hepatit a

• fekal-oral yolla bulaşır. (bildiğin dışkı ve ağız yolu yani) enfekte suların içilmesiyle falan.. toplum bu virusun antikorlarına %90 oranında sahiptir. yani herkes ucundan kıyısından etkilenmiş.
  
  çocukken çoğunlukla zarar vermeden iyileşir. kronikleşmez. hepatit b ve c'den korktuğumuz gibi korkmamıza gerek yok yani. ama erişkinlikte fulminan seyreder.
  
  tutturdular hav markerlarımıza baktıralım diye (daha önce geçirildiyse etkenle tekrar karşılaştığımızda vücudun savunma hücreleri hızla artar ve savaşa hazır hale gelir). baktırdılar, negatif geldi hepsinin. ben de dalga geçtim "burjuva çocukları! hiç sokakta oynamadınız mı heheh" diye. haklıyım. çünkü komik. %90 pozitiflik var, şaka değil.
  
  illa sen de baktır ördek, sen de baktır. gittim baktırdım.. negatif geldi. "annen seni pamuklara mı sardı" diye onlar da benle dalga geçtiler tabi. şimdi eşek gibi aşılanacağız.
  
  aşısı devlet tarafından ödenmiyor. 0. ve 6. aylarda olmak üzere 2 doz yapılıyor. tek dozun fiyatı 51 lira.
• türkiye' de sık görülen viral bir enfeksiyon hastalığıdır. etkeni tek sarmallı bir rna virusu olan hepatovirustür. virüs alındıktan 2-6 hafta sonra belirtiler ortaya çıkar. sarılık, bulantı, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, halsizlik, grip benzeri semptomlar, idrar renginde koyuluk görülebilir. fakat genellikle ve özellikle çocuklarda semptom vermez.
  
  fekal oral yolla bulaşır. kontamine sularla, kirli sularla yıkanmış sebze meyvelerle, aile içinde yakın temasla bulaşabilir.
  
  elisa testiyle anti hav ıgm pozitifliğinin gösterilmesiyle tanı koyulur. karaciğer fonksiyon testlerinde alt yüksekliği olabilir. direkt bilirubin yükseliği görülebilir.
  
  semptom vermeden anti hav pozitifliği varsa belirtisiz hepatit a, anti hav pozitifliği beraberinde alt yüksekliği varsa sublinik hepatit a, klinik bulgular ve test sonuçları pozitifliği varsa klinik hepatit a denir.
  
  hepatit b ya da c gibi kronikleşmez, akut seyreder. büyük oranda vücut hastalığı yener ve ömür boyu koruyuculuk gelişir. düşük oranda fulminan seyreder ve bu oran yaş ilerledikçe artar. kısa bir süre içinde akut karaciğer yetmezliği gelişir. karaciğer nakli gerekir. ölümle sonuçlanabilir.
  
  6 ay arayla 2 doz uygulanan hepatit a aşısı etkin koruyuculuk sağlar.
• hepatit a'ya genelikle kirli su hastalığı deniyormuş ve 5 çeşit hepatit hastalığından en tehlikesiziymiş.
• korkulacak bir hepatit türü olmasa da fazlasıyla önemsenmesi gereken bir hastalıktır. karaciğer enzimlerinin ( ast-alt ) üst sınırının 100 katına ve daha fazlasına ulaşabilir. ilacı olmadığı için yapılması gereken en önemli şey yağlı gıdalardan korunarak karaciğeri dinlendirmektir. dışkı yoluyla da bulaştığı için tuvaletin başkası tarafından kullanılmaması gerekir ve hasta her kullanımdan sonra çamaşır suyuyla tuvaleti temizlemesi gerekir. özet olarak bu hastalığa yakalanan kişinin ilacı çok iyi bir bakım ve istirahattir.
• tedavisi mumkun oldugu ve cok sik karsilasilmadigi halde buyuk bas belasidir gidalarda. sicaga karsi duyarlidir, o yuzden cok fazla sallanmaz. ozellikle cig meyve sebzelerden, kirli sularla yikanmis, ya da cig tuketilen deniz urunlerinden bulasir. insandan insana cok kolay tasinmasi nedeniyle gida kaynakli kucuk bir salgin cok rahat yayilabilir.
  
  1988 yilinda cinde midyelerin neden oldugu bir salginda ilk asamada 16bin, insandan insana tasinimla toplamda 300bin kisi hastalanmistir.
  
  cok oyle oldurucu olmasa da ekonomik olarak buyuk zararlara yol acabilir.
• genelde çocuklarda görülür.
• en yüksek 40 olması gereken karaciğer enzimini 7000 'e kadar yükselten hastalıktır.
• genellikle hijyenin iyi olmadığı yer ve durumlarda fekal oral yolla bulaşır (dışkıdan ağıza bulaş)
  
  mide bulantısı, aşırı iştahsızlık (anoreksiyaya kadar varabilir) kusma, karın ağrısı (sağ üst bölge) ve sarılık görülür.
  
  genellikle tam iyileşme sağlanır.
• belirtileri: siddetli migde bulantisi ve bas donmesi, halsizlik, goz bebeklerinde ve avuc iclerinde sararma, ileri boyutlarda suratta sararma, gaitanin beyaz, idrarin cay renginde olmasi..
  
  boktan yani 1: bu belirtiler kulucka evresinden sonra gorulur. yani hastalik kendisini belirttiginde coktaaan etraftakilere bulastirmis olabilirsiniz.. [bulasma sartlari: tukuruk, kan, idrar gibi vucut sivilari. nereden nasil gecer orasi size kalmis.]
  
  boktan yani 2: siddetli bas donmesi ve halsizlik akabinde yattigin yere cakili kalirsin. "aha, iyi hissediyorum" diyip, ayaga kalkmaya calistigin her denemede gerisin geri yatasin gelir. icki, tatli, yagli vb. karacigeri yoracak seyleri yiyemezsin. zaten yediginin cogunu kusarsin (bkz: ahaha)
  
  tedavisi: bir ilac veriyorlardi sanirim^**. ayrica yagsiz pisirilmis biftek yedirilir surekli. cok ahim sahim bi tedavisi yok ya da en azindan hepatit a o kadar da ciddi degil cogu durumda. [ki 30 yasina kadar gecirmemis olanlar, gecirmis sayilir.]
  
  ayrica fecisi icin (bkz: hepatit b) [bir de "ne a ne de b olmayan hepatit" vardir. o direkt karaciger bozukluguna giriyordu sanki.]
• (bkz: hepatit a aşısı)