• ilyas bazna (veya arnavutça adı ile elyesa bazna) (1904'de kosova'da doğmuş, 21 aralık 1970'de münih'de ölmüştür) ii. dünya savaşı'nda nazi almanyası hesabına çalışmış en önemli casuslardan biridir.

    babasının ölümünden sorumlu tuttuğu ingilizlerden nefret etmesi, parasal kazanç arzusu ve hep bir operacı olmak istemesine rağmen ii. dünya savaşı esnasında ankara'da çeşitli büyükelçiliklerde uşaklık yapıyor olması casusluk yapmaya başlamasına önayak olmuştur. franz von papen'in sefareti döneminde ankara'daki almanya büyükelçiliği'ne gizli ingiliz askeri ve diğer istihbaratını satmıştır.

    arnavut kökenlidir. ii. dünya savaşı yıllarının ankara'sından önce yugoslavya krallığı büyükelçisinin, daha sonra almanya büyükelçiliği müsteşarının uşaklığını yapmıştır. almanya elçilik müsteşarı mektuplarını okuduğu için kısa sürede ilyas bazna'yı kovmuştur.

    1942'den itibaren britanya imparatorluğu'nun ankara büyükelçisi sir hughe knatchbull-hugessen'in uşaklığını yapmaya başlamış, banyosunda sırtını ovarken ona opera aryaları okuyacak kadar büyükelçi ile yakınlık kurmuştur. 21 ekim 1943'den itibaren fotoğraflarını çektiği gizli belgelerin örneklerini almanya büyükelçiliğine teslim etmeye başladığı bilinmektedir. bunun için, almanya büyükelçiliğinde ataşelik yapan ludwig moyzisch'e kendisi yaklaşarak 20 000 sterlin karşılığı elindeki elli altı belgeyi satma önerisinde bulunmuştur. kısa bir süre ücretli bir alman ajanı haline gelmiş ve alman istihbarat servislerince kendisine "çiçero" kod adı verilmiştir. müttefiklerce düzenlenen uluslararası toplantılar ve bazı bombardıman planları hakkında önemli bilgiler aktarmış olmakla birlikte, normandiya çıkartmasına ilişkin çok belli belirsiz istihbarat ulaştırmıştır. bütün bu dönem boyunca ankara'daki ingiliz istihbarat görevleri ise bazna'nın ingilizce anlamadığını zannetmekte, kendisini casusluğundan şüphelenilemeyecek kadar "eğitimsiz" ve "aptal" olarak görmekteydi.

    bazna, 1944 yılında alman büyükelçiliğinde görevli bir sekreterin müttefikler safına iltica etmesi üzerine, ele geçmekten korkarak ingiliz büyükelçisinin yanındaki görevinden ayrılmıştır. hizmetleri için nazi almanyası istihbarat servisi abwehr tarafından kendisine 300 000 sterlin ödenmiştir. ancak ilyas bazna daha sonra, ödenen paraların, almanların ingiliz ekonomisini çökertmek için bastıkları sahte sterlinlerden olduğunu farketmiştir. savaşın bitiminden bir süre federal almanya hükümetine karşı tazminat davası açmış, çok uzun süren bir davadan sonra kendisine mütevazı bir ödeme yapılmıştır.

    i was cicero (ben çiçero'ydum) başlığı altından yayınladığı anılarından ise daha yüksek bir kazanç elde etmiştir. kitabı 1951 yılında 5 fingers (beş parmak) adı altında, joseph l. mankiewicz'in yönetmenliğinde sinemaya uyarlanmış, bazna rolünü james mason oynamıştır.

    "http://tr.wikipedia.org/wiki/İlyas_bazna" adresinden alındı.
  • rivayet odur ki, britanya büyükelçiliğinden kaçırıp almanlara pazarlamaya çalıştığı çok gizli saldırı planlarını almanlar ilk başta pek ciddiye almamış. hatta almanlar, bazna'nın verdiği bilgileri test etmek için, saldırıya uğrayacağını rapor ettiği bir bölgedeki alman birliklerine özellikle hiç haber vermemiş. gerçekten de o gün ve saatte o birlik saldırıya uğramış ve ağır zayiat vermiş. ancak ondan sonra almanlar bazna'ya itibar etmeye başlamış. ancak normandiya çıkarmasını neredeyse tüm detaylarıyla almanlara önceden haber vermesine rağmen, almanlar (gün kut'un deyimiyle) "too good to be true" diyerek bu istihbaratı gözardı etmiş.
  • - "çiçero müttefiklerin normandiya'dan büyük bir çıkarma yapacağı bilgisini aktarmıştı. daha sonra ortaya çıkan tarihi bir bilgi bu. ama hitler ona inanmadığı için savaşın kaderi değişti. yani hitler çiçero'ya inansaydı her şey daha kötü olacaktı, iyi ki inanmadı da almanya yenildi."
    (bkz: serenad)
    (bkz: zülfü livaneli)
  • müttefiklerin normandiya'ya çıkarma yapacağını nazilere bildirmiş ancak kendisine güvenilmediği için ciddiye alınmamış olan adam.
  • 2. dünya savaşı sırasında führer hesabına çalışmış önemli casuslardan biridir. ingilizleri babasının ölümünden sorumlu tuttuğundan sevmese de, ankara da çeşitli büyük elçiliklerde uşaklık yapması casus olabilmesi için kolaylık sağlamıştır. kod adı çiçero dur.
  • koskoca britanya büyükelçisinin hakkında "o öyle bir şey yapamayacak kadar aptal" dedirtecek kadar inandırmış zeki bir adam aynı zamanda hitler almanyasına verdiği gizli bilgiler karşılığı verilen paraların sahte olduğunu farkedemeyecek kadar da cahil, "20. yüzyılın en büyük ajanı" olarak kabul edilen arnavut casus.

    ayrıca mit'in 'onun sayesinde savaşa girmedik' başlıklı yazısındaki gizli özne.
  • eiffel kulesini ziyaret edip hatıra amaçlı video çeken ve döneminin en önemli casuslarından birisi.

    videoda kendisini ve geniş cüssesini de görebilirsiniz,

    https://www.britishpathe.com/…el-tower/query/cicero
    https://www.britishpathe.com/…ck-shots/query/cicero

    fotoğraf çeken turist gibi, belki bu video da kendisinin fransa görevindeki kamuflajıdır bilemeyiz,
    sonuçta ajan ve casusların her zaman maskeleri olur.

    bir de kendisiyle ilgili şöyle bir yazı da mevcut: archive.org

    edit sebebi : linkler düzeltildi.
  • tanım: mit'in kendi ajanlari olduğunu iddia ettiği, para için almanlara ingiliz belgelerini satan çiçero kod adlı casustur. fakat mit'in iddiası dışında türk ajanı olduğunu kanıtlayan hiçbir veri yoktur. kaldı ki eğer mit ajanı olsaydı deşifre olduktan sonra kendi imkanlarıyla arjantine kaçmazdı heralde.

    benim asıl anlamadığım mesele bütün tantana avrupa'da yaşanırken savaşın kaderini değiştirecek bilgilerin (normandiya çıkartması gibi) ankara büyükelçiliğinde ne işi olduğu.
  • (bkz: cicero)
    (bkz: 5 fingers)
  • (bkz: elyesa bazna)
hesabın var mı? giriş yap