fototaksi

• bazı böceklerin ışığa doğru ya da ışıktan karanlığa doğru içgüdüsel olarak koşmasını, kaçmasını, ilerlemesini sağlayan bir tür otonomi. hamamböcekleri negatif fototaksiktir mesela. karanlığa kaçarlar vs. güveler ise fototaksik. ayaklarınıza doğru koşan hamamböcekleri size zarar vermek istemiyor yani, içgüdüsel davranıyor aslında.
  
  söylenene göre gece seyahat eden böcekler insandan milyonlarca yıl önce evrilmiş. o zamanlar geceleri tek ışık kaynakları ay olduğu için ve ay'a doğru uçtuklarında düzlemsel bir yön belirlemiş oluyorlarmış.
  
  şimdilerde yaz geceleri ışığa gelen her böcek bu fototaksik özellikle geliyor. tabi bu artık içgüdüsel olmuş. yani doğal ışıkla yapay ışığı ayırt edemedikleri için ışığı görüp yönlerini tayin etmeye çalışıyorlar. ancak ışık kaynağının küçük ve sınırlı olması bu fototaksik böceklerin disoryantasyon yaşamasına ve güvenlikleri için o ışık kaynağını terk etmeme davranışına sebep olmakta.
  
  özetle insan bir canlının daha doğal yaşam tarzını ve dengesini bozan en tehlikeli predator olma özelliğini pekiştirmiştir. doğanın en yırtıcı hayvanının bile donanımlı modern insan karşısında şansı yok ne yazık ki.
• angut bitkilerin sıkılıp güneşle beraber haraket etmeye çalışması
• isiga dogru otomatik hareket.
• yunanca; photo (ışık) ve tax/taxo (düzenleme) sözcüklerinin birleşiminden oluşmaktadır.
• organizmanın ışığa doğru veya ışıktan uzağa doğru otomatik hareketidir.
  
  mesela hamam böcekleri negatif fototaksiye örnek verilebilir. gece su içmek için mutfağa girip ışığı açtığımızda bu çirkin yaratıklar köşe bucak kaçışırlar.
  
  canına yandığım pervane böcekleri ise pozitif fototaksiye örnektir. nerede bir ışık görseler oraya doğru pervasızca uçarlar. bu saf canlıların yöneldikleri ışık mum, ateş vb. maddelerin ışığı ise orada güzel canlarını teslim ederler. bazıları bunu intihar olarak görür ama bu fototaksiden başka bir şey değildir.