hepatit

• kısaca karaciğer iltihabı denilebilir ..
• en basit korunma yolu aşıdır
• a dan başlayıp g ye kadar giden versiyonları olan öldürücü hastalık
• b tipi son derece ölümcül olan hastalık. türkiye'de her 10 (on) ki$iden birinin ta$ıyıcı ya da hasta (sayrı) olduğu a$ısı olan bir virüs.
• a versiyonu oral yoldan rahatlikla bulasiyor. b versiyonu aynen aids gibi kan ve cinsel iliski sayesinde bulasiyor. c versiyonu da ayni sekilde. potansiyel tehlike. korunmak için de hepatit asisi haliyle..
• d virusu (defektif virus) b olmadan bulasamiyor .e virusu gebelerde ciddi hastalık tablosu yapıyor ..şimdi bir de g çıkmış.
• ne kadar daa dibe vurabilirim diince akla gelmeden direk insanin tarafinda umumadik sekilde patlayan bi hastalik sanirim^*bide komik bi tribi vardir ki yarar insani.en son kimle temas ettim die sorusturup ilgili kisilere haber verme durumu.bulastiran kisiyi yada muesseseyi^**bulup zarar vermek fiziksel siddete maruz birakmak gerekmektedir^*
• hepatit b ve hepatit c olmus kisiler kan bagisinda bulunamazlarken, hepatit a gecirmis kisiler doya doya^* kan verebilirler. (bkz: www kanbankasi gen tr)
• halk arasinda sarilik diyede bilinir.
• hepatit nedir?
  hepatit metabolik hastalıklar,ilaç, alkol, toksinler ve virüsler gibi değişik nedenlerle oluşan karaciğer inflamasyonudur.
  tarihçesi
  hastalığın ilk tanımı 1865?te virçhow kataral ikter olarak riteratüre koymuştur. 2.dünya savaşının yaşandığı yıllarda viral hepatit b tanımlanarak buluş yolları ortaya konmuştur.1986 da hbv aşısı geliştirilmiştir.
  dünyadaki durum
  hbv sigaradan sonra kansere yol açan 2. önemli etkendir.dünya üzerinde hbv ile enfekte kronik taşıyıcı sırası 350 milyondan fazladır ve her yıl hbv ye bağlı 1 milyon ölüm olmaktadır.
  türkiye?deki durum
  türkiye?de nüfusun ortalama %5-%8?i hbv taşıyıcısıdır.dsö?nün avrupa bölgesindeki yüksek hbsag taşıyıcılığı olan ülkeler arasındadır. bu enfeksiyon en sık çocuklar, adölesan ve genç yetişkinlerde görülür.
  
  belirtiler
  akut yetişkin enfeksiyonu vakalarının 1/3?ü tamamen asemptomatiktir.
  diğer 1/3?ünde grip benzeri bulgular oluşur.bu durum nadiren hb olarak tanımlanır.
  kalan 1/3?ünde ise tipik işaret ve semptomları ile hb tablosu oluşur.
  belirtileri
  ön belirtiler: halsizlik, iştahsızlık, bulantı kusma, karın ağrısı, ishal, hafif ateş
  sarilik dönemi: idrar rengi koyulaşır, dışkı rengi açılır, gözler ve cilt sararır, karaciğer büyür.
  iyileşme: belirtiler 1-8 hafta sürer.lab. bulgularında da 3-16 hafta hbsag pozitif görülebilir.serumda hbsag 6 aydan fazla kalırsa taşıyıcılık vardır.
  rezervuar
  hbv enfeksiyonunun doğal konakçıları insanlardır. başka rezervuar yoktur.
  hbv özellikleri
  çevre koşullarına stabildir ve kuru oda ısısında en az 1 hafta bulaşıcıdır. çevresel bulaşma çok önemli değildir. hbv 100c?de kaynatma ile 2 dk.da inaktive olur.alkol, fenol, penoksit, gluteraldehit, hipoklorit solüsyonlarına karşı hassastır.
  bulaşma yollari
  perkütan(paranteral)
  perinatal
  horizontal(%30-%50)
  cinsel temas yolu
  
  perkütan (paranteral)
  kan ve kan ürünleri ile temas ve transfüzyon
  hemodializ
  damardan uyuşturucu kullanımı
  oral cerrahi, akupunktur, dövme, traş, kulak delme
  
  perinatal
  taşıyıcı anneden çocuğa geçiş genellikle doğum sırasında veya doğumdan sonra hbv ile enfekte maternal sıvılarla bebeğin temas etmesi ile olur.(%95) cilt sıyrıkları, mukoza, vaginal kanaldan geçiş sırasında anne kanının yutulması ve plasenta hasar sonucu fötal ve maternal dolaşımın karışması gibi...
  horizantal
  çocuktan çocuğa, yetişkinden yetişkine bulaşmadır.
  cinsel yolla bulaşma
  en önemli bulaşma yoludur. seminal sıvı, vaginal salgılar ve hbv taşıyıcılarının menstrüel kanaması ile teması sonucu oluşur.
  
  riski yüksek olan gruplar
  sağlık çalışanları
  damar yolu ile uyuşturucu kullananlar
  çok sayıda cinsel eşi olanlar
  sık sık kan ve kan ürünü kullanmak zorunda olanlar
  dializ hastaları
  bağışıklama sistemi baskılanmış kişiler
  
  hbv taşıyıcıları ile yakın teması olanlar
  hbv taşıyıcısı annenin bebekleri
  yetiştirme yurtları, ıslah evi ve cezaevlerinde yaşayanlar
  not:erkeklerde,çocuklarda ve kentlerde yaşayanlarda; kadınlara erişkinlere ve kırsal bölgede yaşayanlara göre daha sık görülür.
  tani
  kişinin hbv enfeksiyonu geçirip geçirmediği, hbv ye karşı bağışık veya kronik hbv taşıyıcısı olup olmadığını ancak o kişinin kanında hbv ye ait bazı antijen ve antikorların saptanmasıyla anlaşılır.hbv ye karşı bağışık olan kişilerin kanında anti-hbs denilen antikor pozitif bulunur.bu antikor hastalığı geçirip bağışık hale gelenlerde de hepatit b aşısı yaptıranlarda da pozitif olur.
  
  hbsag: hbv taşıyıcılarını tanımlar.
  hbeag: hbsag den sonra ortaya çıkar ve kısa sürede kaybolur.
  hbcag:kanda gösterilemez.klinik belirtiler görüldükten sonra ortaya çıkar. iyileşme tamamlandıktan sonra yıllarca varlığını devam ettirir.
  antijenler antikorlar
  hbsag
  hbeag
  hbcag
  anti-hbs
  anti-hbe
  anti-hbc ig m(kısa)
  anti-hbc ig g(uzun)
  
  hastaliğin seyri
  iyileşen kişiler yaşamlarının sonuna kadar hastalığa karşı bağışık kalırlar.
  geriye kalan %10 kişide hbsag hep pozitiftir.bu kişiler hepatit b taşıyıcısıdır.
  virüsü taşıyan annelerden doğan çocukların %80-90?ı kronik taşıyıcı haline gelir.
  her 1000 kişiden 1-5?inde fulminan hepatit denilen akut karaciğer yetmezliği gelişir.
  fulminan hepatite yakalanan kişilerin %75?i bu nedenle hayatlarını kaybeder.
  
  kronik hepatit b taşiyiciliği
  taşıyıcıların %50?si belirtisiz olarak sadece virüsü taşır.
  taşıyıcıların %50?sinde kronik aktif hepatit adı verilen kronik karaciğer hastalığı gelişir.
  kronik taşıyıcılar cinsel eşlerine hep.b bulaştırabilirler.
  kronik taşıyıcı annelerden doğan bebeklere hepatit b bulaşır.
  kronik taşıyıcılarla aynı evi paylaşanlarda hepatit b ye yakalanma riski normal popülasyona kıyasla 2-4 kat daha fazladır.
  yenidoğanlarda hbv nin sonuçlari
  asemptomatik(%90-95) semptomatik(%5-10)
  yetişkinlerde hbv nin sonuçlari
  asemptomatik (%60-70) semptomatik(%30-40)
  tedavi
  bu gün için etkili olabilecek tedavi yoktur. hastaların bir kısmında interferon tedavisi denenebilir.ancak bu ilaç son derece pahalı olup sık yan etkilere neden olur, kullanılan her hastada etkili olmaz.
  hastaliğin kontrol altina alinmasi nasil olur?
  kan ve kan ürünlerinin taranması
  rutin olarak gebelerde hbsag taraması
  taşıyıcı annelerin çocuklarına hbig ve aşı uygulanması
  sağlık çalışanlarının bağışıklanması
  sağlıkçılar için koruyucu alet ve araç sağlanması
  
  aşilanma
  hepatit b aşıları kombinan dna tekniği ile üretilmiştir.hastalıktan en etkin korunma aşılanma ile gerçekleşir. koruyuculuğu 10-15 yıldır. rapeli ile ilgili çalışmalar sürmektedir. dsö 1997?den itibaren bütün ülkelerin rutin aşı takvimlerine hepatit b aşısını dahil etmiştir.
  
  aşi nasil uygulanir?
  deltoid kas içine uygulanır. dbt, hemoflus influenza, kkk ve oral polio ile birlikte de uygulanabilir.
  +2 ile +8c de, buzdolabının alt rafında saklanmalı ve dondurulmamalıdır. soğuk zincir kırılmamak şartıyla 3 güne kadar kullanılabilir.
  aşinin yan etkileri
  uygulandığı yerde kızarıklık, şişlik, sertlik, baş ağrısı, ateş, hafif mide- barsak rahatsızlığı olup birkaç günde geçer.
  hafif ateş ve üsye gibi durumlar aşı yapılmasına engel değildir.
  hb aşısının önceden veya enfekte olmuş kişilere uygulanması zararsızdır.
  immün yanit değerlendirilmesi
  immün yanıt değerlendirilmesi aşının tamamlanmasından 6-12 hafta sonra yapılmalıdır. anti-hbs düzeyi 10 iu ise koruyuculuk gelişmiştir. daha düşükse ilave aşılama yapılmalıdır.
  pasif bağişiklama (hbig)
  -yüksek dozda anti-hbs içeren bir preparat olan hbig ile elde edilir. bu hemen koruma sağlar ancak 3-6 ay sürer. hbig bulaşmadan en geç 15 gün içinde uygulanmalıdır.
  -taşıyıcı annelerin yeni doğanlarına doğumdan hemen sonra kas içine 1ml hbig uygulanmalıdır. bu bebeklerde diğer aşıları normal aşı takvimine göre yapılır.
  -yetişkinlere ise bulaşmadan hemen sonra 5ml uygulanır.
  bulaşma sonrasinda;
  hb aşılanması yanısıra hbig eklenmesi korumayı arttırır.
  taşıyıcı annelerin yeni doğan bebeklerinde,
  hbsag + olan kişilerin cinsel eşlerine,
  iğne, kesilme gibi bulaşmalarda,
  göz veya mukozanın hbsag + kanla bulaşından hemen sonra önerilir.
  bulaşma sonrasi hepatit b kaynağina karşi harekete geçme
  not:
  annenin hbsag (+) olması sezeryan yada düşük nedeni değildir. anne gebeliğinin ilk 3 ayında, akut hepatit b geçirirse çocuğun taşıyıcı olma riski çok düşüktür ancak diğer aylarda bu oran artabilir.