failed state

• fund for peace (barış vakfı) tarafından kullanılan ve çeşitli başarı kıstasları göz önüne alındığında, başarısız kabul edilen devletler için kullanılan kavram. vakıf; failed state sınıflandırmasında, sosyal, ekonomik ve siyasal olmak üzere üç ana başlık altında topladığı on iki göstergeyi kıstas alıyor. her kıstas için ülkelere 0-10 arasında bir puan veriliyor; yani ülkeler 120 puan üzerinden değerlendiriliyorlar. bir ülkenin puanı ne kadar yüksekse, o derece başarısız sayılıyor. puanlarına göre ülkeler dört sınıf altında toplanıyorlar. örneğin, geçtiğimiz yıl 177 devlet dört başarı sınıfına göre sıralandığında dördüncü sınıfın en son sırasında 16.8 puanla norveç yer alıyor. yani tersten düşünüldüğünde norveç, en başarılı devlet sıralamasında birinci sırada...
  
  geçen yıl listenin birinci sınıfının birinci sırasında 114.2 puanla somali yer alıyor. türkiye 75.4 puanla ikinci sınıfta ve 92. sırada... dünyalar fatihi abd ise 32.8 puanla üçüncü sınıfta 161. sırada bulunuyor.
  
  (kaynak: http://www.fundforpeace.org/…=view&id=99&itemid=140)
  
  kavramın türkçe'de üzerinde uzlaşılmış bir çevirisi yok. başarısız devlet, düşkün devlet, güçsüz devlet gibi öneriler var. aciz devlet kavramının tutabileceğini düşünüyorum.
• state dediğin şey sınırları dahilinde kuvvet kullanma yetkisi sadece kendisine ait, kabul edilen kanun ve yasaları uygulayabilme kapasitesi olan organizasyondur...fikirtepede araba durdurulup üç kişi öldürülürse bir anlamda devletliğinde bir sorun var, önüne gelen silahla dolaşıyor demektir, ama esas onları kodese tıkamazsan o zaman bitmişsindir. somali de böyle birşeydir.
• foreign policy dergisine göre 2010 yılında şöyle listenebilir;
  1. somali
  2. çad
  3. sudan
  4. zimbabve
  5. kongo demokratik cumhuriyeti
  6. afganistan
  7. ırak
  8. orta afrika cumhuriyeti
  9. gine
  10. pakistan
  11. haiti
  12. fildişi sahili
  13. kenya
  14. nijerya
  15. yemen
  16. burma
  17. etiyopya
  18. doğu timor
  19. nijer
  20. kuzey kore
  21. uganda
  22. gine bissau cumhuriyeti
  23. burundi
  24. bangladeş
  25. sri lanka
  26. kamerun
  27. nepal
  28. malavi cumhuriyeti
  29. sierra leone
  30. eritre
  
  http://www.foreignpolicy.com/…1/postcards_from_hell
• bugün itibariyle en geniş kabul gören devlet tanımı, max weber'inkidir: devlet, sınırları içerisinde fiziksel gücün meşru kullanımı konusunda tekele sahip olan insan komünitesidir. (bkz: devlet/@derinsular)
  
  bir devlet bu tekeli kaybettiği an "failed state" olmaya adaydır. örneğin, türkiye'de sadece güneydoğuda değil bir iki yerde daha etkin paramiliter gruplar ortaya çıksa ve bulundukları yörelerde yaşayanlar bu paramiliter güçleri meşru görse, türkiye o an bir "failed state" olur.
  
  "failed state"lerin yaygın özellikleri arasında, birbiri ile rekabet halinde olan siyasi elitlerin varlığı, ekonomik istikrarsızlık, gelişmemişlik, yolsuzluk, devletin sistemli olarak suç işleyen bir örgüt haline gelmiş olması, hukukun üstünlüğü ilkesinin uygulamaya geçirilememesi, güvenliğin sağlanamaması gibi olumsuzluklar sayılabilir.
  
  pakistan'ın bugün en yaygınca verilen "failed state" örneklerinden biri olmasının nedeni de zaten ülkenin bugün itibariyle fiilen yukarıdaki bütün özellikleri taşıyor olmasıdır.
  
  ana tema:
  (bkz: siyaset bilimi/@derinsular)
• elestirel kuram temelli yaklasimlari incelersek daha 'gercekci' yaklasabiliriz. aksi takdirde mevcut tanimlamalar yalnizca baskin kavramlari, gorusleri ve arastirma gundemlerini surekli kilip olmasi gereken manada elestirel yaklasimi marjinalize edecektir. bu yalnizca 'basarisiz devlet/failed state' kavrami icin degil akademik sosyal calismalar dahilindeki her konu icin gecerlidir esasinda. hatta oncelikli olarak kullanilan dil (ve tabii kullanilmayan dil) ile nasil bir cerceve yaratildigini, nasil kamuoyu olusturuldugunu ve bunun gibi ayrintilari etraflica da incelemek gerekir. ama elbette ki kolay olan her zaman icin 'genis kabul goren' goruslere boyun egmektir. ben bu baslikta yazmis bulundum kusurma bakmayin.
• yumuşatılmış versiyonu kırılgan devlet'tir. (bkz: fragile state)
• (bkz: libya)
• (bkz: türkiye cumhuriyeti)
• (bkz: yeni turkiye)
• gece gece aniden aklıma takılan kavram.