jan tinbergen

• devlet planlama teskilati’nin kurulus asamasinda danismanlik yapmis olan ekonomist.
• geliştirdiği sabit hedefler modeli, kapitalizm içinde normatif iktisat politikası teorilerinin çıkış noktasını teşkil eder. söz konusu model kapitalist sistemde politika organlarının nasıl davranmaları gerektiğini kavramlaştırmaya çalışır. modele göre, politika belirlemenin, amaçların ve ulaşılmak istenen hedeflerin maksimize edilmek istenen sosyal refah fonksiyonu cinsinden tanımlanması, hedeflere ulaşmada kullanılabilecek politika araçlarının belirlenmesi ve politika araçlarının optimum değerlerini belirlemek amacıyla, araçlarla hedefleri birleştiren bir ekonomik analiz modelinin kullanılması şeklinde 3 temel adımı vardır.
  
  nihai amaç gayet insani gözüken ama aslında bu noktada oldukça eksik ve sözde kalan "sosyal refah maksimizasyonu" şeklindedir. tinbergen için, genel olarak tam istihdam ve fiyat istikrarı sağlandığı takdirde bu hedefe ulaşılmış demektir. oysa tinbergen tam istihdamın ve fiyat istikrarının sağlanışının sürdürülebilirliği olgusunu göz ardı etmek durumunda kalır. "göz ardı etmek durumunda kalır" çünkü gelir dağılımının adaletsizliğine bağlı olarak asla homojen bir şekilde gerçekleşmeyecek bir toplam ulusal gelir artışı meydana gelecek, böylece bir sonraki aşamada ise politika yapıcılar (burada iyi niyetli oldukları varsayılıyor) toplumun fakir kalan kısmının icap edilmiş mal ve hizmetler olduğu halde zorunlu ihtiyaçlarını dahi karşılayamadığı bir ortamla karşılaşacaktır. kapitalizmde fiyatlar genel düzeyinin, ekonomik büyümenin sağlandığı hiçbir zaman düştüğü görülmez ve tam istihdam da zaten ekonomik büyümenin arttığı anlamına gelir. sonuç olarak kapitalizmin tarihinde hiçbir zaman "sürdürülebilir" bir fiyat istikrarı ve tam istihdam koşulu sağlanamamıştır. piyasa anarşisinin ve kaynak israfının söz konusu olduğu kapitalist bir ekonomide tinbergen'in modeli pembe bir yalan olmaktan öteye gidemez. tıpkı diğer burjuva analiz modelleri gibi...
• her ekonomide, en azından millî savunma ve benzeri kamusal hizmetleri üreten bir kamu kesimi mevcuttur ve bu durum, ekonominin esas yapısının kapitalist özelliğe sahip olmasına engel değildir, görüşünü savunur.
• nobel ekonomi ödülünü ragnar frisch ile ortak almış olan hollandalı kalkınma iktisatçısı.
• 12 nisan 1909 yılında hollanda'da doğan, 91 yaşında hayata veda eden iktisatçı.
  
  tinbergen'e göre devlet birbirinden bağımsız çok sayıda politika hedefine ulaşabilmek için hedefe eşit sayıda politika aracı kullanılması gerektiğini savunmuştur. ayrıca tinbergen her ekonomide milli savunma ve benzeri kamu hizmetlerini üreten bir kamu kesiminin olduğunu, bu durumun da mevcut sistemin kapitalist sistem olmasına engellemediğini belirtmiştir.
• verilen ilk nobel ekonomi ödülü'nü^* ragnar frisch ile paylaşan hollandalı ekonomisttir. yolu türkiye ile de kesişmiştir.
  
  sanırım 1959'da dönemin dışişleri bakanı fatin rüştü zorlu'nun temasa geçmesiyle türkiye'ye davet edilmiş ve kendisi devlet planlama teşkilatı'nın kuruluşunda önemli bir danışmanlık rolü üstlenmiş.
  
  beş çocuklu bir ailenin en büyük çocuğu^* olan jan tinbergen'in sadece kendisi değil kardeşlerinden biri de nobel ödüllüdür. 1973 nobel fizyoloji/tıp ödülünü^* karl von frisch ve konrad lorenz ile paylaşan biyolog ve ornitolog nikolaas tinbergen jan tinbergen'in küçük kardeşidir. bugün hala ikisi de nobel ödülü kazanan tek kardeş çifti tinbergen kardeşlerdir.
• 1945 yılında hollanda'da merkezi planlama bürosunu^* kurmuştur. ayrıca bu zat-ı muhterem, çok sevdiğimiz ekonometri'nin kurucularından kabul edilmekteymiş.
• tinbergen kanunu: bütün iktisat politikaları araçları tek bir hedefe ve birbirleriyle uyumlu bir şekilde dizayn edilirlerse, politikalar başarılı olur.
• ilk nobel ekonomi ödülünün sahibi. (1969)
• türkiye'nin 1963 - 1967 yılları arasında uyguladığı ilk kalkınma planının hazırlanmasına katkıda bulunmuş iktisatçı .
  
  (bkz: la planification)