majör gam triad akor armonizasyonu

• majör gam triad akor armonizasyonu, majör gamların içinde yer alan üç sesli akorların kurulumunu, çeşitli formüller ve yöntemlerle gerçekleştiren, irdeleyen müzik teorisi konusudur.
  
  armoni bilgisi ve müzik teorisi konuları, müzikte çeşitli duyguları yaratmayı ve bu duyguları dinleyiciye hangi yöntemlerle yansıtabileceğimizi sistemsel ve matematiksel olarak ele alır.
  
  tek başına bir nota anlamsızdır. bir nota seslendirildiğinde kulak bir süre bu notayı hafızasında tutar, sonra peşinden başka bir nota seslendirildiğinde iki nota arasında bağ kurmaya çabalar ve bu iki nota, kurduğu ilişki sonucunda anlam kazanır, bir duygu ya da bir duygu parçacığı açığa çıkar. hücrelerin dokuları, dokuların organları, organların sistemleri meydana getirmesi gibi notalar da aralıkları (interval), aralıklar akor ve melodileri, akor ve melodiler de müzik eserlerini meydana getirirler.
  
  daha önce şu majör gamlar başlığında, majör gam formülüyle c majör gamı, diyez alan ve bemol alan majör gamları oluşturmuş, tam ses-yarım ses kavramı, enarmonik sesler, beşliler çemberi konularını anlatmıştım. o konu yatay armoni, yani melodi ile ilgiliydi. bugün, dikey armoni, yani akorları anlatacağım.
  
  soru: yatay armoni ve dikey armoni nedir?
  
  cevap: dikey armoni, akorlardır. porte üzerine notalar üst üste yazılır, aynı anda seslendirilir.
  
  soru: peki akor seslerini aynı anda seslendirmek zorunda mıyız? birbiri ardına çalsak olmaz mı?
  
  cevap: tabii ki olur. adı da arpej olur onun.
  
  soru: eee peki melodi nasıl oluyor?
  
  cevap: işte yatay armoniden kastım da melodi yani. bak şimdi sana bir görsel atacağım, notaları porte üzerinde gördüğünde akor, arpej, melodi nasıl yazılır görüp anlayacaksın.
  
  görsel işte böyle.
  
  hatta örnek bir şarkı ile de pekiştirelim. ıslıkla seslendirilen, melodidir. melodinin altında gitarla çalınan, akor ve 15. saniyede aynı gitarla başlayan, arpejdir.
  scorpions - wind of change
  
  neden bu şarkı? : çünkü şu an entryi yazarken bu şarkı çalıyor, neden olmasın ki dedim.
  
  evet.
  
  majör gam armonizasyonuna öncelikle akor kurulumlarını anlatarak başlayalım. akorları iki farklı yöntemle kuracağız. birincisi triad akor formüllerini kullanarak, ikincisi ise intervallerle. (aralıklarla)
  
  majör gam triad akor armonisinde üç farklı akor tipi vardır.
  1: majör
  2: minör
  3: diminish
  görsel
  
  triad akorlar, ilgili gamın kök notasından itibaren 1, 3, 5 sesleri alınarak oluşturulur.
  
  formüller:
  majör: 1 3 5
  minör: 1 b3 5
  diminish: 1 b3 b5
  
  majör gamlar konu başlığı altında bütün müzik teorisi konularının yolunun bir şekilde majör gamlardan geçtiğini ve bütün formüllerin majör gamlara uygulandığını anlatmıştım. işte şimdi neden öyle dediğimi anlayacaksınız.
  
  c majör gamının aldığı triad akorları oluşturalım şimdi.
  
  c maj gamı: c d e f g a b c
  c majör gamının ilk akoru nedir? adından da anlaşılacağı üzere c akorudur. ( c majör akoru)
  
  c maj gamının 1 3 5 seslerini alalım. c e g.
  demek ki c maj akoru c e g (do mi sol) seslerinden oluşuyormuş.
  görsel
  
  c majör gamının ikinci derecesi nedir? d (re)notasıdır.
  şimdi ikinci akoru bulmak için d sesini akorun kök sesi, yani 1. sesini d majör gamındaki haliyle alalım.
  
  d majör gamı: d e f# g a b c# d
  1 3 5 seslerini alalım: d f# a
  gördüğünüz gibi d maj tonu içinde sesleri 1 3 5 majör akor formülüyle aldığımızda akorun 3. derecesi f# oluyor, fakat armonize ettiğimiz c maj gamı f# notası barındırmıyor. yani 2. akorumuz bir majör akor değilmiş. 3. sesin naturel ses olması gerekiyor, çünkü c maj gamı diyezli ya da bemollü nota içermiyor.
  
  d f# a seslerine 1 b3 5 minör akor formülü uyguladığımızda diyez alan f notası natürel olarak c majöre uygun bir ses haline geliyor. demek ki 2. akorumuz d minör (re minör) akoru imiş.
  görsel
  
  3. derece kök sesimiz olan e ( mi ) ile devam edelim.
  
  yine kök sesimizin majör gamını yazıyoruz.
  e majör gamı: e f# g# a b c# d# e
  majör formülü olan 1 3 5 olarak alırsak sesler e g# b (mi sol# si) oluyor. c majör gamında g# sesi olmadığı için bu durumda ne anlıyoruz? 3. derece akorumuz da majör değilmiş. minör akor formülü 1 b3 5 uygulayıp e g b (mi sol si) e minör akor seslerini elde ettik.
  görsel
  
  4. derece kök sesimiz ne? c'dan itibaren 4 adım say. (c d e f) 4. sesimiz f (fa) imiş.
  f sesini kök alıp f maj gamını yazıyoruz.
  f g a bb c d e f
  1 3 5 majör akor formülü uyuyor mu?
  f a c (fa la do)
  evet c maj gamına ait olmayan ses olmadığına göre 4. akorumuz f maj akoru olduğuna emin olabiliriz.
  görsel
  
  5. derece akorumuza bakıyoruz. c majör'ün 5'lisi hangi sestir?
  (c d e f g)
  g sesini kök alarak g majör gamını yazıyoruz.
  g a b c d e f# g
  majör akor formülü uygulayalım. 1 3 5
  g b d (sol si re)
  c majör gamına ait olmayan ses olmadığına göre, 5. derece akorumuz g maj (sol majör akoru) imiş.
  görsel
  
  6. derece sesimiz a'yı kök alarak a majör gamını yazıyoruz.
  a b c# d e f# g# a
  majör formülü uygulasak olmayacak. hadi minör alalım. 1 b3 5.
  a c e (la do mi)
  6. derece akorumuz a minör akoru imiş.
  görsel
  
  7. derece sesimiz b'yi kök alarak b majör gamını yazıyoruz.
  b c# d# e f# g# a# b
  majör gam formülü uygularsan: b d# f# oluyor. bu sesler c maj gamına ait değil.
  o zaman minör gam formülü uygula bakalım ne olacak: b d f#
  -"haydee yine olmadı hocam ya, f# yok ki c majörde"
  -mavi kablo mu, sarı kablu mu yoksa yeşil kablo mu? ölmek istemiyorum hocam n'olur bombayı durdur be.
  hadi bir de diminish akor formülünü deneyelim. 1 b3 b5 yani b d f ( si re fa)
  yaşasın işte oldu! 7. akorumuz bm-5 (si minör eksik 5) imiş.
  görsel
  
  gerekli ayrıntı: diminish akor, özünde minör akordur ama yaşadığı bazı psikolojik travmalar neticesinde (b5) gergin bir ruh haline büründü.
  
  not: b3 demek minör akor demektir. b3 gördüğünüzde onun minör bir akor olduğunu anlayabilirsiniz.
  soru: 1 3 5 majör akor formülündeki 3 ile minördeki b3 sesinin işitsel açıdan farkı nedir?
  
  cevap: kendi halinde, huzurlu bir şekilde evde tv izlediğini hayal et. sonra telefonuna mesaj geliyor. sevgilin yazmış. "üzgünüm, artık sana aşık değilim. en doğrusu ayrılmak olacak. elveda" diyor. ne hissedersin? için burkulur di mi? işte o iç burkuntusunu yansıtan sestir b3.
  
  cevap2: hatta bir de şöyle düşün. mesajın 2. versiyonu şöyle: "üzgünüm, artık sana aşık değilim. en doğrusu ayrılmak olacak. zaten ben bir aydır en yakın arkadaşım dediğin adamla sevişiyorum. elveda." diyor. şimdi ne hissedersin? hem üzülür, hem kızarsın di mi? işte bu da minör b5 akoru oluyor.
  
  buradan, majör ve minör sound farkını dinleyip geliniz.
  
  eveeet. c majör gamı triad akor armonizasyonunu oluşturduk. c majör gamının aldığı akorlar şöyle.
  
  c maj: c dm em f g am bm(-5) c
  
  triad akor armonizasyonu bütün gamlarda aynı şekilde oluşturulur. diyeceksiniz ki "hocam bu nedir ya!? uzaya mekik mi gönderiyoruz, müzik mi yapıyoruz? kim uğraşacak bu kadar formülle, bilmem neyle filan ya!
  
  şimdi size solucan deliğinin şifresini vericem, her seferinde yukarıda anlattığım işlemleri yapmadan bütün majör gamların aldığı akorları bulacaksınız.
  
  geliyor, hazır mısınız?
  
  bir majör gamın 1. 4. ve 5. dereceleri majör akor alır.
  2. 3. ve 6. dereceleri minör akor alır.
  7. derecesi ise hep diminish (-5) akordur.
  
  d majör akor armonizasyonu üzerinde inceleyelim.
  
  d em f#m g a bm c#m(b5) d (yukarıda yaptığımız işlemlerin aynısını yapmaya gözün yiyorsa yap, ama bulacağın akorlar bunlar olacak.)
  
  1. 4. 5. dereceler majör
  2. 3. 6. dereceler minör
  7. derece diminish
  unutma, bu sistem bütün majör gamlarda aynı şekilde çalışır ;)
  
  bir iki örnek şarkı ile biraz ara verelim mi?
  c majör akor armonizasyonu ile bestelenmiş bir şarkı
  g majör
  
  majör gam triad akor armonizasyonunu formüller yoluyla oluşturduk, şimdi interval (aralık) ile bakalım.
  
  interval (aralık): iki ses arasındaki uzaklığa aralık denir. yukarıda bu konuyu anlatmaya başlarken, tek bir notanın hiçbir anlam ifade etmediğini, ancak peşinden gelen diğer bir nota ile ilişki kurduğunda anlam kazandığından bahsetmiştim. peki kazandığı anlam nedir, hangi duyguyu yansıtıyor? bunu birbirinden ayırmak için adını koymamız, ölçülebilir hale getirmek gerekiyor.
  
  bir akoru nasıl isimlendiririz?
  başta akorun kök sesi yazılır. kök ses c (do) olsun
  kök sesi c (do) peki karakteri ne?
  kök sesin devamında gelen tanımlar akorun karakterini belirtir.
  c (do) kök ses, majör ise bu akorun karakteridir.
  ya da d (re) kök ses olsun, karakteri ise minör.
  görsel
  
  interval konusuna direkt dalmak ve özet geçmek istiyorum şu an.
  birkaç derslik konuyu tek entryde anlatmak yordu cidden.
  
  interval konusu da melodik ve armonik olarak ikiye ayrılır.
  melodik interval, ilgili gamın tonik sesi ile diğer sesler arasındaki uzaklıkla ve her bir sesin kendileri arasındaki uzaklıkla ilişkilidir.
  
  örnek: c majör gamı: c d e f g a b c
  c - d : 1 ses aralığı, maj2'li aralıktır.
  c - e : 2 ses aralığı, maj3'lü aralıktır.
  c - f : 2.5 ses aralığı, tam4'lü aralıktır.
  c- g : 3,5 ses aralığı, tam 5'li aralıktır. (perfect 5)
  c- a : 4,5 ses aralığı, majör 6'lı aralıktır.
  c -b : 5,5 ses aralığı, majör 7'li aralıktır.
  c- c : 6 ses aralığıdır, oktav aralıktır.
  
  maj2 ve maj3 aralık
  perfect 4 ve perfect 5 aralık
  majör 6 ve majör 7 aralık
  
  armonik interval ise şöyle:
  
  c majör akoru: c e g : c - e (2 ses) - e - g (1,5 ses)
  d minör akoru: d f a : d- f ( 1,5 ses) f - a (2 ses)
  e minör akoru: e g b : e - g (1,5 ses) g - b (2 ses)
  f majör akoru: f a c : f - a (2 ses) a - c (1,5 ses)
  g majör akoru: g b d: g - b (2 ses) b - d (1,5 ses)
  a minör akoru: a c e: a - c (1,5 ses) c - e (2 ses)
  b minörb5 akoru: b d f : b - d (1,5 ses) d - f (1,5 ses)
  
  interveller yoluyla da bu şekilde oluşuyor akorlar. sonraki konularda daha çok irdeleyeceğiz zaten, şimdilik bu kadarı yeterli olur sanırım.
  
  majör gamlarda sadece majör, minör ve eksik5'li akor mu kullanabiliyoruz? başka akor var mı?
  var.
  
  yine 3 sesli akorlar olan suspended akorlar var, fakat bunlar majör gam armonizasyonu içinde yer almayıp, alternatif akorlar olarak ayrı oluşturulur.
  
  triad akorlarda sus akorlar, sus2 ve sus4 olarak iki çeşittir.
  
  sus akorlarda 3. derece ses kullanılmaz.
  
  sus2 ise; 1 2 5 derece seslerle kurulur.
  sus4 ise; 1 4 5 derece seslerle kurulur.
  
  bir triad akorun majör ya da minör karakterde olmasını 3. derecesi belirler demiştik.
  sus akorlarda 3. derece olmadığına göre ne majör oluyorlar, ne de minör.
  işte tam da bu yüzden, adından da anlaşılacağı gibi askıda, belirsiz, muğlaklık hissi uyandıran akorlardır sus akorlar.
  
  bu konuyu şimdilik burada bitirelim. başka bir entryde minör gamlar, minör gam triad akor armonizasyonu, 7'li, 9'lu, 11'li, 13'lü akorlar, akor progresyonları, akor çevrimleri, melodi ve akor ilişkisi v.s v.s ile devam ederiz. sonra da pentatonic gamlar v.s v.s gideriz. daha modlar var, modal armoni var, blues armonisi, jazz armonisi var ohhooo. ölmezsek devam ederiz sözlük;)
  
  iyi çalışmalar.
• ilk entrye ek olarak, c majör, diyez alan majör gamlar ve bemol alan majör gamların tamamının triad akor armonizasyonunu paylaşayım. aşağıdaki görselde bütün majör gamların aldığı triad akorları görebilirsiniz.
  
  görsel
  
  iyi çalışmalar