lagina

• 5 km kadar yakınında stratonikeia adında başka bir antik kentle yer altından tünel bağlantısı bulunan antik kent.
  hekate'nin büyü şehridir. 3 yüzlü ay tanrıçası hekate'nin yer yüzünde bulunan 2 antik büyü kentinden biridir.
  1890 yıllarında osman hamdi bey'in büyük uğraşlarıyla yeri belirlenip gün yüzüne çıkarılmaya başlayan karya devrine ait antik şehir.
• dünya üzerinde ayakta kalmış tek hekate tapınağına sahip kült merkezi, kutsal kent. entry'nin neopaganizmle ve astroloji saçmalıkları ile ilgisi yok, baştan belirteyim.
  
  lagina türk arkeolojisi tarihi bağlamında çok önemli bir yere sahip zira osman hamdi bey'in kardeşi ile birlikte bizzat yürüttüğü kazılardandır.
  bilinen tarihi mö 3000'lere kadar gidiyor, protogeometrik/submiken dönemlerine ait de kalıntılar mevcut. lagina bir karia kenti; haliyle dor, ion ve roma sanatlarına dair komplike kalıntılar söz konusu.
  
  kentin çok yakınında bulunan stratonikeia siyasi merkezken, lagina bir kutsal alan olarak kalıyor ve iki kent arasında bir kutsal yol var. zaten tapınağın güneybatı kapısı bu yoldan gelenler için en gösterişli kapı olarak tasarlanıyor. tapınağın naos'unda, tanrıçanın yeraltı ile bağlantısına adına bothros aracılığı ile sunu yapıldığı görülüyor. kutsal alana girdiğinizde, eğer hekate'ye dair biraz bilginiz varsa, tüm o güneşe, cırcır böceklerine rağmen bir bunalma hâli geliyor. bana öyle oluyor her seferinde yani.
  
  bothros ve yeraltı demişken hekate, 12 olymposlu'dan önce var olmuş ve titanomakhia'da zeus'un tarafını tutmuş tek titan. homeros destanlarında karşımıza çıkmaz, kendisine dair en eski bilgi kaynağımız hesiodos'un theogonia'sı. titanların yenilişinin ardından, üç büyük tanrı denizleri, yeraltı ve gökyüzünü paylaşır ama hekate'nin bu üç nosyon üzerindeki hakimiyeti değişmez. hekate, hades'e ruhları taşır, bir anlamda hermes'in üstüdür. yol göstericidir.
  
  antik metinlerde hekate'nin bahsinin geçtiği her pasajda korkutucu, bunaltıcı bir hava ve yoğun bir karanlık tasviri söz konusu. sıfatları; köpeklerin lideri, yıkıcı, yok edici, yeraltının hanımı, dönüm noktası, üç vücutlu^* kirletici azog^*…
  
  hekate yeryüzüne çıktığında, karanlıkta fısıltıların, derinlerden gelen çığlıkların duyulduğu; yılanların toprak üzerinde, ağaç diplerinde birbirlerine dolandığı anlatılır. köpekler geceleri havladığında ruhlar yeryüzündedir ve arkalarında hekate vardır, gibi anlatılar ay tanrıçasını, galadriel'in one ring'i frodo'dan almış haliyle eşleştiriyor beynimde. hekate'nin çoğu tasviri sırt sırta vermiş üç kadın ya da üç başlı kadın şeklindedir; üç yol ağızlarında bulunduğu tahmin edilen heykeller, tanrıçanın “yol gösterici” sıfatının betimlemesi olarak düşünülebilir. bir elinde meşale, diğer elinde bıçak tasvirleri görülür ve yanında genellikle köpekle tasvir edilir. homerik ilahilerde “her yol ağzında ben, hekate, ayı elinde tutan”, “toprağa sığmaz hekate” gibi bayağı korkunçlu anlatıları var. zaten hâlâ dünyanın her yerinden bildiğiniz “hac” görevi için gelen “inananlar” var. ^*
  tapınağı dolunay ışında izleme şansınız olursa sakın kaçırmayın derim.
  
  görsel
  görsel
  görsel
  görsel
• muğla ili’nin, yatağanilçesi’ne bağlı turgut beldesi sınırları içerisinde yer alan kutsal bir alandır.
  
  yatağan- milas karayolu üzerindeki termik santralin yanından sağa ayrılan asfalt yoldan 9 km. gidilerek lagina harabelerine varılır.
  
  karialıların önemli kült merkezi olan lagina kutsal alanının ünü zamanımıza kadar gelmiş olup bu yöre halen leyne ismi ile de tanınır.
  
  son yapılan araştırmalar, yörenin eski tunç çağından (i.ö. 3000) günümüze kadar kesintisiz bir iskâna sahip olduğunu göstermektedir. seleukos kralları büyük imar çalışmaları ile lagina kutsal alanını dini merkez ve buraya 11 km. uzaklıktaki stratonikeia kentini de bölgenin siyasi merkezi yapmışlardır.
  
  lagina’da ve stratonikeia bouleuterionu duvarlarında halen mevcut olan yazıtlardan öğrendiğimize göre, bu iki kent birbirlerine kutsal bir yol ile bağlanmıştır.
  
  lagina kutsal alanında propylon (anıtsal giriş kapısı), kutsal yol, altar (kurban ve sunak yeri), peribolos (kutsal alanı çevreleyen duvar), dorik stoalar ve hekate tapınağı bulunmaktadır.
  
  kutsal alan, aynı zamanda stoaların arka duvarını oluşturan iki metre yüksekliğe kadar ayakta kalmış duvarlarla çevrilidir.
  
  üç girişli olan ve batı ucunda dört adet ion sütunu ile taşınan apsisi bulunan anıtsal giriş yapısı stoaya da bir kapı ile bağlanmıştır.
  
  anıtsal giriş kapısından altar’a giden taş döşeli yola bağlanan 10 adet merdiven sırası vardır. beş merdiven sırası ile çevrili olan ve üzerinde attik ion kaideli, korinth başlıklı tek sıra sütun bulunan bir platform üzerine oturan tapınak, kutsal alanın tam ortasındadır. tapınak pseudo dipteros planlı, 8x11 sütunlu, korinth düzeninde inşa edilmiştir. pronaos kısmında iki adet ion sütunu yer alır.
  
  lagina kutsal alanında yapılan arkeolojik kazılar, türk bilim adamları tarafından yürütülen ilk kazılar olması açısından önem taşımaktadır. bu kazıları osman hamdi bey ve halit ethem bey yürütmüştür.
  
  1993 yılında arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları muğla müzesi müdürlüğü başkanlığında, mimar arkeolog ahmet tırpan’ın bilimsel danışmanlığında tekrar başlatılmıştır.
  tapınağın frizleri osman hamdi bey tarafından istanbul arkeoloji müzesi’ne götürülmüştür ve şimdi aynı müzede sergilenmektedir.
  
  frizlerde dört ayrı konu işlenmiştir.
  doğuda; zeus’un yaşamı ile ilgili sahneler;
  batıda tanrılar ile gigantların savaşı;
  güneyde karia tanrılar toplantısı;
  kuzeyde amazonların savaşı.
• girişinde leon un yeri yazar. çalışmaların artık durduğu , etrafını linyit madenlerinin çevrelediği ve bu gidişle termik santrale kurban gideceğinden korkulan antik tapınak.
• (bkz: hekate)
• tanrıçaların kehanette bulunduğu, hekate'nin en erken tasvirinin yer aldığı tapınak.
• (bkz: kelenderis)
  
  mersin aydıncık (gilindire) ilçesinde bulunan kelenderis antik kentinde yapılan kazılarda, hekate figürü bulundu. kelenderis ve lagina antik kentlerinin bir diğer ortak yanı kurucusunun selevkos nikota olması. yine ilginç şekilde cadılık-ay-gece tanrıçası hekate'ye ait buluntuların olduğu şehirlerde dolunayın çok güzel görülmesidir.
• paganların dini merkezi