kullanım değeri

• metada görünen iki değer türünden biridir. diğeri için (bkz: değişim değeri)
  
  kullanım değeri, kullanım bakımından yararlılığı gösteren ve ancak tüketim sürecinde gerçekleşen değerdir. bu değer nitel ve nicel olarak belirlenebilir.
  nitel olarak bir metanın tek bir kullanım değeri olmak zorunda değildir. kullanım değeri, yararlılık olanaklarının tümüdür. kimisi için salatalık yalnızca yerken yararlıyken ve pazardan yalnız bunun için iki kilo salatalık alırken, kimisi için salatalığın tek kullanım alanı dilimlenmiş biçimiyle cilt bakımıdır. kullanım değerinin nitel yanının farklılaşabilmesi kapitalistin çok da işine gelir. örneğin buzdolabı satıcısı, kullanıcının ürününü gerçekten besinleri saklamak için mi yoksa raflarına ayakkabı dizip ayakkabılık olarak mı kullandığını hiç umursamaz. metası satılsın da, kim hangi kullanım değeriyle kullanırsa kullansın. bu noktada yararlılık yanılsamaları yaratıp, kullanım değeri olmayan bir nesneyi bile güzelce pazarlayabilir, meta durumuna getirebilir ve satabilir. burada ''tüketim sürecinde gerçekleşme'' durumu gün yüzüne çıkar aslında. kapitalist istediği kadar bana 'kullanım değeri' yanılsaması yaratsın, ben onu tüketmediğim sürece kullanım değerinin de bir anlamı yoktur benim için. bu ''yanılsamalı'' kullanım değerini bir yana bırakırsak, doğal biçimde benim çileğe alerjim varsa ve çileği tüketmemin bana hiçbir yararı olmayacaksa, çileğin benim için kullanım değeri yoktur.
  kullanım değerinin nicel yanına gelirsek, iki portakal yediğimizde daha fazla vitamin alırız, üst üste iki kazak giydiğimizde daha fazla ısınırız, yararlılık dereceleri böylece farklılaşabilir.
  
  değişim değeri, soyut-toplumsal emek ile yaratılırken kullanım değeri somut ve bireysel emek ile yaratılır. bu karşıtlığı da şöyle açıklayalım: kışın giymek için kendime bir kazak örüyorum. kendi somut ve bireysel emeğimle bana yarar sağlayacak kullanım değeri olan bir ürün ortaya çıkarıyorum. sonra bir tane daha örüyorum ve kazağı satmaya karar veriyorum, değişime sokmak üzere pazara gidiyorum. diyelim deneyimsiz bir örgücüyüm, o kazak için 100 saat emek harcamışım. bu harcadığım emek-zamana göre bir fiyat biçiyorum kazağıma. 100 liradan kazağımı satmaya çalışıyorum. karşıma çıkan müşteri bana diyor ki 'bu kazak 100 lira etmez'. çünkü aslında o kazağı, o iplikle, o modelde, o örgü tekniğiyle üretmenin ortalama soyut - toplumsal emek-zamanı olsa olsa 10 saattir. benim deneyimsiz olup 100 saatte kazağı bireysel emeğimle yaratmamın pazarda hiçbir anlamı yoktur. o kazak soyutlaşmış toplumsal emekle 10 saatte yapılıyorsa, pazarda 10 liraya değişim değeri bulacaktır.
  
  kullanım değeri (ve elbette değişim değeri) üzerine istemediğiniz kadar açıklamayı ekonomi politiğin eleştirisine katkı'da bulabilirsiniz.
• intristic value diye gecer ingilizce ekonomik du$unce tarihi kitaplarinda.
• kullanım değeri: meta para meta!
  değişim değeri: para meta para!
  bir tek medya ürünlerinde farklılık gösteren değerdir.
  şöyle ki, haber domatesten farklı bir üründür.
  domatesi satan üretici güçler, para ile değişim değerini arttırır.
  yiyen kimse için domates bir kullanım değeridir.
  
  ancak medya ürünlerinde hem kullanıcı için hem de üretici güçler için kullanım değeri söz konusudur.
  haberi edinen izleyici/okur kullanım değeri ile enformasyon elde eder.
  haberi satan üretici güçler değişim değeri ile para kazanır.
  
  ama... üretici güçler aynı zamanda ideolojiyi dolaşıma sokarak dünyayı meşrulaştırır. yani üretici güçler haber ile hem kullanım değeri, hem değişim değeri kazanır.
  (bkz: bireysel başarı öyküleri)
• bir metanın barındırdığı iki çeşit değer vardır. birincisi kullanım değeridir, ikincisi mübadele değeri. metayı meta yapan mübadele değeridir ancak kullanım değeri olmayan bir malın mübadele değeri olamaz. işe yarasın, kullanılabilsin ki başka mallarla mübadele edebilesin. kullanım değeri her metada, malda vardır ve tüketildiği-kullanıldığı zaman ortaya çıkar.
  kısaca örneklendirmek gerekirse annenizin yaptığı, sizin yediğiniz yemeğin değeridir.piyasada satılmak üzere üretilmediği için piyasa değeri yoktur,kullanılmak üzere üretilmiş ve mübadele değeri olmayan yani karşılığında başka bir mal satın almadığınız malın değeridir.
  not :tabi anneniz, yemeğe emeğiyle kattığı değeri istemiyorsa (ücret istemiyorsa) ^*
• toplum nezdinde bir metanin faydasidir. o nesneye donuk ihtiyac, ya da arzu ile olculur. klasik bir ornek elmastir.
• kullanim degeri = (degisim degeri - kadinin gorunmeyen emegi)
• "çocuk, amaçsız etkinliği içinde, her şeyi tersyüz eden bir atlatmayla, mübadele değerine karşı kullanım değerinin yanında yer alır. tam da oynadığı şeyleri dolayımlanmış yararlılıklarından yoksun bıraktığı için, hem insanları hem de şeyleri eşit ölçüden çarpıtan mübadele ilişkisini değil, insanlara karşı iyicil olanı kurtarmaya yönelir bu oyuncaklarda." theodor w. adorno- minima moralia
  
  "metaın iki yanı diye bahsettiği şey kullanım değeri ve değişim değeridir. meta bu iki yanı ile kendini gösterebilmek için yalıtık olmaktan çıkmalı ve bir değişim ilişkisi içine girmelidir. yalıtık haldeyken o sadece bir yararlılık nesnesi ve bir değer olarak kalır." suat kamil aksoy - artı kapital değerin ve rantın doğası
• bir şeyin meta olmadan sahip olduğu değerdir. meta olabilmesi için kullanım değerine ilave olarak değişim değeri de taşıması gerekir.