et

• insan ırkı olarak diğer hayvanlara göre makası açmamızı, mevcut gelişimimizi sağlayan ana unsurlar vardır. bunlardan en önemlileri dil+yazı (bilgi aktarımı) ve ateştir diyebiliriz.
  
  ateşin ısınma, yön bulma, avlanma ve av için rekabet eden diğer canlılara üstünlük kurma gibi yararlarından başka çok önemli başka bir işlevi vardır:
  
  hazım. eti sindirmek.
  
  pişirmeyi keşfedene dek et yemek insanlar için çok "maliyetli" bir seçenekti. çiğ et parazitler vb artık kitlelerce bilinen pek çok zararlı içermesi yanında sindirimi oldukça enerji gerektiren bir besin türüdür. kaldı ki sindirim genel olarak da vücudumuzun beyinden sonra en çok enerji ayırdığı kısımdır. doğal olarak da (harcanan enerji > alınan enerji) ise bu mantıklı bir alışveriş olmaz.
  
  (örneği koalalar yaşayan belki de en gerizekalı memelilerdendir. bunun sebebi, aslında fizyolojilerine uymayan diyetleridir. her nasılsa zehirli ve hazmı zor okaliptus yaprağıyla beslenerek evrimine devam edebilmiş bu canlılar, hazma o kadar zaman ve enerji harcarlar ki hayatlarının geri kalanını alıştığımız uyuşuk şekilde (aslında enerji koruyarak/biriktirerek) geçirmek zorundadırlar. aynı sebeple beyinsel gelişimleri çok geride olan canlılar, öyle fenadırlar ki hayatları boyunca yedikleri yaprağı yalnızca ağacın dalındayken tanıyabilirler. tabağa, yere veya elinize alıp vermeye çalışsanız bunun besin olduğunu algılayamayacak kapasitedelerdir.
  
  buna benzer diğer bir canlı ise kedigillerdir. yine hazma aşırı zaman ve enerji ayırmak zorunda kalan bu canlılar ise zeka açısından düşündüğümüzde benzer bir tablo oluşturmazlar. sebebi ise tahmin edebileceğiniz gibi diyetleridir.)
  
  konuya dönersek... pişirmeyi keşfetmemiz bize mevcut beyinsel gelişimimizi sağlayan yolu açmıştır. hazma ayrılan enerji çok büyük oranda düşüp, pişirme sonucu daha sağlıklı hale gelen besin kaynağı sayesinde bünyemiz protein bombardımanına uğramış, kuzenlerimiz primatların beyin yapıları bizimkine neredeyse aynı diyebileceğimiz şekilde yakın olduğu halde, bizdeki mevcut nöron sayısı üstünlüğünü üretebileceğimiz konuma getirmiştir.
  
  et yemeye doğal değil diyebilirsiniz, bu durumda alet kullanarak üstünlük kuran, alet kullanarak "apex predator" mertebesine ulaşan, bunu yapmazsa doğadaki en zayıf/narin canlılardan birine dönüşüveren "insan" (ve aslında "doğa") kavramı ile pek barışık değilsiniz demektir.
  
  bir aslan ne derece et yemeyi hak ediyorsa, insan da o derece et yemeyi hak ediyordur. bununla bağlantılı israf (ekonomi), açlık (midedeki), açlık (beyindeki) konular ise bambaşkadır.
  
  vegan veya değil başkalarının seçimlerine karşı zorla vaaz vermeye kalkmadığınız sürece sorun yok. fakat "doğal olan" ne diye sorarsanız, 2.6 milyon yıl önce doğa bu konuda cevabını net şekilde vermiştir. gdo'lu ölüm çiftliklerimiz insan etiği / kurduğumuz sistemlerle ilgili bir konudur.
  
  anlattıklarımı güzelce, sıkmadan, objektif şekilde anlatan bir bilim insanının sunumu için: tık