• necip fazıl'ın "gerinize mi gectik?" seklinde tepki gosterdigi tabir
  • ortamları geren, gerilim havası oluşturan kişi.
  • diğer dillerde reaksiyoner olan kelime, kişinin geriye gitme isteğinden çok yeni çıkan düşünce ve tutumlara tepki (reaksiyon) göstermesi anlamına gelir. bir tepkiye karşı-tepki gösterirler "gerici"ler. örnek olarak 90lı yıllarda ahmet kaya’nın "türkiye'de kürt vardır”* cümlesine karşı oluşan linçe varan tepkidir. fakat şu an bize bu cümle ne kadar normal gelmektedir. bunun nedeni de sanırım her zaman gericilerin tarihte kaybeden olmasıdır. kısa vadede büyük halk kitlelerini peşinden sürükleyerek kazanan gibi gözükmelerine karşın uzun vadede düşünceleri her zaman için günün gerisinde kalmıştır.

    diğer bir özelliği de muhafazakrlar gibi o zamana kadar üzerinde düşünülmüş bir değerleri sistemi olmamasıdır. bu da onları muhafazakarlardan ayırır. tüm gericileri bir anlamda muhafazakar olarak sayabiliriz fakat tüm muhafazakarları gerici olarak değerlendirmek pek de doğru değildir bu açıdan bakıldığında. bunun nedeni de biraz önce söylediğim gibi gericilerin değerler sistemine sahip olmaması ve o an ortaya çıkan yeni düşüneceye ya da daha önce ele alınmamış bir düşünceye anlık tepki vermeleridir.
  • kendi dolayımsızlık tasarımdan bir dolayımsız hakikat iddiası çıkarabilenlere de denebilir. bu tasarım ganj nehrinde kendinden geçen bir hindunun doğayla birliğine dair de, ortadoğu'da kerpiç damında namaz kılan adamın tanrı'yla birliğine dair de olabilir. bu arkadaşları ait oldukları ama asla karışamayacakları o birliğin esrikliğine davet ediyorum, dönünce bize de anlatın.
  • tarih eğitimi almış biri olarak türkiye'de bulunanlarından ibret alıyorum.

    eski iktidarlar zamanında, osmanlı devleti içinde geçen, genellikle yalan olan bir adelet hikayesi felan anlattıklarında yada duyduklarında muhhabet hep aynı yere gelirdi: "bu laik iktidarlar çok adaletsiz, hepsi hırsız. nerede eski islam devletimiz! nerede osmanlı!" derlerdi. şimdi akp iktidarda, pek te seviyorlar. sorsan akp hükümetinden adaletlisi, dindarı yoktur. eee hala daha osmanlı diyonuz.

    hani dedim ya başta ibret alıyorum diye. şimdi siz zannediyormusunuz ki bunlar osmanlı zamanında çok mutluydular? o zaman da "kanuni dönemine dönelim, komple şeriata geçelim." diyorlardı. hatta bir ara kadızadeliler vardı osmanlı'da, hani şu takuyiddin efendi'nin rasathanesini, "bunlar meleklerin bacaklarına bakıyorlar." diyerek topa tutturanlar varya onlar işte. onlar daha neler dediydi: "çatal kaşık haramdır çünkü peygamberimiz eliyle yemek yerdi. arap entarisi harici giyinmek haramdır peygamberimiz sadece onu giydi." diyorlardı. bu adamların kafasına abileri, şeyhleri, şıhları birşeyler koymuş. bunlar da durmadan tekrarlıyorlar. sorsan ne osmanlı'dan haberleri var nede şeriattan islam hukukundan.

    birde olayın şu boyutu var. osmanlı devletinin yıkılmasında da bu kesim büyük pay sahibi. osmanlı modern ordu kuralım diyor. yok efendim "askerimize gavur pantolonu giydirdiler." diyorlar, sonra isyan çıkıyor. matbaa kuralım diyorlar "yok o kitapları vura vura basıyor, biri kuran basmaya kalksa kuran ayetlerini vuracak haramdır." diyorlar. avrupa yardırıyor bizim halk hala daha islamın şartı, imanın şartı, namazın farzlarında kalmış. e padişah diyor "sikerim yapacağınız işi ben modern okul kuruyorum." bu seferde "gavurların şeytan işi vesveselerini okutuyorlar." diyolar. mahalle mektepleri açılıyor, müslümanlar da çocuklarını medrese yerine oralara göndermeye başlayınca "bunlar yahudi dönmesi, sabetaycı vs. diye bok atıyorlar." böyle böyle osmanlı yıkılıyor sonra da osmanlı'ya geri dönelim diyorlar. ulan sen yıktın zaten. gavur dediğin, batı özentisi dediğin padişahları da sonradan cennet mekan yaptın. rahatsızmısınız oğlum siz?

    adamlar yiğit özgür karikatürlerindeki tipler gibi yav. putperestliğe kadar geri gitsek emin olun bunlar bu seferde güneşe, yıldızlara tapalım, ağaça, ota tapalım diye tuturacaklar.
  • biraz akıllı biriyse, kafa karıştırır:

    --- spoiler ---

    ''hepimiz ilerlemek istiyoruz, ama eğer yanlış yoldaysan ve bunu fark ettiysen, ilerlemenin anlamı geri dönmek ve aynı istikamette tekrar yürümektir. bu durumda en erken geriye dönen, en ilerici kimse değil midir?''
    --- spoiler ---
  • geriyi düşünen kim be hey ?

    bana öyle bir şey söyle ki; sana hak mı batıl mı olduğunu söyleyeyim.

    ahir demek ileri demek. ahirete iman demek ileriye, ileridekine iman demek.
    bir işten sonra başkasına koyulma, gündüzü öğlene, öğleni akşama, yatana kadar vakitleri birbirine bağlayarak sıçramak, yükselişe geçmek demek.

    biz ileriyi düşünmekten şaşıp kalmış kullarız. müminler ilerinin yollarına düşmüşlerde, dünyayı yurt edinme sevdasına saplanmış geri kalmak isteyenlerce '' bu ahmaklar geridekilerin masallarına inanıp durmadalar ''diye aynı küfürlere maruz kalmışlar.

    düşmanında dahi bir akıl ağırlığı olması rakibinin azmini artırır. dünyadaki gümbürtüler, teneke seslerinden bize korku yok. en büyük düşman kalenin içinde çanlarını gece gündüz çalmakta. kimi o çanları ninni gibi dinliyor, kimisi onu habeşli bilal'in sesi ile bastırıyor.

    allah ondan razı olsun ki; onun sadası tüm kainatı sevgiliye uyandırdı. bize, içimizdeki duyguları sürekli afyonlayan o düşmanın, tüm pisliğiyle kalplerin üstünü örten süpürüşünden haberdar etti.

    geçmişe sarkıp süpürücünün üstüne akşam nas sabah felak okuyoruz. ileriye bakıp mesafeyi kestirmeye, sabretmeye çalışıyoruz. gir bilmecenin içine de ilerilik iddianı orda göster. al daireni meşke gel, geri kalma.

    kim gerici, kim ilerici,
    dünyaya kanan ölü sevici.
  • sanilanin veya kendilerini tanimladiklarinin aksine muhafazakar demek degildir. muhafazakar elinde olani muhafaza edip degisikligin gelmesine yasam tarzini kapatan veya bulundugu topluluga degisikligin girmesini istemeyen kisiler icin uygun bir soz. gerici ise kendisini veya bulundugu toplulugu daha onceye goturmek icin ugrasan kisi. gerici insanlarin olusma sekilleri: bir manuplatorun etkisinde kalmistir, kendi yetenekleri yenilikleri karsilamamaktadir veya bulundugu bolgenin yozlasmasi ile bellirli bir cikar elde etmek istiyordur.
  • sözlükte de ülkede de iyice arsızlaşan, hadsizleşen aşağılık insanlardır
    bunlara tolerans gösterdikçe azarlar
  • türk siyasetinde genellikle islam'ın hakimiyetini isteyenleri aşağılamak amacıyla kullanılan anlamsız bir ifadedir.

    - birincisi, islam belirli bir zaman dilimi için gönderilmiş bir din değildir. islam'ın hükümleri kıyamete kadar geçerlidir, dolayısıyla islam asla eskimez, geride kalmaz.

    - ikincisi, tarih zaman içinde kötüden iyiye doğru giden lineer bir çizgi değildir. dolayısıyla, geçmişte kullanılmış olan sistemler ve inanılan değerler otomatikman kötü, şimdikiler ise otomatikman iyi değildir. batı dünyasının yükselişi, son 4-5 yüzyılda 2000 yıldan fazla bir süre önce antik yunan'da ortaya çıkmış olan fikir ve sistemlere geri dönülmesiyle mümkün olmuştur. yani, gerektiğinde bugünün değerleri sorgulanmalı ve geçmişte yapılan doğru işlerden örnek alınmalıdır.

    öte yandan, bu mantıkla geçmişte var olan fakat şu an ortadan kalkmış olan her sistem ve fikir gericilik addedilebilir: sosyalist blok 1991'de çökmüştür, o halde sosyalizm gericiliktir.

    tarihte ileri ve geri diye bir şey yoktur, doğru ve yanlış vardır. tarihin her döneminde doğrular ve yanlışlar olmuştur, önemli olan doğruyu görmek ve uygulamaktır.
hesabın var mı? giriş yap