kadınlar dünyası

• 1913-1921 yılları arasında osmanlı döneminde mudafa i hukuk i nisvan cemiyeti tarafından yayımlanmış dergi.
  
  "cins ve mezhep tefrik etmeksizin kadınlık hukuk ve menfiini müdafaa eder musavver (resimli) gazetedir."
• (bkz: bir gun mutlaka)
• müdafaa-i hukuk-ı nisvan cemiyeti'nin yayın organı olan, türk kadının fotoğrafını ilk kez yayınlayarak bu konuda bir çığır açan; sahibi, yazı kadrosu ve mürettipleri ile tamamen kadınlara ait olan ve 1913'te yayımlanmaya başlayan dergi. derginin bizatihi varlığı ve yayın çizgisi ii. meşrutiyet dönemi osmanlı kadın hareketinin karakteristiğine uygundur. zira "kadınlar dünyası" isminin çağrışımı ile bile ii. meşrutiyet dönemi osmanlı kadın hareketinin yaslandığı fikirsel arkaplana ışık tutmaktadır: ''kadınların kendilerine has bir dünyası da vardır.''
  
  okurlarıyla organik bir ilişki kurmaya çalışan dergi; kadınların eşitlik ve eğitim taleplerinin yanısıra ''orta sınıf türk kadınlarının gelişimi'' ve ''kadınların birliği'' fikirlerini de besleyen bir düşünsel zemin olmuş ve bir ''kadın inkılabı'' nosyonunu da beslemiştir . ''devlet nasıl kurtulur?'' sorusuna yanıt aramış ve milliyetçi bir söylemi de fazlasıyla kullanmıştır .
  
  kaynak: serpil çakır. 1996. osmanlı kadın hareketi, istanbul: metis, özellikle s. 80-83, 110-135.
• osmanlı kadın hareketine dair fikir edinmek isteyenler için, dergiden birkaç alıntı:
  
  - hürriyet demek: kadın erkek, "insan"ın her madde üzerinde istediği gibi düşünmesi demektir. (1913)
  
  - cihanda her şey bütün erkeklere aid midir? biz kadınlar da artık kendimize gelelim, beynimizden istifade edelim. kabahat bizdedir, hakk-ı meşrumuzun istirdadına çalışmalıyız. (meliha rıf’at, “esir değiliz” başlıklı yazısından)
  
  - kadınlar, kadınlar!… hürriyeti erkeklerimize vermediler, onlar cebren aldılar. "hukuk verilmez alınır" diyorlar. biz kadınlar da hukuk-ı tabiiye ve medeniyetimizi isteyelim, vermezlerse biz de cebren alalım. yaşasın hürriyet!
  
  - cehalet, taassub ve esaret... işte şu üç cehennemi hüküm bütün ruhumuzu ezmekte, öldürmektedir. (feride izzet selim, “kadınlarımızda lüzum-ı tahsil” başlıklı yazısından)
  
  - bu suretle beşeriyet, azim bir nefes daha kazanacak, meclis-i mebusan kürsülerinde kadın sesleri işitilecek; mahkemelerde, belediyelerde kadınlar da bulunacak, onlardan da vali, mutasarrıf, kaymakam olacak. bunun neticesi olarak her şey değişecek, ordularda jeanne d’arc gibi, kara fatmalar gibi şeci’ (cesur) kumandanlar, dava vekilleri, fabrikatörler, ameleler velhasıl her işde kadınlar da bulunacak! (kadınların siyasete katılımıyla ilgili, s. naciye'nin "evrak-ı varide: erkekler hakikaten hürriyetperver midirler? ne istiyorlar?" başlıklı yazısından)
• derginin sahibi ve başyazarı için; (bkz: ulviye mevlan civelek)
  
  not: isim genelde ulviye mevlan olarak geçiyor fakat sözlükte bu haliyle mevcutmuş. doğrudur diye düşünüyorum.
• derginin ilk 100 sayısı günlük, sonraki sayılar haftalık olarak yayımlanmıştır. bir çift tırnak da ben vereyim:
  "kadınlık meselesi bir hak meselesi, hürriyet meselesidir. kadın asırlardan beri yaşadığı esir hayattan bıkmıştır. kadının kurtuluşu kendi eseri olacaktır. kadınlar! erkeklerin güzel sözlerine kanmayın, kurtuluş sizin ellerinizde. erkekler! artık bütün odunluklarınızdan vazgeçiniz!"
• "kadınlık hukuk ve menafiini müdafaa eder musavver gazetedir. sehaifımiz cins ve mezhep tefrik etmeksizin osmanlı hanımları asarına küşadedir." 4 nisan 1329 (17 nisan 1913)
  ilk 100 sayısı günlük, son 194 sayısı haftalık olarak yayınlanmıştır.
  sahibe-i imtiyaz: nuriye ulviye mevlan, müdür-i mesul: emine seher ali hanım’dır
• dergi adı osmanlı türkçesi yazılmış adı dışında dönemin imlası ile latin harfleri kullanılarak "kadinlar duniassi" olarak da yazılmıştır: görsel