hammerklavier

• beethoven ın 1820 lerde bestelediği eşsiz eser.fazıl say ın anlattığı hikayesi şöyledir bestenin: 1800 lerde modern piyanoların ortaya çıkmasıyla(hammerklavier çekiç klavye demektir yani günümüz piyanolarında kullanılan sistem,eskiden tuşları üstten çeken cımbız mekanizmasına benzer bir sistem kullanılırmış) beethoven çok heyecanlanmış ve hemen bir tane satın almıştır,piyanoyu kullanır kullanmaz bunun teknolojinini insana karşı zaferi olarak bahseder ve öyle bir beste yapar ki bu sefer zafer insanın olur..toplam 5 bölüm 50 sayfadan oluşan ve fazıl say ın örneğiyle normalde 3 insanın 2 elini birden kullanarak çalabileceği ve ortalama olarak kesintisiz 40 dakika süren insanüsüt bir performansla çalınan bir eser ortaya çıkar..beethoven eseri hakkında: en az 50 sene boyunca kimsenin çalamayacağı bir beste olarak bahseder..ama yanılır,çünkü eser 150 yıl boyunca çalınamaz 1970 lerde bir kaç virtüöz ancak çıkarabilirler..halen daha bu eseri çalabilen 4-5 kişi olmasıyla beraber bunlardan birinin de fazıl say olması ve canlı performans olarak nefes almadan izlemenin muhteşemliğini yaşadığım için kendimi şanslı sayacağım uzun bir süre..say ın söylediğine göre bu besteyi 4 ay boyunca günde 10 saat çalışarak konsere hazırlamıştır.
  
  edit: besteyle ilgili mevzu bahis hikaye içerisindeki örneklerle beraber kelimesi kelimesine fazıl say tarafından anlatılmıştır, eğer ortada bir götünden sallama durumu mevcutsa bu fazıl say'ın kendisini bağlamaktadır.
• eser:
  allegro
  scherzo
  adagio sostenuto
  largo
  fuga,allegro risoluto..olmak üzere 5 bölümden oluşuyor.
• aslinda beethoven son 5 sonatinin da (opp. 101, 106, 109, 110 ve 111) "für das hammerklavier" ibaresiyle basilmasini istemis, ancak sadece op. 106 bu sekilde basilmistir. bu sonatin 3. bolumu beethoven'in yazdigi en uzun adagiodur. diger bolumlerle ciddi bir kontrast olusturan (ornegin sonat si bemol majorken bu bolum fa diyez minor tonundadir) bu adagioda beethoven adeta ilk defa maskesini cikartmis, bir yari tanri degil de aci cekmekte olan bir insan olarak varolmaktadir.
• yasmina reza 'nin eserlerinden biri.
• sviatoslav richter'in prag'da 42 dakika 18 saniyede çaldığı opus 106 numaralı eser.^*
• baskasini bulana kadar, baskasi olana kadar, birinde baskasini hissedene kadar, hissettigini alana kadar, bu muzigin ustune bir sey yazilamamis olacagini dusunecegim. bundan onceki hayat sekillendirici, ogutucu eserler benzer etkileri gosterse de hicbiri bundaki kadar beynimin ve ruhumun derinlerine inememisti.
  adagio sostenuto'su daha uzun, daha yaralayici ve kendinden daha emin ve net. beethoven bunu yazarken artik sunu cok iyi hissedebiliyorum ki, gecmis gunlerin geride kaldigini 1. ve 2. bolumde isleyip artik hayatin onda biraktigi tecrubeleri notaya tamamen dokmeye karar vermis, bir nevi son nefeste anlatilan seyler gibi. evet cok kisa olsa bile sayisiz seyler anlatabilecek cumlelerden onlarcasini, yuzlercesini dusunun; iste bu eserin insana vurdugu tokati ya da esir alma gucunu anlarsiniz. beethoven bunu nasil becermis bilemiyorum. hele hele bunu yaparken adagionun 8. dakikasindan sonraki tekrar bolumleri...
  belki de beethoven bu parcadaki kadar agir yasamamis olabilir, ama bu eserde anlattiklari ic dunyasinin yasadiklarinin gorunen kismi disinda da ruh hayatina nasil etki gosterdigini veriyor dinleyiciye, tipki bir insanin gorunen kisminin yasadiklarinin cok daha azini yansitmasi gibi.
  uzayacaktir...
• wilhelm kempff usta bakin 29 kasim 1964 yilinda radio canada'da yaptigi hammerklavier kaydindan once, bu sonatla ilgili olarak yapilan kucuk roportaj ya da sohbette neler demis:
  {(+: sunucu(francois bernier), - kempff}
  
  +: you are about to play beethoven's great opus 106 sonata, probably his most important piano work. this sonata is usually referred to as the hammerklavier. could you explain why?
  -: this title does not refer to the work's character. but it does indicate that for the first time, beethoven refrains from using italian term. with his usual humor, beethoven suggests various german indications to his editors. thus did pianoforte become hammerklavier. but with his next sonata, the opus 109, the italian term was to resurface, marking a victory of tradition over innovation.
  
  + do you think that beethoven was aware of this sonata's importance in the history of music?
  - i believe so. in his lifetime, his most advanced works were often misunderstood. such was the case with this sonata, and with his last string quartets. beethoven once wrote to his viennese editor that his major works would not be understood for another 50 years. it was a true prophecy, for it took a half century for pianists like franz liszt, clara schumann, and hans von bulow to tackle this gigantic sonata.
  
  + you are talking of gigantic proportions, and yet this work, like most of beethoven's sonatas, is comprised of four movements: allegro, scherzo, adagio and largo. which movements do you consider most significant and characteristic?(burada sunucu klasik beethoven sonatlarinin 4 parcadan olusup icinde bir de fugue oldugunu soylediginde-ki dogru degil- kempff, turgay seren modunda bir mimik yapmis(yok ali sami), sonra bir sey eklemeden soruyu cevaplamistir. )
  - probably the great adagio and the largo, fugue.
  
  + and why these two movements?
  - such an ambitious and monumental adagio had never yet been written. in this adagio sostenuto, beethoven explores the deepest confines of the human soul, which he could not have reached without the help of a divine impulsion.
  
  + and the fugue?
  - yes, the great fugue, a prodigious composition that should be read instead of played. it's the art of fugue for piano solo. the whole art of counterpoint is synthesized with a spectacular audacity. moreover, beethoven adds a few words that almost constitue an apology: fuga con alcune licenze `fugue with a few liberties-, and in these liberties lie the fugue's originality. thus beethoven confers a new spirit to this venerable form. but he doesn't destroy it. he respects the ancient laws of the fugue. the various voices evolve freely and yet they obey the superior force of harmony. there is no anarchy here, but instead a deep respect for the eternal laws which have always governed the movements of stars and planets. for me, this music is truly cosmic.
  
  +wilhelm kempff, i thank you.
• (bkz: emil gilels)
• "bu sonatı çalabilen dünyada 4-5 kişi varmış biri de fazıl say'mış" diyen ve bu dediğine de kendisi inanan insanlara ekleyeceğim bir şey var: hiç yanlış nota basmadan çalınca sonatın sonunda chun-li eteğini kaldırıyomuş.
  
  pes yani, dezenformasyonun bu kadarı.
• çaresizleştiren zamana yenik düştüğümüz o anı en iyi doldurandır. anı yavaşlatır, andan bağımsızlaştırır; çaresizliğinizden uzaklaştırır sizi. "an"dan soyutlar, sadece kendisi ve kendiniz kalırsınız. düşüncelerden arınmış, sadece notaların içinde yer alan bir edilgen yapar sizi. bu edilgenliğinizin içinden yenilenmiş, hafiflemiş olarak çıkarsınız. tanımsız bir meditasyon, bir psikoterapi gibidir. bir ölüm haberi ve ardından gelen yorucu günden, rezil geçen bir mesaiden, keşmekeş trafikten, bağıran-çağıran insancıklardan; o kaostan çeker sizi içine.
  
  daha yazılır da çalarken bir yere kadar toplayabiliyor insan kafasını. sersemletiyor istemeseniz de. herhangi bir antidepresanın, anksiyolitiğin, sedatifin, antipsikotiğin ötesinde. elektroşok tedavisi gibi bir şey bu.