gatekeeping

• bugun gündem olan kamp yapmak başlığında bolca görebilirsiniz bunu yapan kişileri.
• bunlari barindiran topluluklar gatekeeping community olarak gecer. gecen bi coder arkadas sakayla karisik yakiniyordu bundan:
  kodda bi yeri cozemeyip yardim istedim, daha dogru duzgun sunu bile yapamamissin, once bunlari ogren yardim ederiz demisler. gatekeeping abi diyodu.
  
  anlami kapi tutuculuk demek ama kisaca abicilik diye cevirilebilir diye dusunuyorum.
  
  ornekle aciklamak gerekirse:
  diyelim ki kodcusun, diyorum ki kodun duzeltmeleri icin mouse'la gidip uzerine tikliyosan acemisindir...
  
  yani:
  ben dogrusunu biliyorum, bizim zamanimizda boye olurdu, biz efsane nesil boyle yapardik diyosun. o zaman sana gatekeeper diyolar.
  
  simdi bu aslinda iki ucu sivri bi kilic, cunku sen mesela 10 sene tecrubeli 2d designersin, butun sektoru, programlari yalamis yutmussun,
  ama adamin biri gelip paint'le calisiyo. simdi ona laf edersen sen gatekeeper olyosun.
  ama mudahale etmezsen de piyasa paint'le is yapan salaklarla doluyo, kotu is cikiyo, belki fiyat kirip sana gelcek isleri alip sonucta total kaliteyi dusuruyolar
  
  dolayisiyla eger bi ortamda ego, lobicilik, adam kayirmacilik yoksa gatekeeping yapmak o komunitenin degerini, kalitesini yukseltiyor
  
  ote yandan her yeni geleni, her degisik bicimde is yapani kapidan gecmekten men etmek de, gelisimi baltalayip sektoru dinazorlara mahkum kiliyor
  
  her salaga yardim etmeyen, biraz dogru duzgun is ortami bekleyen bir insansaniz gatekeeper olun. o kapidan girmeye calisanlari eleyen ama girdikten sonra da yardim ederek yukselten biriyseniz gatekeeper diye aglayan insanlari bosverin. bence bu daha verimli ve kolay.
• twitter'da hayatın olağan akışındaki örneklerini bolca bulabileceğiniz, reddit'in r/gatekeeping subreddit'inde bir çok seçme varyasyonu görebileceğiniz bir kavram.
  
  özetle, bir kişinin, bir topluluğa veya bir kimliğe kimin dahil olup olmadığına veya ilgili haklara sahip olup olmadığına karar verme görevini üstlenmesi olarak tanımlanabilir.
  böyle elleri olmayan kendine kadınım demesin, erkek dediğin şort giymez, termodinamik bilmeyen mühendis değildir, iyi yazılımcı kod yazarken mouse kullanmaz vb. önermelerin hepsi bu tanıma dahildir.
  
  edit: niyeyse yazarken aklıma twitter geldi ama çok da uzağa gitmeye gerek yok.^*
• mutlaka türkçe karşılığının düzgünce bulunup internet literatürümüze girmesi gereken olay, davranış.
  
  gatekeeping nedir basitçe örnek vereyim çünkü çok karışık örnekler verilmiş.
  
  çokça gördüğümüz şu twit veya entryler gatekeeping örnekleridir:
  
  fitness yapanlar için: "bench'te 80 basamayan da bunu yapıyorum demesin."
  
  otomobiller hakkında: "c serisine binen de mercedes'e biniyorum demesin."
  
  daha da abartan dangalaklara gelelim: "latte içen de kahve tiryakisiyim demesin."
  
  tek bir cümle yapısı üzerinden gittim ama basitçe budur. kendisini hakim gördüğü konuda mesnetsiz standartlar uydurarak diğer insanları dışlama özelliği diyebiliriz.
  
  yukarıda bakınızı verilmiş olan imaginary gatekeeping'te başlık içinde entry'si gayet net aslında ama ona da bir örnek vereyim:
  
  "-kim demiş kahverengi saçlı kızlar lens takamaz diye."
  
  kimse böyle salak bir şey söylemez. fakat bence imaginary gatekeeping, gatekeeping kadar sinir bozucu değil hatta kısmen komik.
  
  şimdi bunun neden literatüre girip bu tiplerin neden (bence) psikolojik baskıya alınması gerektiğine geleyim. bu olay amerika'da, avrupa'da filan zaten yaygın yani bunu başka yerde yapanlar baya itici görülüyorlar fakat bizim ülkemizde resmen gelenek bu. insanlar başkalarının hayatlarına, hayat tarzlarına, hobilerine, tercihlerine burunlarını sokmayı o kadar normal görüyorlar ki artık garip bile gelmiyor.
  
  bunu yapan insana en basit verilecek tepki "sen kim olduğunu sanıyorsun" dur.
  
  sen kim olduğunu sanıyorsun da benim spor tarzımı sorguluyorsun, kim oluyorsun da içeceğim kahveyi sorguluyorsun, kim oluyorsun da aldığım araba üzerinden ahkam kesiyorsun, kim oluyorsun da giyim tarzımı sorguluyorsun.
  
  gerçekten beyler, hanımefendiler siz kimsiniz? otomatik araç kullananı feminen gören tipler var hala sözlükte, adam girmiş bir başlığa twitch yayıncılarına abone olan var çok acınası demiş. ya sen kimsin? sen kendinde bu cümleyi kurabilme yetkisini nasıl görüyorsun?
  
  daha derine inelim çocuk yapmayan çiftleri aile olarak görmeyenler. family gatekeeping yapanlar diyebiliriz. bakın çocuk yapmak bana göre şu dünya üzerindeki en ciddi karar. bunun üzerinden insanlar üzerinde zorbalık yapmak bildiğin şerefsizlik. fakat bizim ülkede internet ortamında ya da gerçek hayatta bu o kadar yaygın ki artık sıradan geliyor.
  
  işte gelmemesi lazım. o yüzden bu kavramın oturup, her türlü mecrada bunu yapanlara milletin "senin fikrinin ne önemi var vasat herif." demesi lazım ki yavaş yavaş silinsin, kimse yaptığı tercihler yüzünden, hayat stili yüzünden, parasını harcadığı şeyler üzerinden psikolojik baskı altına alınmayı hak etmez.
  
  bakın ben sjw tayfasına gerçekten kıl olan bir insan olarak bu tipler beni bile bu çizgiye çekebiliyor. öyle nefret edilesi tıynetine tükürdüğümün entel feridunları.
• bilen bilmeyen herşeye gatekeeping diyor. öğrenin de gelin. bilmiyorsanız konuşmayın.
• kraldan çok kralcılık diye diyebiliriz, bir kategorinin avukatlığını yapmak.
• feminizm, veganlık, lgbt, ırkçılık karşıtlığı gibi haklı birçok argümanı olan hareketlere katılıp, örgütlü bir şekilde bu hareketleri kendi istekleri doğrultusunda yöneten, dayandıklarını iddia ettikleri görüşlerin haklılığını başka konularda avantaj elde etmek için kullanan insanların yaptığı eyleme verilen isim.
• türk medya sektöründe cihangir solcusu veya kadıköy tayfası diye adlandırılan vasıfsız kişilerin bir şekilde yer kapabilmesini en güzel şekilde açıklayan kavram.
• görsel
  
  bugün gördüğüm bir örnek.
  
  a kişisi: euro truck simulator 2 için direksiyona ihtiyacınız yok. mouse ile oynarken de keyif alabilirsiniz. ben alıyorum.
  
  b kişisi: hayır alamazsın. imkanı yok bla bla bla.
• alanyazında bekçilik olarak türkçeye kazandırılmış olan kavram.
  
  psikoloji araştırmalarında anababalık için olan versiyonu anne bekçiliği olarak geçer; annelerin kendini çocukla ilgili otorite kabul edip, çocukla ilgilenen diğer kişileri (özellikle babaları) yönetme, hatta engellemeye (örn. "sen şimdi onu beceremezsin, ver ben yapayım") yönelik hareketlerine verilen isimdir.