kelp

• deniz yosunudur. binlerce sene insanlarin yiyecek olarak kullandigi kelpin faydalari gunumuzde yeni yeni degerini bulmaktadir. omega 3 ve 6 yaglarini ihtiva eden turu ve kanser onleyici, kansere karsi koyucu laminaria kelpi en onemlilerindendir.
• (bkz: bu kelp seni unutur mu)
• tahir efendi ile kelbi tahir sayan itikatlar arasındaki iltifat konusu hayvan..
• nef'in tahir efendi'ye ayar verirken kullandigi dortlukte gecer.
  
  tahir efendi bana kelp demiş
  iltifatı bu sözde zahirdir,
  maliki mezhebim benim zira,
  itikadımca kelp tahirdir.
• (bkz: kopek)
• ozellikle dogal kalsiyum ve iyot kaynagidir...
  japoncasi konbu olup, japon yemeklerinden onigiri, oden ve dashi yapiminda oldukca cok kullanilir
• kelp ormanlarına "denizin sekoyaları" dememiz çok güzel bir benzetme olabilir. kelpler denizdeki ormanlarımızdır ve sualtındaki hiçbir türe benzemeyen şaşırtıcı büyüme hızları ve içinde barındırdığı biyoçeşitlilik ile bambaşka bir yaşam alanı oluşturmaktadır. dünyadaki en üretken ve dinamik ekosistemlerden biri olduğunu belirtmemiz hiç abartı olmaz. burada bambaşka bir hayat vardır. küresel olarak, kelp ormanlarının her yıl yaklaşık 200 milyon ton co2 tuttuğu düşünülmektedir. karadaki ormanlardan 50 kat daha fazla co2 absorbe etme kapasitesi vardır. ayrıca yapılan bir çalışmada kelplerin deniz suyundaki asitlenme oranını dengelediği ortaya çıkmıştır.
  
  kelplerin yaşam alanı için temelde birkaç özelliğe sahip olunmalıdır.
  - sığ suları sevmektedirler. böylece su yüzeyine ulaşmaları daha kolay olmaktadır.
  - temiz ve serin sular onlar için olmazsa olmazdır. suyun temizliği yüzeydeki güneş ışığına erişimleri noktasında hayati öneme sahiptir. su kirliliği olması durumunda su berraklığını yitirecek ve kelpler yeterli seviyede güneşten fayda sağlayamayacaktır. serin sular ise onları iklim değişikliğine karşı bir hayli savunmasız bırakmaktadır. kelpler 6-14 derece su sıcaklığında ideal büyüme gösterebilir. ancak son 30 yılda su sıcaklıklarında yaklaşık 2 derece artış gözlenmiştir. ve bu kelplerin yaşam alanında bir takım stresler oluşturmaktadır.
  
  kelpler dünya üzerinde en hızlı büyüyen organizmadır. dev yosun ( macrocystis pyrifera ) türü en hızlı büyüyen türüdür ve uygun koşullarda ise bir günde ortalama 50 cm kadar büyüme gözlenebilir. ve eğer fiziksel şartlar yada diğer dinamiklerde bir problem gözlenmez, her şey yolunda giderse kelpler 7 yıl kadar yaşayabilmektedir.
  
  kelpler tıpkı bir ağaç yapısına sahiptir. aradaki tek fark hava keseciklerinin olmasıdır. temelde dört yapı mevcuttur.
  -blade: fotosentez yapan kısımlar yani yapraklarıdır.
  - air bladder : hava kesecikleridir. daha fazla güneş ışığı toplayabilmesi için yosunun yüzer durumda kalmasını ve dik durmasını sağlamaktadır.
  - stipe: kelpin gövdesidir.
  -holdfast : kelpi deniz tabanına bağlayan kök benzeri yapıdır.
  
  bu yapıların içerisinde deniz kestanesi, deniz yıldızları ve süngerler yaşamakta ve büyümektedir. yengeçler yiyecek aramak için ise gövdeye tutunmuş halde bulunabilir. ahtapotlar kelpleri kamuflaj için kullanmaktadır. kaliforniya eyalet balığı garibaldi gibi birçok balık yosun çevresinde yüzmektedir. deniz yüzeyinde ise su samurları yüzer veya kendilerini yosuna bağlarlar, böylece uyurken veya deniz kestanesi ve abalone yerken okyanus akıntılarında sürüklenmezler. kelp ormanındaki tüm bu türler kendi nişlerini işgal eder. hiçbir ayrı tür aynı nişi işgal edemez çünkü kaynaklar için rekabet birini yok olmaya itmektedir. dünyadaki her türün kendi nişini işgal etmesi durumunda ancak ekolojik denge söz konusu olmaktadır.
  
  maalesef ki zaman zaman bu denge bozulmaktadır ve kelp ormanları bu sistemin bozulması halinde yok olma durumu ile karşı karşıya kalmaktadır. bu hassas dengenin kilit türleri ise kelp ormanları için su samurları ve deniz kestaneleridir.
  
  deniz kestaneleri okyanus tabanındaki elektrikli süpürgeler gibidir. deniz tabanına düşen yosunları temizlemeye yardımcı olurlar. bununla birlikte, deniz kestaneleri kelpleri yemeyi de bir hayli sevmektedir. deniz su samurları, deniz kestaneleri ile beslendikleri için deniz kestanesi popülasyonlarının dengede kalmasına ve karşılığında sağlıklı bir kelp ormanı ekosisteminin korunmasına yardımcı olurlar. ancak deniz kestaneleri tam anlamıyla bir istilacı türdür.
  
  iklim değişikliği ile beraber su sıcaklıklarında gözlenen artış ile bu bölgenin serin sularını seven türler birer birer buradan kaçarken, bir yandan da özellikle su samurlarındaki bilinçsiz avlanma sonucu türlerin yoğunluklarında çok ciddi değişiklikler gözlenmiştir. bunun sonucunda su samuru suları terk etmiş ve deniz kestaneleri her alana yayılmıştır. bu alanlara "kestane çorakları" denmektedir.
  
  landsat görüntülerine göre kaliforniya kıyılarındaki kelp ormanlarının %95'nin yitirildiği ortaya çıkmıştır. bu kayıplarla mücadele etmek için ise birçok çalışma gerçekleştirilmektedir.
  
  kelpler sadece su ekosistemleri için faydalı değildir. kelplerden pek çok yarar sağlanabilmektedir. diş macunları, şampuanlar, salata sosları, pudingler, kekler, süt ürünleri, dondurulmuş gıdalar ve hatta ilaçlarda kullanımı sıklaşmaya başlamıştır. bu gelişmeler son yıllarda kelp yetiştiriciliğini de bir hayli popüler hale getirmiştir. dünya bankası, 2050 yılına kadar kelpler hasatının yılda %14 oranında arttırılması durumunda, kelpler ekiminin dünyanın gıda arzını %10 oranında destekleyeceğini tahmin etmektedir.
  
  kelpler endüstriyel hayvancılığın en büyük sorunu olan metan gazı konusunun da kurtarıcısı olacaktır. yapılan araştırmada kelpler yem katkı maddesi olarak kullanıldığında %80 metan gazı salınımında azalma gözlenmiştir. bunun nedeni de kelplerin içerisinde bileşenlerin ineklerin midelerinde metan üreten enzimleri inhibe etmesidir.
• tadı çok kötüdür, yüzerken yuttuğunuz deniz suyuna benzer ama tuzsuz ve çok daha yoğun
• creme de la mer in etken maddesinin çıkarıldığı deniz yosunu türüdür.
• (bkz: kalp)