janteloven

• kuzey avrupa ülkelerinde olan sosyal bir davranış.
  "kişisel başarı ve gösterişin küçümsenmesi" gibi bir anlamı var. yani topluma kazandırılmamış bir değer veya başarının bir işlevi olmaması ve toplum tarafından bu emellerdeki insanların başarısız olarak tanınması durumu.
  
  "jante'nin yasası" olarak çevrilebilir. yine kuzeyli bir yazar olan aksel sandemose'un isim verdiği bu kavram ilk olarak 1933 tarihli "en flyktning krysser sitt spor"^* isimli romanda geçiyor. romanda jante isimli küçük bir köyün 10 adet yasasının toplamına deniyor. bu 10 yasa;
  
  • kendinin hiçbir şekilde özel olduğunu düşünme.
  • kendinin asla bizim kadar iyi olduğunu düşünme.
  • kendini bizden zeki zannetme.
  • kendini bizden daha iyi olduğun konusunda ikna etme.
  • kendinin bizden daha çok bildiğini düşünme.
  • kendinin bizden önemli olduğunu düşünme.
  • herhangi bir şeyde iyi olduğunu düşünme.
  • bize gülmeye yeltenme.
  • seni bizden kimsenin umursadığını düşünme.
  • bize bir şey öğretebileceğini düşünme.
  
  bu kurallardaki "biz" kavramı toplumu temsil etmektedir. sandemose'un bu kuralları kuzey avrupa'yı o derece etkilemiş ki bunu bir kültür öğesi haline getirmişler.
  
  ancak günümüzde janteloven, gelirini bireyci gösterişe harcamanın "ayıp" olması ile ilgili. yani çok paran olsa da lüks anlayışın "gösteriş" olmasın diye. yani toplumdan kendini üstün görmemenin bir delili olarak duyulan görünüme bağlı mütevazılık.
  
  bir an düşününce ne güzel kavram, ne hoş kültür.
  
  ancak bunun düzen için büyük tehlikeleri varmış. bireyci gösteriş üzerine kurulu birçok endüstri var biliyorsunuz. giyim, otomobil, kozmetik, gibi endüstriler bireylerin diğer bireylere olan güçlerini gösteriş ile kanıtlama motivasyonlarından besleniyor. bu ayrılıkçı duruşları da ancak gelir uçurumunun olduğu coğrafyalarda son raddeye varıyor. bu yüzden dillere destan zenginlikteki kuzey ülkelerinin kapitalizme attığı kazık janteloven. kapitalizmin gelir uçurumlarından beslenme politikalarına karşı duruyor. kapitalizmin idealindeki toplumun kapitalizme bu kadar aykırı bir kültürü benimsemiş olması üzerine düşünülesi.
  
  doğu kültürleri ve öğretileri bizim şu an norveç'te görüp şaşırdığımız janteloven'ı binlerce yıl öğütledi.
  
  demek ki öğüt işlevsiz.
• jantelagen
  ‘genel olarak iskandinav ülkeleri halkı arasında, bireysellik ve başarıya karşı küçümseyen tavır alanları olumsuz yönde tanımlayan sosyolojik bir terim olarak kullanıldı. tanım bireysel çabanın önemini azaltan mantaliteyi işaret eder ve bir taraftan başarılı olarak göze çarpan kişilerin hevesini kırarken, diğer taraftan tüm önemi kolektif çabaya vermektedir.’ (wikipedia)
  
  (bkz: kolektivizm)
• (bkz: janti)
• the law of jante. dancada janteloven olarak geçen bu kavramın diğer nordik kültürlerdeki karşılıkları şu şekildedir:
  
  norveççe (bokmål): janteloven
  norveççe (nynorsk): jantelova
  isveççe: jantelagen
  izlandaca: jantelögin