4 kuşak önceki dedeleriniz bu vatan için ne yaptı

• dur anlatim orhan, umarım okursun burayı, belki kuzenin falan okur. hem 4 kuşağa gitmeye gerek yok, direkt dedemi anlatacam (o sırada senin dedenin kuzenleri veya dayılarının çoğu -çünkü hanedan mensubu değilsin aslında, kız tarafından geliyorsun- muhtemelen saray'da oturup boğazdaki ingiliz gemilerini izliyordu):
  
  birinci dünya savaşında dedem 16 yaşındaydı. askere aldılar. kendisiyle beraber köydeki tüm erkekler orduya katıldı. dedem doğu cephesine yıllarca silah ve mühimmat taşıdı. gündüzleri öküz arabalarını sürüyor, geceleri de eşkıyalar çalmasın diye nöbet bekliyordu.
  
  dedem bazı günler kuru ekmek bile bulamıyordu. yetersiz besleniyordu. dedelerin var ya, işte türk ordusunu besleyemiyordu.
  
  ruslar durdurulamayınca, dedem ve yaşıtı gençler de cepheye sürüldü. dedem, senin dedelerinin muhtemelen 300-400 yıldır hiç gitmediği doğu anadolu dağlarında rus ordusu ve ermeni çetelere karşı savaştı. henüz 16-17 yaşındaydı.
  
  o çatışmalarda amcası şehit düştü. ordu bozguna uğramıştı. askeri terhis ettiler. "köyünüze dönün, ailenizi toplayıp göçün, düşman işgalini durduramadık" dediler.
  
  dedem ve dayısı cepheden köye döndüler. dedem "yıllar sonra ilk kez taze ekmek yedim" diye anlatırdı o günü.
  
  ailelerini toplayıp, tek bir öküz arabasının taşıyacağı kadar eşyayla yola çıktılar.
  
  dedem en büyük çocuktu, 19 yaşına gelmişti. yaşlı ana babası ve küçük bir kardeşi vardı. yozgat'a yerleştiler. ama uzun bir yolculuk olmuştu. yolda bir de bebek buldular. çünkü göç eden insanlar, bakamayacakları bebeklerini yola bırakıyordu ki arkadan gelen -görece- varlıklı aileler alsınlar.
  
  o bebeğe de baktılar. hatta yozgat'ta ailesini bulup teslim ettiler. dedem hamallık yaptı. ailenin silah tutan tek erkek çocuğu olduğu, tüm aile onun eline baktığı ve dünya savaşı gazisi olduğu için kurtuluş savaşında askere almadılar, yedek yazıldı.
  
  senin dedelerinin bazılarının karşı çıktığı ankara hükümeti ve gazi mustafa kemal paşa ve silah arkadaşları ve bugün "dedeleriniz ne yaptı?" diye sorduğun on binlerce insanın dedesi sayesinde vatan kurtuldu.
  
  dedem ailesini alıp geri köyüne döndü.
  
  öküz yoktu, hayvan yoktu, kusura bakma ama dedelerin 20 yıldır ülkeyi savaştan savaşa sokmuş, tarıma zerre yatırım yapmamıştı. cumhuriyetle dedem refah gördü. rahat gördü. dedem ömrünün sonuna kadar bir daha savaş yaşamadı. 100'e yakındı yaşı vefat ettiğinde. barış içinde bir ülkede öldü. neslini çoğalttı. köyünü imar etti. bahçe kurdu. mutlu yaşadı. mutlu öldü. bilmem sana bir şey ifade eder mi?
  
  * * *
  
  ha 4. kuşağı da sormuşsun. onu da anlatayım. dedemin kendi dedesi de kafkas cephesinde, 93 harbinde savaşmıştır. süvari subayıdır. kafkas yerlisidir. senin dedelerinin istanbul'dan yönettiği savaşta o güney kafkas ovalarında göğüs göğüse çarpışmıştır. ruslara esir düşmüştür. hapisten kaçmış, bir süre köylüsü arkadaşlarıyla direnmiş ama dedelerin tüm ahıska'yı rusya'ya terkedince kız kardeşini de alıp doğu anadolu'ya gelmiştir. ana babasını geride bırakmak zorunda kalmıştır.
  
  * * *
  
  yeterli mi orhan? tatmin oldun mu? dedelerim sana layık insanlar mı? olmadı bir ara hatırlat da balkanlardan binlerce kilometre göç ederek gelen anne tarafımdaki dedelerimi de anlatayım olur mu?