kaşrut

• ben kelimeyi 'kaşerot' diye biliyordum; belki telafuzla ilgili bir problem vardır... tırnağı yarık ve geviş getiren hayvanların göğüs bölümleriyle, tüm kümes hayvanları yenilebilir... balıkların yenilebilmesi için pullu ve yüzgeçli olmaları gerekir... etli ve sütlü besinleri birbirine karıştırmamak ve bir arada tüketmemek için iki ayrı sofra takımı bulundururlar... tüm hayvanlar geleneksel yöntemlerle, kanları akıtılmak suretiyle, kurban edilirler...
• hayvanlar kesilirken hic aci cekmemeleri esastir bu yuzden olabildigince ince ve keskin bicaklar kullanilir...
  
  etli besinlerden sonra 6 saat boyunca sutlu besin tuketilemez fakat sutlu besinlerden sonra agiz iyice calkalandiktan sonra etli besinler tuketilebilir...
  
  ayni yemek takiminda etli ve sutluler ve bu kurallara uymayan urunler tuketilemez eger yapmak istenilirse mikve denilen suyla yikanmasi gerekir...
• kutsal kitapta yavruyu ana sütü içinde pişirmenin yasak edilmesinden ötürü et ile süt birlikte yenmez.
• yahudilerde perhiz yasası.
• kaşerut diye de yazılabilen yahudi perhiz ve incelikli pişirme yasaları. vikipedi'den;
  
  sefarad yahudilerince kaşer, aşkenaz yahudilerince koşer diye telaffuz edilip, yahudiliğe göre; yenilmesi ve kullanılmasında dinen bir sakınca bulunmayan helal ürünler belirliymiş. bunları belirleyen kurallara ise kaşerut ya da kaşrut kuralları adı verilirmiş.
  
  koşer ilkeleri
• kahsh-root; dinen uygun, helal anlamına gelir. musevi inancına göre dini beslenme kuralları olan kaşerut beslenme düzeninde ilk kural et içeren besinler ile süt içeren besinleri hiçbir şekilde karıştırmamaktır. et ve et ürünü tüketildikten sonra süt ürünü tüketebilmek için üzerinden 1-6 saat geçmesi beklenir. hatta etin temizlendiği, pişirildiği kaba, doğrandığı tahtaya süt ve ürünleri kesinlikle temas etmemelidir. etin elde edildiği kaynak da çok önemlidir. tüketilmesine izin verilen hayvanlar geviş getiren ve toynaklı olmalıdır. (keçi, koyun, sığır, geyik...) bu hayvanlar kesinlikle gelişigüzel şekilde kesilmez. kesecek kişinin özel eğitim almış uzman din görevlisi olma şartı vardır. hayvanlar kesim öncesi özel muayenelerden geçer ve uygun şekilde kesilir. kesim esnasında iç organların tüketime uygun olup olmadığı dahi muayene edilir. et dışında, yumurtalar tüketilmeden önce kontrolden geçer. yumurta kabuğunda en ufak bir kan lekesi varlığı tüketime engeldir. peynirler ve sütlerde 'kaşerut sertifikası' aranır. bisküvi, kek, ekmek gibi ürünlerde kaşerut olmayan margarinler kullanılabileceğinden tüketimi çok önerilmez. (ancak iyi bilinen, denetimden geçen fırınlardan temin edilirse tüketimi serbesttir.) bitkisel kaynaklı besinlerde herhangi bir kısıtlama yoktur.
• yahudilerin nelerin haram nelerin helal olduğunu anlatan kurallar silsilesidir geçen (bkz: onca yanlızlık varken) kitabını okurken öğrendiğim bir bakıma müslümanlığa yakın olan kurallar silsilesi acaba bütün semavi dinler neden bir birine benzer ve (bkz: zerdüşt) semavi kabul edilmesede bunda neden bu kuralların bir kısmı var bilmiyorum ağır akıl oyunları bunlar
• genel olarak musevi dini kurallarına uygun beslenme ve sofra kurallarıdır. kaşer ya da koşer, dini kurallara uygun anlamındadır. bu kurallar doğrudan tora'nın öngördüğü tanrı buyruğudur.
  
  kaşer sıfatı sadece yiyecekler ile ilgili saptamayı değil genel olarak alaha'nın (sözlü ve yazılı aktarılan emir ile nehiyleri kapsayan musevi yasa sistemi) gerektirdiği niteliklere uygunluk içerek konuları nitelemek için de kullanılır.
  
  musevi mezhepleri arasında az farklı söylemler ile telaffuz edilse de özünde aynı biçimde bir yiyeceğin kutsanmasını ifade eder. sefaradlar kaşer, aşkenazlar koşer diye telaffuz eder. özü musevi inancına göre yenilmesinde dini açıdan sakınca bulunmayan helal gıdalardır. bu gıdaların nasıl yenilmesi ve nelerden oluştuğunu belirleyen kurallara da kaşerut kuralları denir.
  
  kaşerut kurallarının en önce geleni etli gıdalar ile sütlü gıdaları karıştırmamaktır.
  
  çift tırnaklı geviş getiren büyük ve küçükbaş hayvanlar ile tavuk et ancak dini kurallara uygun kesildiği halde kaşer olarak kabul edilir. yenilmesi serbest olan hayvanların kesimi; şehita adı verilen özel bir kesim tekniği ile bu işin eğitimini almış ve anatomi bilgisi olan şohet adında yetkili tarafından usulüne uygun olarak gerçekleştirilir.
  
  domuz, tavşan ve deve eti kaşer değildir ve yenilmesi dinen yasaktır.
  
  böcek, kemirgen ve sürüngen hayvanların yenilmesi dinen yasaktır. deniz ürünlerinden yumuşakçalar ve kabuklu deniz ürünlerinin ( midye, istiridye, ahtapot, kalamar, ıstakoz, karides, kerevit, yengeç, deniz kestanesi) yenilmesi dinen caiz değildir. sadece yüzgeçli ve pullu olan balıkların yenmesi uygundur.
  
  uçucu hayvanlardan yani kuşlardan, tevrat'ta ismi geçen yirmi kuş dışında kalanların yenilmesi yasaktır.
  
  yenilmesi yasak olan hayvanlardan çıkan, bal hariç olmak üzere, yumurta, süt gibi her türlü ürünün yenmesi yasaktır.
  
  kaşer sayılan hayvan etleri pişirilmeden önce mutlaka kanından arındırılmalıdır.