etoloji

• öncülleri 19. yy biyologları charles darwin, oskar heinroth, charles otis whitman ve wallace craig olarak kabul edilir. kurucuları ise 1930'lardan 1970'lere kadar yaptıkları çalışmalarla konrad lorenz ve nikolaas tinbergen'dir. konrad lorenz'e göre etoloji, basitçe "heinroth'un icat ettiği disiplin" olarak tanımlanabilir...
  
  etoloji bir laboratuvar bilimi değildir. hayvanlar doğal ortamlarında, tercihen rahatsız edilmeden incelenir. konrad lorenz genelde tutsak hayvanlarla çalışmış olmasına rağmen gözlemin önemini vurgular. uzun süreli, "varsayımsız" gözlemler deneylere geçmeden önceki zorunlu bir aşamadır ve bu gözlemler bir gestalt süreci sonucunda deneylerin ve hipotezlerin tasarlanmasını sağlayan bir uzmanlığa dönüşür. nikolaas tinbergen ise tasarladığı basit ama zekice deneyleri ile meşhurdur.
  
  etoloji sadece yöntemiyle değil, sorduğu sorularla da hayvan davranışını çalışan diğer disiplinlerden ayrılır. tinbergen 1963 tarihli makalesinde etolojinin amacını dört soruyla belirler. bu sorular, belirli bir davranış için 1) nedensellik, 2) gelişim, 3) uyarlanım, ve 4) evrimdir.
  
  bu soruları gerçek bir davranışa uygulayalım. mesela: neden balinalar "şarkı söyler"?
  
  1) nedensellik (doğrudan): ne tip uyaranlar (görsel, işitsel) balinanın şarkı söylemesine neden olmaktadır?
  2) gelişim: balinanın gelişimi boyunca şarkı söyleme davranışı ne şekilde ortaya çıkar? bu davranış öğrenilir mi yoksa doğuştan mı gelmektedir?
  3) uyarlanım: bu davranış balinanın hayatta kalmasına nasıl katkı yapar? davranış ne tip sonuçlar doğurmaktadır?
  4) evrim: bu davranışın evrimsel tarihi nedir? başka türlerdeki davranışlarla karşılaştırılabilir mi?
  
  70'lerde donald griffin adlı amcanın yazdığı kitaplar sonucunda bir de bilişsel etoloji diye bir alan doğmuştur ki özel olarak hayvan zihni çalışılır.
• hayvanlarda davranışı inceleyen bilim.
• vikiden alıntıyla bir hayvan türünü değil, davranış türünü incelemeye odaklanır genelde, misal "saldırganlık", yardımlaşma, iletişim, öğrenme gibi.
  
  geliştirdiği yöntemler ve yaklaşım biçimi insan türünün davranışlarını evrimsel biyolojik vs. açıdan incelemekte de pekala kullanılabilmektedir.
• etoloji dersini anlatan hocaların "hayvanın beynine girdim, aklını okudum ben ordan biliyorum yok düşünemiyo onlar" gibi bir tutumları vardır, sinir olursun ama aynı zamanda fizyoloji hocanız oldukları için susar oturur,iki (bkz: )la dert anlatmaya çalışırsın..
• psikoloji bolmunde ilk senenin ilk doneminde alinmasi mecburi ders, bol bol havyanlarla hasir nesir olunulur, eglencelidir.
• biyolojinin alt dalı olan bir bilim dalıdır. çoğu insan "hayvanlar düşünüyor mu yav eheheh" derken, buna bazı üniversite hocaları da dahil, bazı insanların çocukluklarından beri hayallerini süsler. psikoloji ve biyolojinin muhteşem bir birleşimi olup, iki disiplin hakkında da bilgi sahibi olmayı gerektirir. seksüel davranışlar, kavim hayatı, bireysel hayat, beslenme, av arama, tuzak vb. bir çok ilginç konuyu barındırır.
• davranışın evrim ile bağlı olarak biyolojiden güçlü bir şekilde etkilendiğini ifade eder ve kritik ya da hassas bazı dönemler ile nitelendirilir.
  
  (bkz: konrad lorenz)
  (bkz: john bowlby)
• (bkz: human ethology)
  bu kitabı çok okuyasım var da godoşlar hep iş kitliyor, ölünce mezarıma gömün anca orda okurum :d
• davranışın biyolojiden son derece etkilendiğini vurgular. evrimle bağlantılıdır. kritik ve hassas dönemleri öne çıkarır.
• (bkz: ethology.ru)
  (bkz: ehbonline.org)