öncelikle (bkz:
#5415525). sonra...
seslerle ilgilenen
fonoloji, anlamlarla ilgilenen
semantik, sözcük kurulumlarıyla ilgilenen
morfoloji, cümle kurulumlarıyla ilgilenen
sentaks ile kimi kaynaklarda dildeki tüm sözcükleri kapsayan
lexiconu da içeren, bir dilin yapısını çözümleyerek inceleyen bir bilim. 8 ana başlıkta incelenir:
1.
kişi(person): 1.tekil kişi, 3. çoğul kişi gibi. kimi dillerde kişilerin cinsiyetlerine göre farklı kullanımlara da rastlanır(ingilizce 3. tekil için he/she/it, fransızca 3. çoğul için ils/elles). kimi dillerde kişiler eylem çekimlerine göre belirtilir(latince amo, amas, amat(seviyorum/seviyorsun/seviyor)).
2.
zaman(tense): her dil bir şekilde şimdiki, geçmiş ve gelecek zamanı belirtir. bir dilde eylemlerdeki öncelik sırasını göstermek, kesinliği veya sürekliliği bildirmek vs için farklı zaman türevleri de varolabilir.
3.
çatı(voice): etken(active), edilgen(passive), ettirgen(causitive) ve oldurgan gibi eylemden etkili durumları belirtir.
4.
sayı(number): tekil ve çoğul durumları. kimi dillerde sadece 2, 3 veya 4 objeyi belirtmek için de farklı belirteçler kullanılır. ayrıca türkçede kimi çoğul durumlar çoğul takısı almaz(üç araba, bir grup insan).
5.
kip(mood): eylemin
indicative veya
subjunctive olmasına göre ikiye ayrılır. subjonctif kullanımı çoğu avrupa dilinde geçerliliğini yitirmiştir.
6.
cinsiyet(gender): kimi dillerde nesneler eril, dişi ve nötr şeklinde sınıflandırmaların yanında canlı(animate) veya cansız(inanimate) şeklinde de sınıflandırılabilir. kimi dillerde cinsiyet farklılığı eylemlere de yansır(rusça eril:çital, dişi:çitala, nötr:çitalo(okudum)).
7.
hal(case): adın, zamirin ya da sıfatın cümledeki diğer bir sözcükle ilişkisini gösterir. yaklaşık 15 hal vardır. (bkz:
ismin halleri)
8.
aspect: cümlenin perfect veya imperfect olma durumunu belirtir. yüklemin tamamlandığını mı devamlılık gösterdiğini mi, süresini, gelişme durumunu(progressiveness), bir alışkanlık olup periyodik olarak mı geliştiği gibi durumlara cevap verir.
ayrıca (bkz:
sözcük düzeni) ve (bkz:
sözcük türleri) hatta (bkz:
copy paste değil alın teri)
