fetret

• 13 yıl sürdüğü ifade edilir... şehzadeler kargaşası ve dahası...
  
  (bkz: fetret devri)
• iki olay arasındaki süre.
• fetret deyince akla sadece fetret devri gelmez.
  örneğin kanuni 7 eylül 1566'da ölmü$tür. o sırada kütahya sancakbeyliğini yapan ikinci selim'in (sarı selim) tahta çıkması ise 30 eylüldür. bu aradaki 23 gün için fetret süresi diyebiliriz.
  
  edit: hatta demi$ler bile. http://www.osmanli700.gen.tr/kesitler/fetret.html
• ehli fetret yani fetret dönemi halkı tabiri genellikle peygamber gelmediği zamanlarda, mesela hz. isa ile peygamber efendimiz (sav.) arasında yaşayıp isevi tebliğe de muhattap olamamış insanlar hakkında kullanılır. bu insanlar, ehli necat mıdır, yani ahirette cennete mi gidecektir yoksa ehli necat olmayıp cehenneme mi gidecektir meselesi ehli sünnetin iki kolu olan eşariler ile maturidiler arasında küçük bir tartışma sebebidir.
  
  eşariler biz rasul göndermedikçe azap edici değiliz ayetine dayanarak peygamberi tebliğe muhatap olamamış insanların ahirette kurtulacaklarını kabul etmektedir. maturidiler ise bu ayetin dünyada azap veya ceza ile ilgili olduğu görüşündedir. onlar kuran-ı kerim’de aklı ve vicdanı şahit tutan pek çok ayete dayanarak, fetret ehli de olsalar kurtuluş için cenabı allah’ın varlığına inanmak gerektiğini, insan akıl ve vicdanının hz. allah’a inanacak donanımla yaratıldığını ileri sürerler.
  
  said nursi’nin yaklaşımı ise kısmen farklıdır. her zaman dünyanın her tarafında kendilerine tebliğ gitmemiş milyonlarca insan bulunabilir. dolayısıyla fetret ehli belli bir zamana hasredilemez. önemli olan, tebliğin gidip gitmemesi, tebliğe muhatap olup olmamadır. mesela peygamber efendimiz (sav.) zamanındaki mekke halkı için kuranı kerim’de ataları uyarılmamış, haliyle de kendileri de gaflette tabiri kullanılır. demek oluyor ki, sadece peygamber efendimiz (sav.) ‘in risaletinin hemen öncesinde yaşayan mekke halkı veya hz. isa ile peygamberimiz (sav.) arasında yaşayanlar değil, daha çok kabul gören bir görüşe göre hz. ismail’den sonra hicaz’da peygamber gelmediği için, mekkelilerin asırlarca daha geriye doğru ataları uyarmaya yani tebliğe muhatap olmamıştı ve dolayısıyla gaflet içindeydiler. uyarılmama, tebliğe muhatap olmama gaflet sebebi olup, böyle bir gaflet de dünyada azabı kaldırır. “açık ki rabbin, herhangi bir memleketi oranın halkı habersiz yaşayıp giderken, helak etme gibi bir zulmü asla işlememiştir ve işlemez de.” demek ki allah dünyada gaflet sebebiyle bir ceza vermediyse ahiret’te de vermez. ve dünyanın neresinde ve hangi zamanda olursa olsun hak din perdeler altında kalmışsa ve bir insan tebliğe de muhatap olmamışsa o, fetret ehlidir. fetret ehli de zalim ve gaddar olmamak kaydıyla ehli necattır. onların buluğdan önce savaş ve deprem gibi felaketlerde ölen çocukları bir nevi şehid hükmündedir.
• sözlük anlamı ara dönem demek olup,islamı terim anlamı ise, iki peygamberin gelişi arasında geçen ara dönem. ilahi hükümlerin veya vahyin bir süre durması, gelmemesi. hz. isa ile hz. muhammed arasındaki zaman.
• hükümet gücünün gevşediği bir dönemde düzenin yeniden kurulmasina ve normale dönmesine kadar geçen süreye denir. günümüzde bu süre çok kısalmıştır. hatta yok denecek kadar azdır..
• kemal varol'un yas yüzükleri isimli kitabında yer alan şiiri:
  
  ı
  
  âvâz
  
  sokakları gönendirmek için gezinen yüzüm şimdi pas
  artık kesif kokularla anılıyor adım ve cismim
  her kötülüğe varım artık: annem beni görmüyor
  çünkü anneler bir gün icâzet verir her cocuğa:
  git ve gözlerin güz olmadan başkalarını öv artık.
  
  eski bir sevgilinin hatırasını örter gibi
  kapandı ardımdan yedi kibir bir karar üstüne
  yüz sürdüm yolların sonsuz âvâzına, yürüdüm
  melekler bakmasın diye uyurken örtünen annem
  ben uzak yaşına gelince şimdi naz:
  
  âh ki büyüttüm çocuklarımı başkalarına!
  
  ıı
  
  biley taşı
  
  eriyen bakışlarımda çözülürdü zamanın uğultusu
  gelirdin: dudaklarının arasında yağmurun sesi
  unuturdum, uzayıp giden gökyüzü kime kapalı
  neden her şey vecdini soldurur
  çocukluğunu anlatırken neden mendil ister babasız kadınlar
  
  bilmedim, çünkü herkesin kalbi artık biley taşı
  herkes hırpalarken kısık sesle canını
  bazı babaların yasıyla yaşarken herkes
  savurdum bir sitemle ölümün giz dilini
  ne baba ne oğul olabildiğim kadın, bağışla:
  
  ey yetim, bu aşkta da babanı bulamadın galiba
  
  ııı
  
  gayb
  
  şükran çocukların kederi ki,msenin hayâsını acıtmazken
  geldim ve bahar dallarını incittim ağaçların
  misk ve amber
  aktâr ve azelyaları uzak tuttum hanemden
  kalubelâ, dinmedi içimdeki gedâ
  
  saçlarımı rüzgara tutup döndüm nesebime
  duyulmaz oluncaya kadar bağırdım kül ovalarda
  unutmadım: dağlar uzak, girdap ve ahd
  herkesin kollarında birinin sarılması noksan
  ağabeyini soran bir çocuğun gözleriyle kaldım
  
  doğu’da her dağa bir fatiha’
  
  ıv
  
  ip ve intihar
  
  belki bir halıdaki yalancı desendim
  fayda vermedi ilmeklerdeki çırpınışım
  kanımın rengine bulaştı göz nurum
  özürler bileklerime dolandı
  kan kardeşi oldum canımla
  
  bir örnek ses sağanağıydı evler
  hangi hayatın imlâsı bozuksa ona sığındım
  hep aynı tozdu yuttuğum
  bir soluk için dolanırken sokaklarda
  işittiğim hep aynı âzâr:
  
  bilmediğin hayatları dokuma asla
  
  v
  
  gazâla
  
  bir zaman senden ağlar kaldım gazala
  sesim o uzak dağlarda dağdar şimdi
  sanki unutmak için var anılar kinimde
  ve sanki hep küs tadıyla söylenmiş bir şarkı duyduğum:
  herkes bir gün bir aşkta imkansız hâlâ
  
  ne ırmaklarda haz, ne perçemlerde şefkat var artık
  kuşkuyla dönülen aynalar ve kapılar şimdi
  yalnızlığa kötü gelen yağmurlar
  acıtan tesadüflerin sesi; mutluymuş
  ah gazala, her şey eskisinden fenâ:
  
  kül büyüt canım ve mümkünse acını unutma
  
  vı
  
  ten yazgısı
  
  ne kadar uğraştıysam da
  ortak bir yangın yakıştıramadım gözlerime
  rüzgârın geceleri sürüklediği odalarda
  her suçu ergenliğimin
  ince bileklerine bağışlayacak
  bir ten yazgısı bulamadım gövdeme
  
  çünkü yalnız yastıkların dinlediği iniltilerimi
  kusur evler, yağma yataklar dindirdi bir süre
  ne ayrılıklarıma temyiz yolunu kapatacak kadar bıçkın
  ne el ele tutuştuktan sonra
  avuçlarımı koklayacak kadar acemiydim artık:
  
  bilmiyorum hangi kuytumda hangi nefes kaldı
  
  vıı
  
  mor sevgilim
  
  bir tespih gibi dağılıp hatırlarken seni
  öptüm etimdeki kızgın mührün sızısından
  dizlerimde işleyen yaraların haylazlığıyla
  hayata benzeyen sözler ettim kime rastladıysam
  kime baktıysam: birden acıyla bozkır ömrüm
  
  bu kaçıncı düğüm atılan bana, bu nasıl böyle küf
  söyle: artık ne, bu harabe kime
  boğaza tıkanan yutkunma
  nedensiz bir akşamdan kalma nem gibi unutuldum
  ah! kim ki kaldı bütün aşklarının yasını tutan:
  
  aziz sevgilim, her gülün ziyânı neden kokusu kadar
  
  ıx
  
  kapanış konuşması
  
  kasabanın ölümlerden aşk beğendiği zaman:
  yetim çocukluğum
  dizlerini karnına çekip sorardı: doğmayacak mısın
  bir şehir arardım, diyelim bir yer,
  aksak yürürdüm sokaklarında
  yüzümden bir halkın solgun meramı okunurdu:
  âh hayat! bizim hayfımız hangi devrâna kaldı
  
  gölgeme bile silah çektiğim zaman: kurak gençliğim
  ellerini çenesine dayayıp sorardı: sevinmeyecek misin
  bir şehir arardım, diyelim bir yer, sabi kalırdım orda
  sicilimden bir harâminin son tufanı okunurdu:
  âh! geçti devrân kendine vurmadın dara
  
  adımlarıma rahmet okumadığım zaman: ürkek sonlarım
  bavuluna son parçayı koyup giderdi: konuşmayacak mısın
  bir şehir arardım, diyelim bir yer, ıslak bulurdum ellerimi
  tren gardan çıkarken son vagona yetişirdim
  âh! benim eski sesime zarar aşktın sen:
  
  artık kalbimde fetret,
  
  x
  
  âzâde
  
  sığınakların sızısıyla büyüttüm
  yolların sonundaki çölümü
• lanet olsun ki (bkz: aramaya inanmak)
• isyan anlamına da gelmekte olan kelime.
• gerçek fetret hz. isa ile hz. muhammed arasında geçen süredir.
  bu dönemde yaşayan halklara da fetret ehli denilmiştir.
  burada vahyin ve peygamberin kesildiği yönündeki söylentiler üzerine maide suresi 19. ayet nazil olmuştur.
  
  ayette: “ehl-i kitap! "bize ne bir müjdeleyici ne de bir uyarıcı geldi" demeyesiniz diye peygamberlerin arası kesildiği bir dönemde size gerçekleri açıklamak üzere elçimiz gelmişti. işte size müjdeleyici de uyarıcı da geldi. allah her şeye kadirdir.