immanuel wallerstein ^*

• lenin in anlattıgı sisteme bikaç şey ekleyip world system theory nin babası olmuş olan insan...
• politik bilimde "modern dunya sistemleri teorisi" (modern world systems theory)'nin kurucusu. bu teori tarihsel yapisalciligin (historical structuralism) marxism ve bagimlilik teorisi (dependency theory)'nden sonra en onemli teorisidir. politik ekonomiyi devletler-ustu bir yapida inceler. merkez ve cevre ulkeler arasindaki hammadde ve islenmis metalar arasindaki iliskiyi inceleyerek, dinamik ancak dongusel bir model one surer. turkiye'de bilimsel arastirmalari ve makaleleri degil de daha cok populer-spekulatif kitaplari yayimlanmaktadir (liberalizmden sonra, bildigimiz dunyanin sonu gibi). bu baglamda, immanuel wallerstein, gunumuzun en onemli politik bilimcilerinden, ve teoristlerinden birisidir. andre gunder frank gibi, giovanni arrighi gibi christopher chase-dunn gibi yoldaslari da mevcuttur.
  
  wallerstein'e gore dunya sistemleri analizinin uc ayagi vardir. birisi marxizmdir, ikincisi bagimlilik teorisidir, ucuncusu ise anales okulu yani braudel'dir. suny (new york devlet universitesi) binghamton'da fernand braudel enstitutusunu kurmustur, ve dunya sistemleri analizinin temellerini orda atmistir. wallerstein disiplinlerin ayri ayri kategoriler halinde olmasinin ikinci dunya savasinin bir sonucu oldugunu iddia eder. ona gore, sosyoloji, ekonomi, siyaset bilimi ve tarih arasinda pek bir fark yoktur, bu yuzden dunya sistemleri analizi tekbir disiplindir. inceleme birimi dunya-sistemidir. (bkz: dunya sistemleri analizi).
  
  gang of fourdan en cok bilinenidir (diger üçü andre gunder frank, samir amin ve giovanni arrighidir). bu dörtlü içerisinde zaman içerisinde en çok popüler olani ama en az bilim yapani olmustur... ancak modern world systems adli kitabi hala dunya-sistemlerinin en onemli eseri sayilir...
  
  gunluk hayatinda kılıbık oldugu soylenebilir. konferanslara hep esiyle beraber gelir, onun yanında oturur, konusması bitince onun yanına döner; konferanslarda eşinin sıkıldığını fark ederse konusmasını kısa keser. ama ukaladır da biraz... lisansüstü öğrencileri ile iletişim kurmaya çalışmaz... gariptir bu nedenle...
  
  terence hopkins öldükten sonra binghamton'da giovanni arrighi ile anlaşamazlar. ve yale' gelir... emeritus profesor olarak yale'de araştırma yapar. son kitaplarını yazar...
• http://www.ntvmsnbc.com/news/203924.asp adresinde "ilginc" bir makalesi bulunan bilim adami.
• abdnin ıraka saldırması için sadece terorist eylemlerin, demokrasi savunuculuğunun ile petrolün sebep olmadığını ayrıca abdnin olası bir fransa-almanya-rusya birleşmesini engellemek ve gücünü göstermek için böyle bir olaya kalkıştığını söyleyen kişi.
• andre gunder frank ile dünya sistemlerinin tek mi, yoksa partiküler mi oldugu konusunda anlasamazlar. frank dünya sistemlerinin 5000 senelik bir geçmişi oldugunu, mö2500 senesinde bile bir merkez ve çevre'den oluşan dünya sistemlerinin varolduğunu iddia eder. wallerstein ise dünya sisteminin kapitalizmin bir sonucu olduğunu söyler ve 500 yıllık bir geleneğe bağlar. binghamton universitesi'ndeki braudel enstitüsünün aktifleşmesindeki en önemli isimdir denilebilir.
• dünyanın en güzel ders anlatan kahini
• (bkz: tarihsel sistem)
• state university of new york at binghamton sosyolojı bölümünden emekli olmuş olan ve halen aynı üniversiteye bağlı fernand braudel center'ın müdürlüğünü yapan amerikalı akademisyen. yıllar önce iki arkadaşıyla birlikte kurdukları bu merkez büyük bir başarı göstererek dünya sistemi kuramını en tanınmış sosyal bilim yaklaşımları arasına sokmuştur.
  
  telaffuz notu: zaman zaman isminin wolırştayn mı wolırstiin mi okunacağı tartışma konusu olmaktadır. esasen her ikisi de doğrudur. ingilizcede yahudi isimlerinin bazıları almanca aslına yakın bir şekilde okunurken (zaynfeld-saynfeld), bazıları da ingilizceleştirilir. wallerstein bu ikinci gruba girer. ne var ki anglosakson dünyaya uzak cermen ülkesine yakın biz faniler için wolırştayn diye okumak da caizdir. yani bu mevzuya fazla önem vermeye gerek yoktur.
  
  entelektüel paparazzi notu: wallerstein aksi ve bir miktar sevimsiz bir insandır. kendisi için lise müdürü gibi diye bir yakıştırma da yapılmıştır.
• bilim ve sanat vakfi'nda sunus yapmak uzere turkiye'de bulunan amerikali akademisyen.
• zaman gazetesi yazarıdır, gazetenin pro-amerikan yayınlarından-tutumundan haberdar olsaydı bu gazete için yorum kaleme alır mıydı bilinmez...
  
  http://www.zaman.com.tr/…8&bl=yorumlar&trh=20050408
  edit: link ölü zaten zaman da yalan söylüyormuş, yazılar wallerstein'ın sitesinde yayınlanıyormuş ve kaynak göstermek kaydıyla yayınlanabilir diye kamuya açılmış:
  geniş izah:
  zaman’ın yalanlarının sola yönelik karalamaları ya da tiraj iddialarıyla sınırlı olduğunu sanıyorsanız yanılıyorsunuz. zaman’ın haberleri gibi bazı köşe yazarları da hayali. yıllarca “dünyaca ünlü sosyolog wallerstein, zaman için yazdı” anonsuyla immanuel wallerstein’ın yazılarını yayınlayan gazetenin wallerstein’ı da, okurlarını da kandırdığını biliyor muydunuz?
  
  zaman gazetesinin geçen pazar günü yayınlanan ve üniversite öğrencilerinin yumurtalı protesto eylemlerini “terör örgütü işi” ilan eden haberinde daha önce de aynı gazetede yer verilen ancak mahkeme kararıyla yalan olduğu tescillenen bir ithama yer veriliyordu. zaman halkevleri’nin “terör örgütü” bağlantılı olduğunu iddia eden bu haberi nedeniyle tazminat ödemeye mahkum olmuştu. ancak gazete aynı yalanı yinelemekten geri durmadı.
  
  “bin kere de söylense yalan yalandır”
  aynı gazetenin genel yayın yönetmeni ekrem dumanlı ise, daha iki hafta önce “bin kere de söylense yalan yalandır” başlığıyla bir yazı kaleme almıştı. dumanlı, “zaman gazetesinin, tirajını yüksek göstermek için kasıtlı olarak denetimleri engellediği” iddialarına bu başlıkla yanıt veriyordu. zaman gazetesinin tirajlarıyla ilgili iddialarının ciddiyeti kapı altlarından, paspas önlerinden biliniyor. zaten mesele de bu değil, mesele dumanlı’nın kullandığı başlıkla gazetesi arasındaki tezat.
  
  “bin kere de söylense yalan yalandır” diyen dumanlı, aynı aklı kendi gazetesinde kullansa, daha önce yazdıkları ve ifşa olan yalanlarını, tekrar tekrar sayfalarına taşımazdı.
  
  belki cemaat “dar’ül harp” mantığıyla, düşman bildiklerine karşı yalan söylemeyi kendince meşru görüyor olabilir. ama zaman başka şeylerde de yalan söyledi. zaman’ın yalnızca haberleri değil, bazı köşe yazarları da sahte.
  
  wallerstein zaman için yazdı mı?
  sendika.org 2005 yılının başında immanuel wallerstein’ın makalelerini düzenli olarak çevirip yayınlamaya başladı. bunun için de yazarın kendisine ulaşılarak izin istenmişti. yazar da makalelerinin http://fbc.binghamton.edu/ adresinde düzenli olarak yayınlandığını, kaynak gösterilmek koşuluyla yayınlanabileceğini belirtmişti.
  
  “zaman gazetesi bu makaleleri ‘dünyaca ünlü sosyolog wallerstein zaman için yazdı’ anonsuyla yayınlıyor. bu doğru mu?” şeklindeki sorumuza ise, böyle bir şeyin söz konusu olmadığını, gazetenin anonsunun problemli olduğunu aktarmış ve eserlerinin telif haklarıyla ilgilenen ajansa başvurmuştu. bunun üzerine zaman’ın internet sitesindeki pek çok makale kaldırıldı. ama nedense bir tanesi hala yayında.
  
  kaynak:
  http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=30073