trump'ın grönland'ı danimarka'dan almak istemesi

• bu talebin comedy central programlarına iyi malzeme çıkardığına şüphe yok, lakin abd tarihinde pek de sıradışı bir durum değil. kennedy, beyaz saray'da nobel ödüllüleri onurlandıran bir ziyafet verdiğinde thomas jefferson hakkında şöyle ünlü bir lâf etmiştir:
  
  "i think this is the most extraordinary collection of talent, of human knowledge, that has ever been gathered at the white house - with the possible exception of when thomas jefferson dined alone."
  
  1800'lerin başlarında mississippi'nin abd için stratejik önemi vardı. nehrin batı tarafı fransızların elindeydi, napoleon da tam bu sırada büyük savaş planları yapmakla meşguldü. ama napoleon'un bu savaş planları avrupa'daydı (bildiğimiz napoleon savaşları).
  
  thomas jefferson anayasaya büyük saygı duyan bir adam olduğu için, louisiana'yı satın alma meselesine ilk etapta tereddütlü yaklaştı, prensipleri ile çelişecek bir işe kalkışmak istemedi. fakat fransa kabul etmeye hazırdı ve teklifte bulunmak abd için çok cazipti, sonunda abd, louisiana'yı 15 milyon dolara satın aldı. enflasyonu hesaba katarsanız, bugünün parası ile 300-400 milyon arası bir değere karşılık geliyor sanırım, in 2013 dollars'ın yalancısıyım. eğer doğru ise bayağı ucuza getirmişler, jeff bezos'un net worth'ü 113,5 milyar dolar bugün.
  
  abd'nin meksika ile ilişkisi ise tarih boyunca dillere destan oldu, teksas'ı yıllarca meksika'dan satın alma denemeleri var. fakat bu denemeler başarısız oluyor, önce teksas meksika'dan ayrılıp bağımsızlığını ilân ediyor ve daha sonra abd'ye katılıyor. abd'ye seyahat ettiyseniz meşhur "remember the alamo" lâflarını bir yerlerde mutlaka işitmişsinizdir, alamo muharebesi'nde meksika teksaslıları acımasızca öldürünce, teksaslılar bir dahaki savaşta iyice coşmuşlar. hâlâ da anarlar kalede öldürülen askerlerini.
  
  "bunun satın almayla ne alakası var?"
  
  şu alakası var: meksika savaşlardan iyice yıpranıyor, bunun da ileriki senelerdeki gadsden mübayaası'nda etkisi yok değil. new mexico ve arizona'nın güneyi de bu şekilde cüzi bir fiyata satın alınıyor. daha önce teksas'ı satmayı ısrarla reddeden meksika, bu defa "satayım gitsin" kafasında karar alıyor çünkü paraya ihtiyacı var ama savaşacak gücü yok. abd'nin de gadsden mübayaası'ndaki temel hedeflerinden biri kıtalararası demiryolu inşa etmek.
  
  tüm bunlar bir kenarda dursun, ortada kabak gibi bir alaska gerçeği var. rusya'nın abd'ye alaska'yı satışı da, osmanlı ile olan kırım savaşı'nın sonrasına denk geliyor ve o dönemde alaska'da petrol falan bulunmuş değil. sen geleneksel türk kafası ile "vatan toprağı" der kutsarsın, elin aleksandr'ı "zaten zor durumdayım, bir de işime yaramayan alaska'yı idare etmekle neden uğraşayım?" der satar. herkes toprağına kutsiyet atfetmez.
  
  trump'ın teklifinin ise gülünç olmasının sebebi, toprak satın almanın absürd bir şey olması değil. abd'de en çok saygı gören devlet adamları yaptılar bunu, ama doğru şartlarda ve doğru zamanlarda. grönland savaştan çıkmadı, danimarka'ya bağlı özerk bir bölge olmaktan gayet memnun. bir de trump destekçilerinin küresel ısınmayı reddetme alışkanları var tabii, hem grönland gibi bir memleket hem de dünya için önemli bir faktör.