kurucu meclis

• 27 mayıs devriminden sonra yeni anayasayı hazırlamakla görevlendirilen meclis. üniversitelerden, sivil toplum kuruluşlarından ve dp dışındaki siyasi partilerin üyelerinden oluşturulmuştu.
• (bkz: kurucu iktidar)
• yeni bir devlet ya da anayasa düzeni kuran meclislere verilen ad. (bkz: birinci tbmm)
• anayasa yapmak uzere halk tarafından secilerek oluşturulmuş,
  demokratik kuruculuk sahibi meclistir.anayasa yapım sürecinin demokratik olabilmesi için bu meclisin referandumla belirlenmesi lazım gelir.
  
  ulkemizde darbe zamanları bunlara rast gelinir.
• (bkz: danisma meclisi)
• türkiye'nin yeni bir anayasaya ihtiyaç duyduğu konusunda neredeyse bir konsensus olduğu hepimizin malumu. ben de bu noktada, bu anayasanın kesinlikle bir kurucu meclis tarafından yazılması gerektiğine dair fikrimi ifade etmek isterim.
  
  bu meclisin üyeleri kesinlikle kurucu insanlardan seçilmelidir. içlerinde hem kurucu hem sulucu kişiler de olabilir ancak bu kişiler meclis çalışmalarının sürdüğü dönemlerde sulu takılmamalıdır, zira sulunun getirdiği ruh hâli saldırganlığa yahut bastırılmış hınç duygularının^* açığa çıkmasına neden olabilir. bu duygularla yazılacak bir anayasa isteyenlerin yeni bir anayasaya ihtiyacı kanaatimce yoktur, '82 anayasası yeterince hınç doludur. oysa kuru, insanda bir dinginlik hâli, bir dünyayla ve her şeyle bir olma duygusu yaratacağından, her zamankinden fazla ihtiyaç duyduğumuz millî çokluk içinde birlik ve beraberlik ortamının alt/üstyapısını kuracak bir anayasayı olanaklı hâle getirecektir. kanaatimce, böyle bir ortamda hem her türlü detay ıncığına cıncığına kadar tartışılır, hem de bu detaylar yüzünden meclis görüşmeleri tıkanmaz (kim neyi ne kadar tıkayabilir alla'şkına?). aynı noktaya bir diğer yandan bakarsak, fikir ayrılığına düşen meclis üyeleri hangi konuda fikir ayrılığına düştüklerini kısa bir süre sonra unutacağından, ve akıllarında yalnızca en çok tekrarlanan (dolayısıyla az-çok uzlaşıldığını varsayabileceğimiz) ana fikirler kalacağından, ortaya üzerinde uzlaşılmış bir anayasa çıkacaktır. sonuçta, "tabiî yaa niye olmasın ki?" nidâlarıyla ve anlamsız alkışlarla kabul edilen bu anayasa, sanıyorum ülkemizin gördüğü en özgürlükçü anayasa olacaktır.
  
  kendi adıma, yıllardır yasalarını avrupa'dan almaya alışmış ülkemizin bu anayasa için de lojistik olarak hollanda modelinden faydalanabileceğini düşünüyorum - böylece, müzakerelerin durma noktasına geldiği avrupa birliği'yle de yeniden bir sıcaklık, bir yakınlaşma yaşanabilir. olmazsa, afgan modeli de bir alternatif olarak düşünülebilir.
  
  nedensiz öfori ve gülme krizleri zaman zaman görüşmeleri kesintiye uğratabileceğinden bu meclisin yeni bir anayasa yazması nispeten uzun zaman alacaktır, doğru. gerçi kurucularımız (meclis üyesi olsunlar olmasınlar) zamanın nasıl geçtiğini anlamayacaktır, ancak diğer yurttaşlarımız gerekli sabrı gösteremeyebilir. bu sorunu aşmak için, kurucu meclis çalışmalarının sürdüğü dönemde, yurt sathında isteyen bütün yurttaşların katılabileceği kurucu konseyler oluşturulabilir (çarşaf olarak '82 anayasasının sayfalarının kullanılması kaydıyla). böylece hem her bir yurttaşımız kendini bu ülkenin kurucu bir unsuru olarak görmeye başlar, hem de yürürlükten kalkmakta olan '82 anayasası ilk defa hayırlı bir işe vesile olmuş olur.
  
  ps: bu arada, kurucu meclis tarafından yazılan anayasanın bekçiliğini yapacak anayasa mahkemesi üyeleri de elbette kurucu üyeler olmalıdır. memur kafasıyla rejim ayakta tutulamaz, bebek kafası gerekir.
• kurulması durumunda anayasa'nın değişmez maddelerinin dahi konuşulabileceği meclistir.
  
  not: bunu diyen bir genel başkan.
• yakında gündemimize girecekmiş gibi hissediyorum.
• zamanında türkiye cumhuriyetini oluşturan ilk kurucu meclis orada yer alan ilk vekillerinin ifadeleriyle ^* "yüksek meclis görüşme ve tartışma makamıdır, onay makamı değildir. buradan millete emrolunmaz. millet burdan isteklerini beyan eder" şeklinde açıklanmıştır.-
  hatta kimi vekiller ^* meclisin şahıs ve şahsiyetler üstü bir kurum olduğunu şu sözlerle ifade etmiştir: "burada -tbmm'de- kim ki kendisini üyelerin üzerinde görerek, daha yüksek, daha vatanperver derse ben onu vatan haini sayarım. paşa hazretlerini -mustafa kemal- severiz fakat emrimize -tbmm'nin emrine- uymakla severiz, aksi takdirde parçalarız. o da iftihar etsin."
  
  edit:imla
• kurucu meclisler yeni bir rejim için yeni bir anayasanın temellerini atmak için kurulurlar. kurucu meclisler iktidarı ele geçirmiş ya darbeci bir yönetimin ya da devrimci (sivil darbeci) bir yönetimin direktifiyle kurulurlar. istendiği gibi bir anayasa, halkın çoğunluğunun gönüllü olarak destekleyebileceği bir anayasa olmayacağı için çeşitli bahanelerle bu meclis için adil bir genel bir seçim yapılmaz ancak toplumun temsil edildiği görüntüsünü vermek için yeni rejime aykırı gitmeyecek sivil toplum temsilcilerinden kurulur veya genel seçim yapılacaksa yeni rejime sıkıntı çıkarmayacak izin verilen partilerin meclise girebildiği yeni meclis kurulur buna da kurucu meclis denir.