topografik kuram

• topografik modele göre kişilik, bilinç, bilinç öncesi ve bilinçdışı olmak üzere üçe ayrılır.
  bilinç, o an farkında olunan her türlü duyum ve yaşantıların bulunduğu düzeydir. yani bilinç, farkında olduğumuz düşüncelerimizi ifade eder. bu düşünceler zihnimize yeni fikirler geldikçe değişir ve öncekiler bilincimizden kaybolur gider. bilinçöncesi ise o an farkında olunmayan ancak çağrışımla ya da belli bir zihni çabayla bilince taşınması mümkün olan bilgilerin ve yaşantıların bulunduğu katmandır. bir şey için eğer “aklımda” diyorsanız, aklınızın bilinçli kısmını kastediyorsunuz demektir. aslında aklımızda tuttuğumuz bilgilerin çok azını bilinçte tutarız. bilinçöncesinde tutulan bilgiler, ancak gerektiğinde bilince taşınır
  freud’un psikolojiye kazandırdığı önemli kavramlardan biri, kesinlikle bilinçdışıdır. fromm’a göre, freud’un “en yaratıcı ve temel başarısı”, bilinçdışı kuramını ortaya koymasıdır. batı dünyasında insan konusunda yapılmış “en çarpıcı keşif” bilinçdışıdır . bilinçdışı; farkında olmadığımız arzu, istek, dürtü, duygu ve düşüncelerin depolandığı bölümü ifade eder tahmin edilenin aksine, bilgilerimizin büyük kısmı bilinç ya da bilinçöncesinde değil, bilinçdışında yer alır. bilinç, buzdağının ancak görünen yüzüdür. freud’a göre, bilinçöncesindeki bilgilere çeşitli çağrışımların yardımıyla ulaşılabilirken, bilinçaltı bilgilere her istediğimizde ulaşamayız . freud, bazı olağan dışı koşullar dışında, bilinçdışındaki bilgilerin bilinç düzeyine taşınamayacağını söyler.
  bilinçdışındaki bilgiler, bilinç düzeyine aktarılamadığı için kanıtlanması güçtür. freud, bilinçdışının ancak dolaylı yollarla kanıtlanabileceğini söylemektedir. rüyalar, nevrozlar, unutmalar ve dil sürçmeleri, bilinçdışının delilleri arasında sayılmaktadır
  
  freud’un ortaya koyduğu üçlü bilinç tasnifi ve bu tasnifte bilinçdışına büyük kudret atfetmesi, çeşitli eleştirilere neden olmuştur. bu eleştirilerden bir tanesi, akıl ve irade sahibi insanın, adeta bilinçdışının oyuncağı gibi gösterilmesidir. diğer bir eleştiri ise, ortaya konulan bu yapının, bilimsel yollarla denenebilirliğinin olmayışıdır bu durum, kavramlara yüklenen anlamlarla ilgili kuşkulara yol açmaktadır. freud da topografik modelin sınırlılıklarını fark etmiş ve bu modelin üzerine “yapısal model” adı verilen yeni bir yapı inşâ etmiştir.