etienne marcel

• 1358 paris ayaklanması sırasında burjuva lideri. reformların yapılması için krallık karşısında önderlik etmiştir.
• etienne marcel metro durağında inersin, 300 metre yürürsün rue tiquetonne ,...
• 1356-58 yılları arasında paris yönetimini elinde tutan fransız burjuva lideri.
  
  öncelikle kendisi 14. asırda fransa'daki en güçlü burjuva hanedanlarından birine mensuptur. kumaş ticaretiyle uğraşan bu aile 1292 senesindeki vergi cetvelinde birinci sıradaydı ve fransa'da iktidarı elinde tutan valois hanedanı ile yakındı hatta gerektiğinde valoislere borç dahi veriyordu.
  
  etienne marcel'in tarih sahnesine çıktığı dönemde fransa büyük bir kaos içindeydi. yüzyıl savaşları tüm hızıyla devam etmekteydi ve bu savaşların bir safhası olan crecy savaşı'nda fransa tarihinin en büyük hezimetlerinden birini yaşamıştı. bu büyük hezimetten hemen sonra başlayan veba salgını da tüm avrupa'nın canına okumuştu. elbette bu salgından fransa da nasibini almıştı. detay için (bkz: büyük veba salgını) - (bkz: kara ölüm)
  
  1350'li yıllara gelindiğinde etienne marcel ailenin başındaydı. fransa'nın en zengin, en güçlü kişilerinden biri konumundaydı ve paris burjuvazisinin lideriydi. 1356 senesinde kral john ii, ingilizlerle girişeceği savaşa ordu toplamak için vergi koymak istedi. bu konunun tartışılması için de meclisi (etats generaux) topladı. kral, bir servet vergisi koyma düşüncesindeydi. fakat bu vergiden her zaman olduğu gibi aristokrasi sınıfı kayrılacaktı. tüm yükü sırtlanacak olan burjuva ve halk olacaktı. toplanacak olan bu verginin tamamının kraliyet kasasına gireceği konusunda şüpheleri olan ve aristokratlarla çekişen, etienne marcel liderliğindeki burjuva grubu bu verginin meclis tarafından denetlenmesini sağladı.
  
  tartışmaların sonucunda john ii ordusunu toplamayı başardı. ingilizlerle savaşa girişti ve poitiers muharebesi'nde yenilgiye uğrayıp, esir düştü. bu kriz ortamında ipleri eline almak isteyen etienne marcel paris yönetimine gözünü dikti. esir kralın damadı olan navarre kralı charles'la ittifak kurup, onu paris'e davet etti. bu ittifaktan sonra ilk olarak esir kralın danışmanları katletti. esir kralın oğlu olan veliaht beşinci charles'ı vesayeti altına almayı başardı. paralı askeri birlikler kurarak yönetimini güçlendirdi. diğer yandan idari ve hukuki alandaki reformlarla da monarşinin ve aristokrasinin gücünü kırdı. paris'te güçlü ve sıkı bir despot rejim kurdu.
  
  zaten yüzyıl savaşları'ndan yılmış olan halk, kurulan bu baskıcı rejim dolayısıyla iyice perişan hale düşmüştü. çünkü bu yeni düzen anarşiyi beraberinde getirmişti. çeteciler, çapulcular halkı soymaya başlamıştı. bir yandan veliaht v. charles da emrindeki düzensiz birliklerle etienne marcel'in gücünü kırmak için talan hareketleri düzenlemeye başlamıştı. kısacası paris halkı marcelciler ve kralcılar olarak ikiye ayrılmıştı.
  
  bir yandan da etienne marcel'in ittifakı olan navarre kralı charles'ın ingilizlerle ittifak halinde olması, hatta navarre kralının aracılığıyla paris'e ingiliz askerlerinin girmesi huzursuzluğu iyice arttırmıştı. nitekim bu huzursuzluk, bir halk ayaklanması doğurdu ve bu ayaklanma^* esnasında etienne marcel katledildi. ertesi gün de veliaht v. charles paris'e girip, yönetimi eline aldı. (1358)
  
  kendisinin hotel de ville'de güzel bir heykeli mevcuttur: görsel
  
  kaynaklar:
  + taner timur - mutlak monarşi ve fransız devrimi - yordam kitap.
  + regine pernoud - burjuvazi - çev: mehmet ali kılıçbay - iletişim yayınları.