intolerance

• david wark griffithe sinemanin babasi unvanini getirecek filmlerden ikincisidir.o zamanlar korkunc bir butce olarak gorulen 300.000 dolara malolmus ve gisede batmistir.buyuleyici goruntulere ve zihin acici bir kurguya sahiptir.eisensteinı fritz langı cok fazla etkilemistir. bir epik film ornegi olarak,1916 yilinda cekilmesine ragmen gunumuz sinemasinin hala vazgecemedigi bir takim teknikler barindirmaktadir. genis plan,plan sekans,yuze yakin kamera gibi gunumuzde "ee nolmus yani" tepkisi verebileceginiz ancak donemi icin buyuk buluslardir bunlar. tipki kraftwerkin muzigi gibi^*
• ing. hosgorusuzluk. d w griffithin 1916 tarihli epik filminin de adidir. film tarihin degisik donemlerinde gecen 4 paralel oyku uzerinden hosgorusuzluk temasini isler. hesapta griffith, bir onceki filmi olan birth of a nationa yapilan elestirileri hosgorusuzlukle suclamaktadir. zaman seyircisine fazla komplike ve agir gelen film gisede buyuk bir basarisizliga ugrasa da, sinema tarihinde yerini alir, ve hatta yirmili-otuzlu yillarda sovyetler birliginde gezen projektorlu trenlerde gosterilerek ilginc bir ikinci dogus vakasi yasar.
• devamı çekileceğine dair dedikodular dolaşan film.
  yaklaşık 100senelik bir aradan sonra "devam"dan bahsedilebilirse tabii.
  
  "meanwhile in more confirmed news on a thoroughly different project - the arizona daily star reports that "city of god" director fernando mierelles is now in pre-production for "the constant gardener" a drama about an english diplomat living in kenya whose wife is murdered, as well as her suspected lover.
  
  following that film, which has an estimated 2005 release, merielles will get to work on "intolerance: the sequel," a takeoff on d.w. griffith's landmark silent film, "intolerance" released way back in 1916. merielles said his film will tell six ifferent stories in different parts of the world, and will show the relationships and dichotomies of the third world and the upper class. "i'm doing the sequel to griffith, it's the story of mankind, and the timeline, of talking about human kind of geography happening to different people in different places"."
• öncü ve ırkçı yönetmen d w griffith'in çektiği epik ötesi film
  
  griffith, ''şanlı'' ku klux klan'ın doğuş hikayesini anlattığı sansasyonel film the birth of a nation'ın gişesinden kaldırdığı yüklü ganimeti kullanarak hem nation'a gelen tepkilere cevap veriyim hem de öyle görkemli sahneler çekiyim ki yüzyıl sonra bile izleyenin dibi düşsün gayretleriyle çektiği çok enteresan bir hadisedir intolerance^*
  
  bir çok yönden zamanının ötesinde bi filmdir. dört farklı coğrafyada dört farklı zamanda geçen hikayeler birbirine giderek bir örgü biçiminde dolanarak gayet usta işi geçişlerle dört nala büyük finale doğru ilerler. bu bakımdan cloud atlas'ın yüzyıl önce çekilmiş prequel'i havasındadır. hatta cloud atlas kitap uyarlaması olmasa wachowskiler direk intolerance'dan esinlenmiş derdim. zira iki filmin sadece anlatım tarzları değil, temaları ve vermeye çalıştıkları mesajlar da fazlaca benzeşir
  
  filmin ilk yarısı hayli zor ilerler. çünkü ancak bir belgeselden beklenecek kadar didaktik geçer ilk yarı. mö 600'lerde babilonia'da ne nedir kim kimdir nelere taparlar ne ederler, yok efendim isa'nın zamanındaki vaziyetler yahudi soyluları'nın adetleri, 1572 fransa'sında saray içi güç oyunlarının aktörleri çatışan mezhepler kimlerdi nelerdi hugenotlar roman katolikler.. o bu şu derken beyni hafiften mıncırmaktadır. tüm bu ansiklopedik detayları sessiz sinemanın genelde sadece iki üç satır yazılan ara kartlarının tümünü doldurarak seyirciye aktarmaya çalışan griffith bunu filmin temposunu aksatmadan yapmada işin doğası gereği pek başarılı olamıyor bu kısımlarda. zaten bu sepetlerle film gişede gümlemiş griffith'i bakkala kasaba borçlandırmıştır
  
  bir yandan da bana griffith bunları kendi bilgi birikimiyle yazdıysa helal olsun, faşist maşist ama dolu adammış dedirtmiştir.
  
  özellikle babil dönemi hikayesi çok etkileyici. fars kralı cyrus'un ordusuyla yapılan mücadelerin geçtiği savaş sahneleri ohannesburgerlettirir. yüce tanrı allat'a tapan (http://en.wikipedia.org/wiki/allat) babilliler ''allato allato!'' diyerek saldırırlar düşmanlarına. cyrus'un ordusunun ilk defedilişinin ardından babil kralı belshazzar'ın yardırdığı tören sahneleri ise bugünün şartlarıyla bile mük-kem-mel ötesi
  
  http://www.youtube.com/watch?v=cm5hvs2ub4s
  
  los angeles'ta oscarların de düzenlendiği kodak theatre'ı bünyesinde barındıran hollywood & highland center'ın mimarisi filme bir saygı duruş niteliğiyle birebir bu törenler sırasında görülen babil sarayları setlerinden esinlenilmiştir (detay: bina tam karşsısındaki meşhur mason locasıyla beraber ilginç bir bütünlük sergiler)
  
  filmin ilk yarısı ne kadar netameliyse ikinci yarısı bi o kadar doludizgin akar.
  
  --- spoiler ---
  
  finalde, dört hikayeden ilk üçü hoşgörüsüzlüğün getirdiği yıkımlarla beraber birer birer hüsranla sonuçlanır:
  babil iki yüzlü din adamlarının oyunları sonucu cyrus'un ordusuna yenik düşer,
  isa çarmıha gerilir,
  st. bartholomew katliamında hugenotlar kıyıma uğrar..
  
  ve seyricinin umutları tüm heyecanıyla dördüncü hikayenin sonucuna kilitlenir. burada griffith, bana kalırsa, cloud atlas'dakinden çok daha hünerli bir şekilde kotarmıştır finali
  
  --- spoiler ---
  
  the birth of a nation'ın tüm ilklerine rağmen, intolerance kesinlikle çok daha nitelikli ve geçen zamana daha dirençli bir seyirlik. üstelik nation bodoslama ırkçı mesajlarıyla yer yer sinirleri hayli zorlayabilirken, intolerance gayet medeni fikirler aşılama gayretiyle takdir topluyor
• sinema tarihinin ilk gorkemli uzun metraj basyapiti. 1916 yili bir italyan yapimi olan "hosgorusuzluk", insanlik tarihine iliskin buyuk bir evrensel soruna egiliyor. hosgorusuzluk...
  
  bunu tarihten sectigi uc konuyla anlatiyor.
  
  • perslerin, babil'i isgali,
  • isa'nin carmiha gerilmesi,
  • ortacag ingiltere'sindeki buyuk protestan katliami.
  
  film, ciktigi yillar buyuk tartismalar yaratmis, adeta fenomen donusmustur. ozellikle kalabalik figuran ordusuyla, isiltili dev babil sehir dekorlariyla. cunku o gune dek kimse boyle bir seye cesaret edememisti. film o zamanin parasiyla yaklasik yarim milyon dolara mal oldu. gerci parasini cikaramadi ama sinema tarihindeki yerini ebediyen aldi. ki bence bu ironik bir bakima, hosgorusuzlugu anlatan film hosgormeyenlerin yogun cabalariyla istedigi kitleye ve giseye ulasamadi. bu acidan elizabeth taylor’in oynadigi cleopatra’ya benzetebiliriz. o film de olaganustu maliyetler cekilmis ama fiyasko ile sonuclanip yapimcisi fox ’u [ 20th century fox’i] neredeyse batirmisti. ama intolerance'nin sonu ne yazik ki oyle olmadi hem filmin yapimci sirketi triangle hem de filmin yonetmeni david wark griffith iflas etti.
  
  hosgorusuzlugumuz evrensel galiba...
• toolun şarkısının sözeri şu şekildedir;
  i don't want to be hostile.
  i don't want to be dismal.
  but i don't want to rot in an apathetic existance either.
  see
  i want to believe you,
  and i want to trust
  and i want to have faith to put away the dagger.
  
  but you lie, cheat, and steal.
  and yet
  i tolerate you.
  veil of virtue hung to hide your method
  while i smile and laugh and dance
  and sing your praise and glory.
  shroud of virtue hung to mask your stigma
  as i smile and laugh and dance
  and sing your glory
  while you
  lie, cheat, and steal.
  how can i tolerate you.
  
  our guilt, our blame,
  i've been far too sympathetic.
  our blood, our fault.
  i've been far too sympathetic.
  
  i am not innocent.
  you are not innocent.
  noone is innocent.
  
  i will no longer tolerate you
  even if i must go down beside you.
  because,
  noone is innocent.
• derler ki, griffith aslinda bu filmi degil, sadece filmin cagdas hikayesi olan mother and the law'u cekecektir. fakat bu esnada cabiria'yi seyreder, tarihi epik olayina ozenir ve de boylece diger bolumleri ekler. taviani biraderler'in good morning babylon'u da buna gonderme yapar, iki italyan kardes hollywood'a gelip, intolerance'in babil setlerini kurarlar. bu film, hatta babil bolumu, ayni zamanda tarihin belki ilk ve kesinlikle en muhtesem crane shot'larindan birini icerir.
• bu filmin griffith tarafindan nasil cekildigi ile ilgili resimli aciklamalarin yer aldigi amazon review sayfalarina suradan ulasabilirsiniz:
  
  http://www.amazon.com/…ding=utf8&p=s00e#reader-page
  
  kitap: hollywood babylon
  yazari: kenneth anger (ki kendisi de bir yonetmendir)
  (ve hatta anlasildigi kadari ile kitabin adi da bu filmin muhtesem babil dekorundan ileri geliyor gibi- hollwwood'un yonetmenlerin elinde nasil sekil aldigi vs..)
• david wark griffith'in kurgu ve montaj teknileri ile sinema tarihine gecmesini saglayan filmidir. rus sinemasının temel taslarından pudovkin sinemanın temel ilkeleri adlı kitabında yönetmene sık sık ovgulerde bulunup bazı konularda ustası olan kuleshov dan ustun görmektedir.
• zamanına göre, kurgusu, çekim teknikleri, setleri ve görülmemiş bütçesi ile epik üstün yapımların ağa babasıdır. paralel giden 4 hikaye, filmin sonlarına yaklaşıldıkça sıklaşan geçişlerle birlikte adeta multiple orgasm yaşatır. 90 yıl sonra bile izleyiciye çılgın attırır.
  
  peki bu film 90 yıl önce gösterime girdiğinde, neden bütçesinin yarısını ancak çıkarıp, d w griffith'i iflasın eşiğine sürüklemiştir? çünkü, izleyici buna hazır değildir. 90 yıl sonra bugün ise, izleyici halen böyle bir filme hazır değil...
  
  (bkz: dört film birden)
  
  (bkz: üç film birden)