haluk fikret

• buyuk aydin tevfik fikret'in cok fazla konu$ulmami$ fakat hayli ilginc bir hikayeye sahip oglu..
  
  babasi tevfik fikret'in gercek isminin mehmet tevfik olmasina ragmen hayati boyunca imzasini h. fikret olarak atmi$tir..
  
  a$iyan'i ziyaret ettiginizde goreceksiniz, tevfik fikret'in yaptigi, oglu haluk'u resmettigi bir portre vardir, bu portredeki cocuk daha cok bir kiza benzemektedir.. fakat tevfik fikret'in tum $iirlerinin toplandigi ve can yayinlari'ndan cikan 3. cilt olan haluk'un defteri'nin hemen ba$larinda haluk'un amerika'dan babasina gonderdigi karakalem resimlerden biri vardir ki, delikanlinin hayli yaki$ikli oldugu gozlerimizden kacmami$tir..
  
  1895'te dogan haluk, tevfik fikret'in icinde bulundugu buyuk umitsizlik ortaminda kendisine adeta yeni dogan kurtarici bir i$ik olarak gorunur.. ikinci abdulhamid'in agir istibdat yonetimi altinda kohnemi$ bir devleti ancak ve ancak umudu ve idealleri olan, iyi yeti$mi$ bir gencligin kurtaracagina inanir.. zaten, fikrime gore ataturk'un en sevdigi $airlerin ba$inda tevfik fikret'in gelmesi de bu yuzdendir.. haluk bir bakima ataturk ile ayni donemin cocuklaridir ve ulkeyi de o nesil (1880ler ve 90'larda dogan cocuklar) kurtaracaktir..
  
  bu haluk'un uzerine cok gelmi$izdir toplum olarak, vay efendim nasil da dinini degi$tirir diye.. unutulmamalidir ki bu fikret ailesi oyle kokten bir musluman da degildir, zira tevfik fikret annesi de hristiyandir aslen.. cocuk yine ozune donmu$, hepsi bu kadar.. fikret, o siralar robert kolej'de okumakta olan oglunu 1909 yilinin eylul ayinda elektrik muhendisligi okumak icin iskocya'ya glasgow'a gonderir.. burada br host familynin yaninda kalir ve ne olduysa bu aile haluk'un aklina oyle ya da boyle hristiyan olmasi fikrini sokar.. tavfik fikret halen oglunun orada modern bir egitim alip sonra yurduna donecegini ve geri kalmi$ bu milleti aydinlatacagi hayalini kurmaktadir.. oysa haluk 1913'de abd'ye gider ve michigan university'de makine muhendisligi okumaya ba$lar.. zeki bir genc olan haluk 1916'da buradan cok iyi bir dereceyle mezun olur..
  
  haluk üniversiteyi bitirdikten sonra amerikalı bir kadınla evlenir ve bazı üniversitelerde ihtisas yapar.. bu yıllarda boş zamanlarını "büyük hayranlık duyduğu" hristiyanlığı araştırmaya vakfeder. 1928'de iş hayatına atılır ve büyük bir başarı göstererek mutfak malzemeleri üreten bir firmanın bölge temsilciliğini alır; neticede büyük bir servet sahibi olur. 1943'te verdiği bir kararla bir daha maddiyata dönmemek üzere kendini hristiyanlığa verir. bu yıl içinde presbyterian kilisesi'nin rahip yardımcılığına, 1956'da da orlando'da rahiplik rütbesine yükselir. bu sıfat, o tarihe kadar doğuştan hristiyan olmayan sadece beş kişiye verilmiştir. haluk, amerikalı eşinden doğan çocuklarına türkçeyi öğretmemiştir. bu durum onun türkçe ve türkiye ile olan son bağlarını da koparmıştır. haluk nihayet haziran 1965'te orlando, park lake presbyterian kilisesi rahibiyken ölür.
  
  şair talat halman, haluk'un hayatında bilinmeyen noktaları açıklığa kavuşturmak için 1963 ve 64'te haluk'tan bilgi almaya çalışır. halman, mektuplarında haluk'tan 'neden din ve uyruk değiştirdiğini, ülkesine bir daha neden dönmediğini, babasıyla arasının açık olup olmadığını öğrenmek ister. haluk, mektubunda babasıyla ilgili şunları söyler: "babam, bende edebiyat ve sanat istidadı bulunmayışından dolayı derin bir hayal kırıklığına uğramıştı. ünlü şiirlerini yazdığında ben çocuk denecek yaştaydım. itiraf edeyim ki, o şiirleri anlamıyordum." ve ardından babasının şiirleriyle ilgili acı bir gerçeği şöyle dile getirir: "babamın benim adıma yazdığı şiirlerin bir nüshası bile yok elimde. zaten türkçeyi de büyük zorluk çekerek okur oldum." haluk'un aynı mektubunda başka bir bilgi daha yer almaktadır: "1916 haziran'ında abd'de makine mühendisliğinden mezun oldum. 1920'de robert kolej'e makine mühendisi olarak girecektim. eşimle pasaportumuzu çıkartmıştık, birkaç hafta içinde vapurla yola çıkacaktık. tam o sırada yurda dönmenin uygun olmayacağı haberi geldi. bu, dinî inancımdaki değişme yüzündendi. dinî temayüllerimdeki değişmeyi babam biliyordu. bunu bir defasında babamla konuştuk; ama kendisi bu bakımdan açık fikirliydi. kendi kararlarımı kendi başıma vermemi istedi. annem hiç memnun olmadı. dedem ise (annemin babası), hayal kırıklığına uğradı."
  
  turk tarihinin en buyuk deistlerinden olan tevfik fikret'in oglunun akibeti ne yazik ki fikret'in du$ledigi gibi olmami$tir ama yine de ben oglu icin yazdigi "haluk'un amentusu (inanci)" adli $iirindeki $u nefis dizelerle kendisinin o zamanki aykiri, cesur ve farkli ki$iligine bir kez daha sagiyla egilmek istiyorum:
  
  bir yaratici guc var, yuce ve temiz,
  kutsal ve yuksek, ona vicdanla inandim.
  
  yeryuzu yurdum, insan soyu ulusum... insan
  ancak insan olur bunu anlamakla; inandim
  
  $eytan da biziz, cin de, ne $eytan, ne melek var;
  dunya donecek cennete insanla, inandim.
  
  ...
  
  bo$ inanc yerin dibine gececek, yok olacak,
  aklin, o ulu buyucunun huneriyle, inandim.
  
  haluk, babasinin belki umdugu, du$ledigi gibi sanati, feni, cesaret ve umidi ulkeye getirememi$tir ama mustafa kemal gibi bir evladi da bu ulkeye sunmakta etkisiz olmami$tir..
  
  kaynaklar:
  1- haluk'un defteri, tevfik fikret, butun $iirleri cilt.3, can yayinlari.
  2- tevfik fikret, atilla ozkirimli, cem yayinevi
  3- www.sizinti.com.tr
  
  ayrica (bkz: tevfik fikret ve haluk gercegi)