iskandinav mitolojisi

• efendim öncelikle "join this wardruna playlist!" diyorum.. dinleyin!
  
  iskandinav mitolojisi son derece girift, karmaşık ve sorunlu bir mitolojidir. çok fazla kaynağı yoktur ve yapılan araştırmalara göre aslında "çok eskilere dayanmasına rağmen", en yakın kaynakları ortaçağ'da yazılmıştır. (bir istisna hariç: tacitus. ileride değineceğim.) sözlü gelenek ise en fazla viking çağı'na ve viking çağı'nın hemen öncesine yani en fazla 4. ve 5. yüzyıla dayanır. oysa mitlerin en azından demir devri'ne yani m.ö. 1000'li yıllara dayandığı ortadadır.
  
  iskandinav ve eski germen mitleri, yakındoğu ve avrupa toplumlarının mitleri arasındaki en karakteristik hint - avrupa geleneğini yansıtır. iran mitolojisi'ni saymazsak (çünkü o hint ile birlikte asıl kaynaktır.) hint - avrupa kökenine "en sadık" mitolojidir. kuzey ve orta asya etkilerinin ve şamanizm etkilerinin sıkça görülmesine rağmen, hiç bir kültürden, örneğin hellen mitlerinin mezopotamya ve anadolu mitlerinden etkilendiği kadar etkilenmemiştir.
  
  mitolojiye karışık dememin sebebi de şudur ki, öncelikle kaynaklar bir mitoloji için çok yenidir. ve karışıktır. birbiriyle tutarsız çok fazla kaynak vardır. ayrıca yakındoğu mitlerine bakarak, iskandinav mitolojisi'ndeki yaratılış hikayesi gerçekten karmaşıktır. olayları, kişileri, kavramları tarihsel bir sırayla kolay bir şekilde izlemek zordur. işte bu entry'nin yazılış sebebi de, ludvig kardeşinizin yeni başlayanlar için kısa ve öz bir kronolojik iskandinav mitolojisi sunmak istemesidir.
  
  efendim burada ben insanın yaratılışı'na kadar olan devri anlatacağım. çünkü iskandinav mitolojisi'nde asıl karmaşık olan ve takip etmesi zor olan kısım buraya kadar olan kısımdır. ragnarök yani büyük savaş gibi çok bilinen hikayeler kolaylıkla takip edilebilmektedir. sözlükte bulabileceğiniz çoğu kavramın açıklamasını yapmayacağım. kısa açıklamalar olacak, ama karşılaştırmalı mitoloji veya mitoloji felsefesi de yapamayacağım maalesef. bunlar gerçekten yazıyı sıkıcı hale getirebilir ve uzatabilir. öncelikle kaynaklardan başlayalım:
  
  başlıca kaynaklar şunlardır:
  
  * eddalar (destanlar)
  * sagalar (öyküler)
  * skaldlar (şiirler)
  * tacitus
  * plinius
  * saxo grammaticus
  * snorri sturluson
  
  --- nazım edda ---
  tamamen anonimdir. nazım edda'nın kalbi codex regius adlı bir toplama eserdir. 1971'e kadar kopenhag kraliyet müzesi'nde saklanmış, bu tarihte de izlanda'ya iade edilmiştir. nazım edda dört ana bölümden oluşur:
  
  - codex regius
  - prymskvida
  - havamal
  - lokasenna
  
  --- nesir edda ---
  nesir edda snorri sturluson'un 1220'li yıllarda kaleme aldığı bir düz yazı eseridir. snorri sturluson izlandalı zengin bir çiftçi ve yazardı. norveç'te kral hakon hakonarsson hizmetinde casusluk yaptığı biliniyor. bu yazma işini neden yaptığını bilmiyoruz. ondan böyle bir şey istenmediği halde kültürel kaygı ile yapmış olması muhtemeldir. ayrıca snorri'nin hıristiyan olup olmadığını da bilmiyoruz. nitekim eserinin bazı yerlerinde "alaya alırcasına" anlattığı hikayeler, onun hıristiyan olabileceğini veya bu eseri "hıristiyanlar için yazmış olabileceğini" göstermektedir.
  
  nesir edda da dört ana bölümden oluşur:
  
  - giriş
  - gylfaginning (gylfi'nin kandırılması)
  - skaldskaparmal ( şiir dili)
  - hattatal (nazım biçimleri)
  
  --- heimskringla ---
  snorri sturluson'a ait, norveç'in "ilk kralı" harald ile başlayan ve tüm kralların tarihini içeren bir yapıttır.
  
  --- ynglingsaga ---
  heimskringla'dan önceki norveç krallarının ve tanrıların tarihini anlatan anonim bir eserdir. romalı tarihçi plinius'un iskandinavlar üzerine yazdığı adı bilinmeyen kitabının bu eserin tercümesi olduğuna inanılır.
  
  --- gesta danorum ---
  danimarkalı tarihçi saxo grammaticus'un 1200'li yıllarda latince kaleme aldığı bir germen tarihi'dir. fakat snorri sturluson'un eserleriyle çok büyük "tutarsızlıklar" gösterir.
  
  --- germenia ---
  romalı tarihçi tacitus'un m.s. 1. yüzyıl'da yazdığı germenler'in tarihlerini ve kültürlerini aktardığı bir eserdir. fakat bu eserde germen kahramanları, şahıs ve yer isimleri, hatta tanrıların isimleri hep latince verilmiştir. örneğin tacitus tüm eser boyunca odin yerine zeus'u kullanmıştır. bu sebeple bu eser, iskandinav tanrıları'nın isimlerini öğrenebildiğimiz bir eser değildir.
  
  kaynaklar bittiğine göre kronolojik bir mitoloji çizelgesine başlayabiliriz:
  
  ilkin "sonsuz boşluk" ginnungagap vardı. buranın kuzeyinde niflheim, güneyinde muspellsheim, ortasında ise nehir hvergelmir vardı.
  
  --------- ginnungagap -------- ( sonsuz boşluk.)
  
  --- niflheim --- (kuzeydeki sisler diyarı.)
  
  --- hvergelmir --- ( ortada on iki buzlu pınardan oluşan sonsuz nehir.)
  
  --- muspellsheim --- (güneydeki ateş diyarı.)
  
  --------- ginnungagap --------- (sonsuz boşluk.)
  
  --- ginnungagap ---
  l
  l
  --- ymir ---
  (sonsuz boşluktan dev ymir doğdu. niflheim'ın buzları ve muspellsheim'ın ateşi ile. ymir'den doğan dişi ve erkek devler bir troll nesli [titan] yarattı.)
  l
  l
  --- audumla ---
  ( trollerin süt annesi inek audumla, niflheim'ın eriyen buzlarından doğdu.)
  l
  l
  --- buri ---
  (kutsal inek audumla buzları yalayarak "ilk tanrısal yaratık" buri'yi yarattı.)
  
  * ilk tanrısal yaratık, "insan şeklindeki" buri, ilk devlerin soyundan gelen "dişi troll" bestla ile evlendi. bu çiftten "ilk üç tanrı" doğdu.
  
  --- buri ve bestla ---
  l
  l
  --- odin - vili - ve --- (ilk üç tanrı)
  
  * yeni doğan üç bilge tanrı yaşadıkları yerin yalnızca trollerin olduğu "çirkin" bir yer olduğunu farkedince yeni bir dünya inşa etmek istediler. ancak başta ymir buna karşı geliyordu. bu sebeple odin, vili ve ve ymir'i öldürdü. bundan sonra da tüm troller öldürüldü. trollerin soyundan yalnızca bergelmir ve çocukları kurtuldular. yeni troll soyu da bergelmir'den yetişti.
  
  * odin ve kardeşleri devler tükendikten sonra "ymir'in cesedinden dünya'yı inşa ettiler". ymir'in kanı deniz, vücudu toprak, kafatası ise gökyüzü oldu. büyük kemikleri dağları, çenesi ve küçük kemikleri kayalıkları, yanağı ovaları oluşturdu. saçları ağaç oldu, beyni ise bulut. kafatasından oluşan bu çatının ayakta kalması için tanrılar dört cüce yarattı ve bu dört cüceyi çatının dört bir yanına koydu. dünyanın dört köşesine de bu cücelerin ismi verildi: vertri, sudri, austri, nordri.
  
  tanrılar "üç büyük dünya" yarattı. birincisi az önce anlattığımız midgard'dı. insanların yaşadığı dünya. kadim trollerin, cinlerin, perilerin (elf) ve başka varlıkların yaşadığı dünya utgard ve tanrıların vatanı asgard.
  
  asgard, midgard'ın ortasında ama yükseklerde ve insanların göremeyeceği bir boyuttaydı. "iki dünya'nın ortasında" bifröst isimli bir köprü vardı.
  
  --------- midgard ---------
  l
  l -- bifröst (köprü)
  l
  --------- asgard ----------- ********** ------------- utgard ------------
  l
  l -- bifröst (köprü)
  l
  --------- midgard ---------
  
  gibi..
  
  dünyaların yaratılışını bu dünyalarda yaşayan varlıkların yaratılması izledi.
  
  - jormungadr. midgard yılanı. midgard'ı çevreler.
  - yggdrasill. midgard'ın tam ortasında, yaşamı besleyen "kutsal yaşam ağacı".
  - hvergelmir. midgard'ın ortasından akan "yaşam pınarı". bu nehir zaten en eski zamanlardan beri vardı. fakat odin bu nehri midgard'ın ortasına taşıdı.
  - mimir. ygdrasill'in köklerinden çıkan "bilgelik pınarı".
  - heimdall'ın tahtı. ygdrasill ağacının dalları üstünde, ragnarök ( kıyamet - büyük savaş ) habercisi heimdall'ın mekanı. yaşam alanı.
  - valkyrie'ler. odin'in ragnarök'te savaşacak "kutsal savaşçıları".
  - heidrun. valkyrie'lere süt verecek olan "kutsal keçi".
  - norns. ygdrasill'e sürekli "bakım yapan cüce cinler".
  
  ve son olarak gelelim insanın yaratılışı'na:
  
  1. daha çok kuzeyde, yani norveç, isveç ve izlanda'da anlatılan birinci mite göre üç tanrı; odin, hoenir ve lodur, birgün yolda rastladıkları iki ağaç gövdesini canlandırırlar ve bunlara insan adını verirler. erkeğin adı ask, dişinin adı embla'dır.
  
  2. ikinci ve daha çok alman kültüründe benimsenen efsaneye göre ise "ilk adam" dev tuisto'nun oğlu mannus'tur. mannus'un üç oğlundan "üç büyük alman kabilesi" doğmuştur. ingevon, hermion ve istevon.
  
  iskandinav mitolojisi'nin problemleri gibi bir ekleme yapmak istiyorum:
  
  bu mitlerin kaynakları gerçekten çok karmaşıktır. okuyucunun yukarıda fazlaca görünen kaynaklara aldanmaması gerekir. çünkü o kadar eser içinden mitleri, tanrıları, öyküleri, mekanları ve daha bir çok şeyi çıkartmak son derece zordur. eserlerin birbirleriyle tam uyumlu olmadıklarını söylemiştik. ve yaklaşık olarak m.ö. 1000 yıllarında oluşmuş olan bir mitolojinin en yakın kaynağının m.s. 1. yüzyıl ( o da sadece bir tane, diğerleri 13. yüzyıl.) olduğunu düşünürsek, bildiklerimizin ne kadar yanlış olabileceğini düşünmek işten bile değildir.
  
  ayrıca en sonda vereceğim birçok tanrının kökenini bilmemize rağmen, bir o kadarının da nereden geldiklerini, kimden doğduklarını, işlevlerinin ne olduklarını bilmiyoruz. mesela ne dedik, "odin , hoenir ve lodur yolda giderken" dedik. dedik ama, insanın yaratılışı gibi çok önemili bir konuda adı geçen bu hoenir ve lodur adlı tanrıların nereden geldikleri hakkında bir malumatımız yok.
  
  bir de bu mitolojide aslar ve vanlar diye bir tanrısal ayrım vardır. aesir ve vanir de denir. bu ayrımın hala ne manaya geldiğini tam olarak bilemiyoruz. ve bence bilebilmemize ve anlamamıza da imkan yok. zira bu mitlere inanan ve hatırlayan toplum ile bunları yazıya geçiren toplum arasındaki toplumsal bellek farkı gerçek manada en yüksek seviyesine ulaştığı için ( 1. yüzyıldan 13. yüzyıla 1200 yıl..) bize bunları aktaranların bile bu aslar - vanlar ayrımını anlamış oldukları şüphelidir.
  
  son olarak, burada yapmaya çalıştığım mitolojiyi tamamen anlatmak olmadığı için bazı aesir ve vanir'i sıralamayı yeterli görüyorum:
  
  en önemli üç aesir: --- odin - thor - tyr ---
  
  en önemli üç vanir: --- njörd - freyr - freyja ---
  
  tanrılar, tanrıçalar ve nitelikleri:
  
  - odin. aesir'in efendisi. bilgelik ve savaş tanrısı.
  - thor. gök gürültüsü ve savaş tanrısı.
  - loki. düzenbaz, yaramazlık, sorun ve ateş tanrısı. (troll kökenli.)
  - freyr. erkeklik gücü tanrısı.
  - tyr. savaş ve savaşçı tanrısı.
  - heimdall. asgard'ın koruyucusu.
  - baldr. aydınlık, barış, yeniden doğum ve adalet tanrısı.
  - ull. beceri, av ve duello tanrısı.
  - bragi. şiir tanrısı.
  - vali - intikam ve sonsuz ışık tanrısı.
  - vili. üç yaratılış tanrısından biri. odin ve ve'nin kardeşi.
  - ve. üç yaratılış tanrısından biri. odin ve vili'nin kardeşi.
  - njörd. deniz, rüzgar, balık ve bolluk tanrısı.
  - vidar. dev grid ve odin'in oğlu.
  - forseti. adalet, barış ve doğruluk tanrısı.
  - hoenir. sessiz tanrı.
  - frigg. evlilik ve annelik tanrıçası. odin'in zevcesi.
  - freyja. bereket, sağlık, aşk, güzellik, sihir, kehanet tanrıçası.
  
  kulaklığı çıkardıktan sonra gelen şok editi: kusuruma bakmayın, epey uzun olmuş. ama ne yapabilirdim ki? yazarken wardruna dinledim. siz de okurken dinleyin bari.
  
  wardruna playlist!
• insanın odundan^* yaratıldığını iddia ettdiği için bana en çok hitap eden mitoloji.
• yaratılış şöyle başlar: önce boşluk yani "ginnungagap" vardı, güç dolu boşluk, büyük uçurum anlamlarındadır. soğuk ölüm dünyası "niflheim" ise daha dünya var olmadan oluştu. burada 11 nehir akardı. güneyinde "surtr" yani "siyah" denen bir ateş devi tarafından korunan "muspelheim" adında sıcak bir dünya oluştu. niflheim'in nehirleri donmuştu, muspell'in kıvılcımları bu donmuş nehirlere düştü ve eritti. buradan çıkan damlalar "ymir"'i yani ilk "jötunn"'u (dev) şekillendirdi. ymir'in terinden kadın ve erkek devler oluştu. başka bir versiyon ise niflheim'da eriyen damlaların ilkel bir ineği (audumbla) oluşturduğunu, ineğin tuz bloklarını yalayarak tanrı "buri"'yi yarattığını, buri'nin "bor" diye bir oğlu olduğunu, onun da "bolthorr" denen devin kızı "bestla"'yla evlendiği söylenir. işte bunların çocukları tanrı "odin", "vili" ve "ve", ymir'i öldürüp kafatasından gökkubbeyi, bedeninden yeryüzünü, kanından denizleri yarattılar. daha sonra tanrılar dünyaya düşünmek, nefes almak, duymak, görmek gibi özellikleri olan iki ağaç bağışladı. bu ağaçlar daha sonra insanlığın prototipini oluşturacaktı. erkeğe "askr" (kül ağacı), dişiye "embla" (sarmaşık) dendi. sonra da geçisi sadece gökkuşağı köprüsü "bifröst"'tan mümkün olan, içinde kahramanların cenneti, odin'in evi "valhalla" da dahil pek çok saray olan "aasgard"'ı yarattılar.
  
  snorri sturluson, yani iskandinav mitolojisine ait çok şeyi öğrendiğimiz the prose edda'yı yazan izlandalı yazar "yggdrasil", yani "kader ağacı"ndan da bahseder. bu ağaç dünyanın merkezinde yer alır, iskandinav mitolojisini oluşturan 9 dünya ile bağlantısı vardır. dalları "aesir" tanrılarının diyarı "aasgard'"a, "vanir" tanrılarının diyarı "vanaheim"'a ve elflerin diyarı "alfheim"'a uzanır. gövdesi insanların diyarı "midgard", cücelerin, bazı kaynaklara göreyse kara elflerin diyarı "svartalfaheimr" ve devlerin diyarı "jotunheim"'da bulunur. üç kökü ise buz diyarı "niflheim", ölülerin diyarı "helheim"' ve ateş diyarı "muspelheim"'a iner. yggdrasil feminen bir formda tasvir edilir, burada insanlığın kaderi tayin edilirdi.
  
  iskandinav mitolojisinde tanrılar iki gruba ayrılır. "aesir" ve "vanir" tanrıları. aesir tanrılarından bazıları, baştanrı "odin", yıldırım tanrısı "thor", güzellik tanrısı "baldr", adalet ve savaş tanrısı "tyr"; vanir tanrıları ise rüzgar ve denizlerin tanrısı "njord", günışığı ve bereket tanrısı "frey" ve aşk, cinsellik, ölüm, büyü tanrısı "freyja"'dır. genelde barış içinde resmedilseler de aralarında çok kuvvetli savaşlar yaşanmıştır.
  
  biri tanrılık statüsünün hangi grupta kalacağıyla ilgilidir. savaş çetin geçer, bozulması imkansız bir barış yapmaya karar verirler, bunun için de birbirleriyle karışmaları gereklidir. "njord"'un oğlu "frey" ve "odin"’in öz kardeşi "hoenir" değiş tokuş edilir. artık iki ırkın kanı birbirleriyle karışmıştır. barış kutlaması olarak da bütün tanrılar bir kaseye tükürür ve bu tükürükten bilgelik tanrısı "kvasir" yaratılır. kvasir daha sonra kurban edilmiş, kanı tanrılar için bir içki olmuş, şairlere ilham vermiştir.
  
  bir başka savaş ise odin'in oğlu neşenin, nezaketin, barışın, adaletin tanrısı "baldr" ile aesir tanrılarının evlat edindiği kıskançlık, fesatlık, kurnazlık tanrısı (ya da devi) "loki" yüzünden yaşandı. baldr, aasgard'ın en güzel yeri "glitnir"'i korumakla görevliydi, burada adaleti sağlardı. bir gece rüyasında öleceğini gördü, bunu annesine anlattı. annesi evlilik ve doğurganlık tanrıçası "frigg" suya, ateşe, bütün metallere, kuşlara, memelilere, topraklara, taşlara oğluna zarar vermemeleri için yemin ettirdi. ve böylece baldr ölümsüz oldu. aesir tanrıları ise bu durumu eğlenceye dönüştürdü. bladr'i ortalarına alıp, ona taşlar fırlatıp, eğleniyorlardı. durumu kıskanan ve olanlardan habersiz loki, baldr'ın zarar görmeme nedenini araştırmaya karar verdi. kadın kılığına girerek frigg'in ağzından laf aldı. frigg ona her şeyi anlattı ve sadece ökseotundan yemin almadığını söyledi. loki hemen ökseotunu buldu, ondan bir ok yaparak aesir'e getirdi ve baldr'ın kör kardeşi, kış tanrısı "hoder"'e (hödr) verdi. hoder'i kandırıp oku kardeşine atmasını sağlayınca ise baldr öldü. ama baldr bir savaşta ölmemişti, dolayısıyla "valkyrie" adlı kanatlı meleklerin seçip götürdüğü, odin'in yönetimindeki "valhalla"'ya değil, tüm ölülerin gittiği helheim'a gidecekti. hel'den çıkabilmesinin koşulu ise sadece odin'in izni ve tüm yaşayanlarla ölülerin onun için ağlamasıydı. bunun üzerine aesir bütün doğaya, tanrılara, hayvanlara ve insanlara ağlamalarını emretti. sadece devlerin kraliçesi "thokk" kılığına girmiş lorki ağlamaya reddetti. bu yüzden de baldr hel'den çıkamıyordu. sonunda aesir durumu fark etti ve lorki'yi zincire vurdu.
  
  ama bu bir kehanetin de başlangıcıydı. kehanete göre lorki bir gün zincirlerini kıracak, bütün şeytanların, devlerin, canavarların tanrılara karşı savaşı, "ragnarök" başlayacaktır. kurt "skoll" güneşi, kardeşi "hati" ise ayı yutacak, "fimbulvetr" denen korkunç bir kış yaşanacak. "odin", kurt "fenrir" tarafından yenecek, "fenrir" ise odin'in oğlu intikam tanrısı "vidar" tarafından öldürülecek. "thor", su yilani "jörmungandr"'ı öldürecek ama son anda ısırılarak o da ölecek. tanrıların habercisi "heimdallr" ve "loki" karşı karşıya gelip birbirlerini öldürene kadar savaşacak. daha sonra dünya ateşler içinde yok olacak ve evren denizin dibine batacaktır. tanrıların bir çoğu ölecek ama bu bir son olmayacaktır. dünya yeniden denizden yükselecek, sağ kalan az sayıda tanrı toplaşıp kararlar alacak, "sol" güneşi yeniden doğuracak, yaşam başlayacak. "yggdrasil"'nin dibinde saklanıp korunmuş iki kişi lif ve lifthrasir'den insanoğlu türemeye başlayacaktır.
  
  iskandinav mitolojisi alman mitolojisi ile aynı temeller üzerindedir. yunan mitolojisinden ise temelde çok farklıdır. soğuk ve karanlık iskandinav coğrafyası mitolojiyi daha karanlık hale getirmiştir. tanrılar yunan'daki gibi neşeli değildir. iskandinav mitolojisinde tanrıların insanlarla iletişime girmesi nadirdir. kahramanlık iskandinavlar için daha önemli olsa da kahraman sayısı yunanlarınkinden azdır. iskandinav mitolojisinde yok oluş söz konusudur. yunan tanrıları ise ölümsüzdür ve sondan bahsedilmez.
  
  ancak bazı benzerlikler bulmak da mümkün. her iki mitolojide de tanrıları yaratan bir güç vardır. iskandinav mitolojisinin başlangıçtaki "ginnungagap" (büyük boşluk) yunan mitolojisindeki "khaos"'a benzer. tanrı odin'in dedesi, dev "ymir"'i öldürüp kanından dünyaya form vermesi, "cronus"'un babası "ouranos"'u öldürüp dünyaya kanıyla form vermesini andırır. tanrıların evi "aasgard" ise yunan mitolojisinde "olympos"'un tam karşılığıdır. ölümsüzlerin yunan mitolojisindeki içkileri "nektar"'ın karşılığı ise burada "kvasir"'dir. savaş kahramanlarının gittiği "valhalla"'nın karşılığı ise yunan mitolojisinde "elysion"'dur. güneş arabalarını iskandinav mitolojisinde "sol", yunan mitolojisinde "helios", ay atlı arabalarını ise birinde "mani" öbüründe "selene" sürer. kader tanrıçasının iskandinav hali "norn" da (norns) yunan hali "moirae"'ler de üç kızkardeştir, biri kader (ömür) ipliğini örer, diğeri uzunluğuna karar verir, öbürü de keser. "bladr"'ın annesi "frigg" sayesinde ölümsüzleştirilirken sadece "ökseotu" yüzünden ölmesi, "akhilleus"'un annesi "thetis" tarafından "styx"'de yıkanmasının ardından sadece "topuğu"ndan ölmesine benzer. "ragnarök"'ü bir çeşit tufan sayarsak insanlığın soyunu sağlayacak olan "lif" ve "lifthrasir", yunan mitolojisindeki "deukalion" ile karısı "pyrrha"'a benzetebiliriz. tanrıların habercisi "hermes"'i "hermod"'a (heimdallr), "zeus"'u "odin"'e ya da şimşeği açısından "thor"'a, "aphrodite"'i "freyja"'ya, "hera"'yı "frigg"'e vb. benzetmek de mümkün.
• ayrıntılı olarak inceleme imkanım olmadı ama vikings dizisinden görebildiğim kadarıyla iskandinav mitolojisi bana oldukça tanıdık geldi. semboller ve mecazlar fazla uğraştırmadan akla saf manalarını hemencecik açıveriyorlar.
  
  tasavvufi dile alışkın birine pek çetrefil gelmiyor bunlar. ama efsanelerin üzerinde bir parça kültürel tortu olduğunu da belirtmeliyim.
  
  aslında bütün mitolojiler özde aynı şeyi anlatıyor. dış yüzleri ise aşılması geeken bir kabuk.
• bilinen pekçok inanç sistemlerinin aksine, iyi ve kötü, cennet ve cehennem gibi karşıtlıkların bulunmadığı; kaotik ve pragmatik mitoloji.
  
  insanlar günah ve sevaplarına göre değil, ne kadar iyi savaşçı olduklarına, savaşta ne kadar işe yarayacaklarına göre sınıflandırılırlar^*. savaşta ölenler^* ve denizde boğulanlar^* cennete değil, mahşer gününde^* yapılacak büyük savaşa hazırlanmak için valhalla'ya giderler^*. bunun dışındaki herkes iyi kötü bakılmaksızın sonsuz karanlık ve soğuğun hüküm sürdüğü niflheim'a gider.
  
  (bkz: fenrir)
  (bkz: asgard)
  (bkz: midgard)
  (bkz: yggdrasil)
  (bkz: jotun)
• yunan mitolojisiyle karşılaştırıldığında belirgin farklar vardır. bir kere insanların hayatlarına burunlarını sokmayıp onları kendi hallerine bırakırlar. diğer mitolojilerde olduğu gibi insanlara kendilerine nasıl davranmaları konusunda bir dayatma söz konusu değildir. oysa yunan tanrıları kendilerine saygı gösteren ya da göstermeyen insanların kaderleriyle oynayıp onları yıkıma ya da zafere götürürler. ayrıca iskandinav tanrıları ölümlü olup gençliklerini sürdürebilmek için idun'nun altın elmalarına ihtiyaçları vardır. oysa diğer bütün mitolojilerde tanrılar ölümsüz olup asla yaşlanmazlar. yunan mitolojisinde kıyamet günüyle ilgili birşey bulunmaz ama iskandinav tanrıları ragnarak adı verilen kıyamet gününe kadar yaşayıp daha sonra bütün insanlarla birlikte yok olurlar. bir de yunan mitolojisinde ikinci dereceden kötü tanrılar olmasına rağmen şeytan'a benzer mutlak bir kötü güç yoktur. oysa iskandinav mitolojisinde loki ve çocukları şeytani varlıklar olup, tanrıları nihai yıkıma götüren davranışlarda bulunurlar.
• dahilinde geçen her ismin ve kavramın en az 36 farklı versiyonu geek kuşağı tarafından nick olarak benimsendiği için ister istemez aşina olunan mit dünyası. haa benim nickim çok bi bok ya, orası ayrı.
• iskandinav toplumlarının (isveç, danimarka, norveç ve izlanda) ortak mitlerinden oluşur. germen avrupasında şekillendiği için germen mitolojisi adını da almaktadır, oysa içindeki mitolojik elementler iskandinav bölgelerinde asırlar önce var olmuştur.
  
  tolkien eserlerinde ve özellikle yarattığı dillerde iskandinav kültürü ve mitolojisinden oldukça etkilenmiştir...
  
  (bkz: norse mythology) (bkz: viking mythology) (bkz: rune) (bkz: rune alfabesi)
• enterasandır.
  iskandinav ülkeleri bugünkü refahlarını şüphesiz thor'a borçludur.
  
  disiplin başta geliyor ülkelerde. tanrı odin oğlu thor'u sanayiye veriyor ki eli ekmek tutsun, bi mesleği olsun kolunda. adam yedi yirmi dört çekiç sallıyor, mjöllniri sallamak kolay mı lan? hey yavrum hey. örs ağlıyo yemin ediyorum, oslo sanayi sitesi (ostim) inliyo.
  odin'in bi de evlat edindiği bi veled var, loki. vurucam kırbacı diyen eşeğe benziyo. tabi kıskanç bu arkadaş, liseli tripleri işte thor'u çekememezlik falan. hatta rivayet odur ki bu loki yüzünden kısalmış thor'un çekici, yoksa ne sandın kıç kadar çekiç mi olur? ne yaptıysa ergen puşt.
  
  yaaa mitolojileri böyle bi şey işte, yok öyle zeusmuş afroditmiş adamlar aşmış. yunan tanrıları cıbıldak poz veriyorkene bu adamlar 'işçisin sen işçi kal'ı dinliyodu tornada.
• iskandinav mitolojisi , norse mitolojisi ve viking mitolojisi hristiyanlık öncesi iskandinav kültürü ile ilişkilidir. isveç, norveç, danimarka ve izlanda'yı kapsar. ancak eski fin inanışları norse ile paralellik göstermekle beraber çoğu zaman farklı bir kültürü yansıtmıştır. bu nedenle norse mitolojisinde yer almaz.
  
  mitlerdeki en belirgin figürler...
  aegir ship-bane
  bragi, god of poetry
  frey, god of fertility
  freya, goddess of fertility&war
  frigg, mother goddess
  gefjon, goddess of virgins
  heimdall, the watcher
  hel, goddess of the underworld
  idun, goddess of immortality
  loki, the trickster
  njord of the beautiful feet
  odin, father of all, god of vikings
  ran, goddess of the drowned
  skadi, goddess of skis
  thor^*, god of thunder
  tyr the one handed
  ull, god of archery
  norns, sisters of fate