açık kaynak

• acik kaynak kodlu yazilim felsefesi hacker'liktan dogmu$ olmasina ragmen, kafayi yemi$ bir fan'i olarak insanoglunu star trek'teki du$unce sistemine ta$iyacak sayili uygulanabilir (ve hatta yaygin bir $ekilde uygulanmakta olan) felsefeden biri olduguna inanmaktayim. star trek first contact'ta 24.yuzyildan gelen picard, kendisine kac para maa$ aldigi soran yirminci yuzyil lily'sine $oyle cevap verir : "the acquisition of wealth is no longer the driving force in our lives. we wish to better ourselves and the rest of humanity."
  
  karl marx'in tarti$masiz insanligin yonunu degi$tiren komunizm teorisi ile acik kaynak kodlu yazilim felsefesinin dayandiklari en onemli temel ekonomi olmasina ragmen ortak du$tukleri asil nokta, john von neumann,john nash gibi dehalarin ortaya koydugu gibi, bireylerin ait olduklari toplulugun refahi icin cali$masinin matematiksel olarak en iyi sonucu verdigidir. zaten "gen bencildir"^* du$uncesinde, ya$amini "daha iyiye" evrilerek geli$tiren her canli toplulugunda bireylerin toplulugun iyiligi icin feda edildigi gercekligine parmak basilir.
  
  acik kaynak kodlu bir yazilimin en onemli ozelligi dogal yapisi geregi, herkese yarar getirecek bicimde "evriliyor" olmasi degildir tabi aslen. ilk yarari aldiginiz yogurdun $effaf olmasidir : uretiminde kullanilan sut, uretim $artlari, gecirdigi tum a$amalar elinizin altindadir. ne yediginizi bilirsiniz, ve surekli ayni standartta oldugunu da. bir kere acik kaynak kodu degerlendirirken, bugun dunyadaki en buyuk yazilim projelerinin torrent yazilimlari degil guvenlik ve performans kritik devasa "enterprise" uygulamalar oldugunu, bu uygulamalarin ordular ve/veya devletler seviyesinde hizmet verdigini hatirlamakta yarar vardir. bu durumda bilgi guvenliginin "fatal" onem ta$idigi platformlarda acik kaynak kodun onemi tarti$ilmaz hale gelmektedir.
  
  acik kaynak kodlu bir yazilimin en onemli ikinci ozelligi de "ki$iselle$tirilebilmeye" musait olmasidir. bir onceki buzdolabi ornegi uzerinden gidilebilir aslinda. verildigi kadariyla eksik gibi dursa da acik kaynak kodla kar$ila$tirmak icin buzdolabi kullanicilarinin buzdolabi uretiminden anladiklarini da eklemek gerekir. acik kaynak kodlu yazilim kullanicilari, o yazilimin uretim yontemini zaten biliyorlardir. actiklari yazilim kodunu okuyabiliyor anlayabiliyorlar, duzeltme ve ekleme yapabilecek kudretteler, bunlarin otesinde kullandiklari yazilimin ki$isel ihtiyaclarini ne derece tatmin ettigini de kavrayabiliyorlar. bu durumdaki bir buzdolabi kullanicisinin buzdolabinin cali$ma mantigini iyi bildigini ve elinde duzeltme/geli$tirme yapabilecek araclar oldugunu da kabul edersek (zira yazilim geli$tirmek zaten kullanilan uretim araclari acisindan bakildiginda sifir maliyetlidir), ben evdeki buzdolabimda yuksek tencereler kullanmadigim ancak daha cok birim alana ihtiyacim oldugundan raf yuksekliklerini azaltip raf sayisini arttiracak bir modifikasyon yapmak isterim dogrusu.
  
  butun bunlarin yaninda ki$isel emek verilen urununu ba$kalari ile payla$mak konusunda ketum olan yazilim geli$tiricilerini de kinamak, acik kaynak koda destek vermedigi icin yargilamak dogru olmaz du$uncesindeyim. yazilim sektorunde cali$an herkes bilir ki, du$uncelerinizi/cozumlerinizi calip kendi i$lerinde kullanan bir suru zibidi yazilim geli$tirici bulunmaktadir. olaya $irket yararliligi acisindan bakildiginda bireyin topluluk icin fedasi anlamina gelebilse de, gercek uyesi olunmayan (maslow piramidi'nin ust katlarinda yer alan bir ekosistem oldugu icin id'e daha uzaktir.) ve sadece maddi gelir beklentisiyle yer alinan bir toplulugun yarari icin hareket etmek ve her $eyden onemlisi kendi eserinizi korumak icgudusunu dikkate almamak ne denli "insanca"dir, sormak lazim.
  
  kapali kaynak kodu maddi gelire cevirmek, ba$ka bir deyi$le kaynak kodu maddi gelir amaciyla kapali tutmak konusunda ise sadece yazilim geli$tiriciler suclanmamali zira tum dunya, butun sektorlerde boyle donmekte, sistem boyle i$lemekte. acik kaynak kodlu yazilim felsefesi ise ba$ta soyledigim gibi bu -adaletsiz?- sisteme kar$i sesini cikartabilmi$ ve hatta uygulanabilmi$ ve uygulanmakta olan sayili du$uncelerdendir.