mağara

• (bkz: mağaracılık)
• - yeraltı dünyasını sembolize eder,
  - geçici zaman için ölüm, uyku gibi hallerle kendinden geçip, ölüp tekrar dirilmenin sembolüdür,
  - yeraltı dünyasının kaynağı sümer ülkesidir. sümer hükümdarı gılgamış yer altında öbür dünyaya gitmiş, orada uyumuş, tekrar uyanmıştır,
  - demeter'in kızı persephone yeraltında ölür, dirilir, yer yüzüne çıkar,
  - mağara korku, dehşet, çile, eziyet, uyku ve geçici ölümü sembolize eder,
  - zeus'in annesi gaia mağaraya gizlenmiştir,
  - ibrahim peygamberin annesi, urfa'da mağaraya saklanmıştır,
  - eyüp peygamber, mağarada çile çekmiştir,
  - eshab-ı keyf (yedi uyurlar), efes yakınlarındaki bir mağarada 309 yıl uyumuş, tekrar uyanmış, sonra da ölmüşlerdir,
  - havariler mağarada din telkini yapmışlardır,
  - rapihler, üzerlerindeki baskıların arttığı dönemlerde, mağaralarda ibadet etmişlerdir.
• bir yevgeni zamyatin kitapçığı;
  yanılmıyosam -ki olur olur- şöyle bi cümle geçer:
  
  o mezar güldürmüştü bizi
• karbonatlı kayaçların üzerine düşen karbondioksitli atmosferik sular toprak ve kayaların çatlakları arasından geçerken karbondioksitçe doygun şekle dönüşürler. son derece çözücü bir hale gelen bu suların geçtiği yerleri eritmesi ile mağaralar oluşurlar.bölgenin yüksekliği, kireçtaşları ile erimeye uygun olmayan geçirimsiz kayaların birbirine göre konumları, akarsu, göl veya deniz seviyesi yüksekliklerine göre mağaralar yatay, dikey veya yatay-dikey duruma gelebilirler. genel olarak deniz seviyesinden yüksek yerlerde dikey olarak gelişmiş düden mağaralar gelişme imkanı bulurlar.
• muzaffer buyrukçu nun hikaye kitabı.
• deniz ve akarsu diplerinde ölmüş hayvan kabuklarının ve kemiklerinin üst üste birikmesi, daha sonra yeryüzündeki kayaların ısı ya da yer kabuğunun çeşitli hareketleri sonucunda oluşan kuvvetler yoluyla kristal yapılarının değişmesiyle kireçtaşı ve türevi başkalaşmış kayalar oluşurlar. örneğin türkiye'nin bundan milyonlarca yıl öncesinde altında bulunduğu iç deniz sayesinde torosların büyük bölümü ve ülkenin çeşitli yerleri kalın kireçtaşı katmanları ile örtülüdür. bu sayede torosların tepesinde deniz kabuğu fosilleri bulabiliyoruz..
  
  işte bu kireçtaşı asidik suda çözünme oranı en fazla olan kayalardan biridir. havada bulunan karbondioksid su içinde erir ve su ile birleşerek zayıf bir karbonik asit oluşturur. yani bu su kireçtaşı arazisinde akmaya başladığı zaman, yavaş yavaş kireçtaşı su içerisinde çözülmeye başlar ve akan suyun içerisinde bir miktar çözünmüş kireçtaşı minerali bulunur. bu dengede iki yönlü değişme olabilir:
  
  a- bu su daha çok kireçtaşı oyarak akar da akar, "karst röliyefi" olarak adlandırılan kireçtaşı alanlarının kapalı havzalarında yerin altına girerek kayaları oymaya devam eder mağaralar oluşur, ya da bu bölgeleri bölerek kanyonları vadileri oluşturur.
  
  b-eğer suyun içerisindeki karbondioksid tekrar atmosfere karışırsa sudaki kireçtaşı mineralleri tekrar kristalleşerek binbir şekilde sarkıt, dikit, traverten ve envai çeşit kristal oluştururlar. bu oluşumlar genelde rüzgar, ısı değişimi gibi dış etkenlerden yalıtılmış mağaraların içerisinde oluşuyorsa da, pamukkale gibi muhteşem travertenler de ortaya çıkabiliyor.
  
  tabii bütün bu anlatılanların milyonlarca senede oluştuğunu söylememe gerek yok sanırım, bu yüzden insan ırkı, yarasalar falan gelip geçici şeylerdir mağaralar için.
  
  "bir mağara durur, ötekini dinler mağrur.."
  
  mağaraların giriş noktası ile ulaşılan en derin noktası arasındaki yükseklik farkı ile dünyanın en derin mağaraları sıralaması belirlenir. yeryüzündeki mağaraların keşifleri henüz tamamlanmadığından yeni keşiflere göre bu sıralama sürekli değişmektedir. şu anda dünyanın en derin mağarası -1710 m ile gürcistan kafkaslardaki voronja mağarasıdır (krubera mağarası). ülkemizde bulunan evren günay mehmet ali özel düdeni -1429 m ile bu sıralamada 12. sıradadır. diğerleri için:
  
  http://www.pipeline.com/~caverbob/wdeep.htm
  
  mağaraların giriş noktalarından itibaren katedilen yatay ilerleme mesafeleri ile ulaşılan uzunluk sıralaması dünyanın en uzun mağaralarıdır. birleşen mağara sistemleri ve dallanıp budaklanan tüm kolları bu uzunluk ölçüsüne eklenir, bu sayede yüzlerce km yi bulan hayvan uzun mağara sistemleri ortaya çıkar.. yeni keşiflere göre bu sıralama da sürekli değişmektedir. şu anda dünyanın en uzun mağarası 574 küsür km ile a.b.d. kentucky'deki mammoth mağara sistemidir. türkiye'nin en uzun mağarası ise ısparta'da bulunan 15 km'lik pınargözü mağarasıdır.
  diğerleri için:
  
  http://www.pipeline.com/~caverbob/wlong.htm
  
  türkiyenin en derin mağaraları için:
  
  http://www.bumak.boun.edu.tr/…lamasi&navigasyon=var
  
  türkiyenin en uzun mağaraları için:
  
  http://www.bumak.boun.edu.tr/…lamasi&navigasyon=var
• bülent ecevit'in bir şiiri.
  
  -mağara-
  
  mağaranın duvarına
  hayvanları taştan oydum
  kükrediler karanlıkta
  türkülerle karşı koydum
  
  karanlıktı mağara
  ışığı taştan oydum
  üşüyordum
  bir de güneş koydum
  
  aşk oydum mağaranın duvarına
  aşk oydum
  ağrıdı taşlar
  yarıldı mağara
  
  1970
• anadolu'da yaygin olan inanc tum buyuk magaralarin dipsiz oldugu ya da denize kadar uzandigidir.
• masonluktaki bazı anlayışlara göre "bilinç" bazı anlayışlara göre "bilinmezlik" anlamına gelen imgedir.
• kullanim alanlari asagida siralanan yeryüzü olusumu:
  * turizm
  * dogal soguk hava depolamaciligi
  * hayvansal ürünlerin olgunlastirilmasi ve korunmasi
  * kültür mantarciligi
  * solunum yolu hastaliklari
  * sivilastirilmis gaz, dogalgaz ve akaryakit depolanmasi
  * askeri amaçlarla siginak ve korunak
  * guano üretimi
  * plaser mineral çikarimi
  * yeralti suyu havzalarinin belirlenmesi ve yüzeye çikartilmasi
  * kaynak sularinin kirlenme odaklarinin ve koruma yöntemlerinin belirlenmesi
  * bölgesel jeolojik, jeomorfolojik, hidrolojik, hidrojeolojik, antropolojik ve paleoekolojiközelliklerin belirlenmesi