entelektüel

• "entelektüel" kimdir? çok okuyan mıdır, çok gezen midir, çok bilen midir?
  
  entelektüel, üstüne vazife olmayan işlerle ilgilenen kişidir. örneğin mesleği kimyacılıktır ama coğrafya veya tarihle de uğraşır, resim yapar. bu iş öteden beri böyledir. kendi dünyasının dışıyla ilgilenendir entelektüel. eski yunan münevveri dünyayla ilgilenmiştir ama eski roma münevveri bu anlamda bir adım daha ötededir. neden? çünkü romalı, evvela kendinin olmayan bir dili öğrenirdi. yunan bunu öğrenmezdi. iyi bir romalı ise yunanca bilmeye mecburdu. bu kadarla da kalmazdı; felsefeyle de uğraşırdı, şiir de okurdu, başka milletlerle ilgi de kurardı. çok açık ki bugünkü aydın kişinin temelinde işte o romalı vardır. tacitus mesela, yahudileri tanımazdı; hatta onların üstüne epey saçma sapan şeyler yazmıştır ama germanya için müthiş bir rapor kaleme alan da odur. çünkü romalı aydınlar, entelektüeller, onun gibi dış dünyaya dönük insanlardır. kendi dünyalarının dışındaki şeylerle uğraşmayı iyi bilirler.
  
  zaten mesele de budur. entelektüel olmak için işinle, aşınla, mesleğinle ilgili konuların dışında kalan şeylere ilgi duyarsın; onlara da zaman ve para ayırırsın, farklı şeyler öğrenirsin. bunlar illa kitabi mevzular değildir. müzik yaparsın mesela, ciddi anlamda resim yaparsın. salsa öğrenirsin, vals yahut tangoya merak salarsın. milletin haline bakarsın. onlar ne yapıyor, nelerle ilgileniyor; dertlerini görürsün. işte entelektüel bu işlerle de uğraşan insandır.
  
  "bir ömür nasıl yaşanır?" ilber ortaylı, söyleşi: yenal bilgici