roma citta aperta

• geneli ikinci dünya savaşı sırasında olmak üzere, işgale uğrayan kentleri ya da esaret altındaki askerleri falan konu eden bir dizi filmde (the third man, casablanca, the bridge on the river kwai, stalag 17...) başrol oyuncusuyla yerel yönetici yahut işgal kuvveti komutanı olan adam arasında bir artisleşme cereyanı görülür. bu çekişmede komutan sürekli sahip olduğu fiziksel gücü hissettirmeye çalışırken başroldeki alec guinness, william holden, humphrey bogart her kimse o da haksızca boyun eğmeye zorlanmışlığın verdiği bir gurur ve elbette zekasını kullanarak laf sokmaya, hadi dürüstçe söyleyelim sadece zevahiri kurtarmaya çalışır. çünkü zaten esirsin arkadaşım, o zekayla anca kaçma kurtulma planları yaparsın. istese komutan seni çeker bi köşeye evire çevire döver, ebeni de siker koyar. hem zaten zekaya, erdeme önem verse işgale gelmezdi. ayrıca bu tür filmleri izleyip olası bir esareti geçelim bir ast-üst polemiğinde bile kullanmak için tiratlar hazırlayan, aynanın önüne geçip prova yapan geniş bir kitlenin varlığı da bilinmektedir.
  
  bu dramaturji roma citta aperta'da biraz değişiyor ama neo-realistliğine bakıp daha gerçekçi sanmayın, biraz daha sedatif bir boyut kazanıyor. alman komutan italyan vaizle girdiği polemikte yukarda sözü edilen türden bir gerilim yaşarken bir diğer alman komutan "biz üstün ırk falan değiliz, insanlara zulmeden bir ırk üstün olamaz" türünden bir konuşma yapıyor. tabi bunun hollywood filmlerinden beride bir gerçekçilik olmasında filmin yapım tarihinin büyük önemi var. rossellini filmi 1945'te çekiyor ve savaş italya için daha erken bitmiş olsa da yaralar hala sıcak ve halkın moral bir desteğe, hala bazı değerlerin devam ettiğine, bazısınınsa asla ayakta kalamayacağına inanması ve millet olarak üstlerindeki o alman heyulasını atması gerekiyor ve bu bakımdan roma citta aperta'nın biraz ajitatif, propagandist bir film olduğu söylenebilir, direnişe vaizin gizli destek vermesi de aynı minvalde yorumlanabilir.
  
  bir de trivia yapayım, filmdeki şirret kadının adı ingrid.