• gecen haftalarda gene bir gece uzanmis memelerimle bir sohbet halindeyken, bir tanesinde elime bir sey geldi. bir baktim bana hediye almis, beni kucuk surprizlerle sasirtmak istemis. boyle gerizekali geyiklerini gecersek, uc bucuk atmanin gercek anlamini son uc dort haftadir gercek anlamiyla yasiyorum. bu aksam sevdigim, okudugum insanlarla ilgili entry girerken de, hakkinda yazdigim arkadaslardan biri oluyor musun hayrola dediginden beri guluyorum, kesin bu kayginin da payi vardir. neyse, elimle farkettigim yumru, iyi niyetli bir su kesecigi cikti. bana dekolte giymek icin memelere siringayla su basmissin dedirtemezsiniz!

    neyse, gelelim bilgilere: tr'de kirk yas sonrasi iki yilda bir yanlis bilgi, yeni bulgulara gore otuz yastan sonra basliyor, kirka kadar bes yilda bir, kirktan sonra iki yilda bir. genelde olce ultrason sonra mamografi veriyorlar, ki bu da yanlis; zira ikisi ayri tip kistleri bulmakta etkili.

    gelelim nasilina: simdi komik gelecek, boyle masaj gibi gelen, memeleri tek tek once yatay yassi, sonra dikey yassi hale getiren iki plastik tepsi dusunun, mamografiyi ceken teyze gelip koltuk altinla birlikte tepsinin birine dogru memeyi yerlestirip, sonra ayagiyla kontrol ettigi pedallarla sikistiriyor. ben guldum, ben gulunce "it feels funny, right?" dedi, hakikaten cok renkli bir fantezi hayatiniz yoksa muhtemelen daha once o sekilde olmamissinizdir.

    aninda ikiser rontgen cekiyor, hop diye doktora gosterip iyi ya da iyi degil biraz daha bakalim diyor. ben mamografiden hemen yirttim. sira meme ultrasonuna geldi ki, bu hamilelerde olan gordugumuz tipik ultrasondan farksiz, yatiyorsun jel surup, elinle yumruyu hissettigin yere bakiyor. ici bos siyah bir findik buyuklugundeki sekli ekranda gordugumde, kalbim duracak sandim. insan sagligi tehlikeye girdiginde, tam manasiyla ne bok yiyecegini bilmiyor, cidden. neyse, bu teyze olcum yapiyor elindeki mouse'la, "bu kist mi?" dedim, "meslegimizin en kotu yani bu, doktorla konusmadan hicbir sey soyleyemem" dedi. o anda kesin emin oldum, kotu.

    neyse, odadan cikti doktorla konusmak icin, o ara bana on bes dakika gibi geldi ama birkac dakikada geri gelmis, "tamam korkulacak bir sey yok, su kesecigi, bazen olabiliyor" dedi. diyorum ya, sagligin riske girmesi insani sekilden sekle sokuyor; hic beklemedigim bicimde bir anda ellerimi yuzume kapatip katildim. kadin nefes alin dedi, bu kadar kaygi duzeyimin arttigina inanamiyorum demeye calisiyorum, sozcukler tam cikmiyor, oyle bir aglamak. ve amerika'da daha once hic basima gelmemis bir sey olarak, tanimadigim bir amerikali bana sarildi, tamaam tamam sakin ol diye sirtima capa tapa yapti. bir meme disarida, tanimadigim kadinla sarilmalar, ooh komencero. da, sakinlesip ciktim, annem disarida bitmis dusumda zaten, aglayip ciktigim icin onu iyi olduguma ikna etmem ayri bir bes dakika surdu, vs.

    sonuc olarak: biraz da rahatlamak icin yazdim sanirim ayri mesele, ama en azindan sunu diyeyim, uygulama acisindan sunyanin en kolay seyi, masajdan hallice. umarim yaptirmak zorundan kalirsaniz iyi sonuclar alirsiniz, fakat rutin muayeneyse yaptirmaktan hic korkmayin, dunyanin en basit seyi. yalniz ozellikle kaygi duzeyiniz yuksekse, guvendiginiz biriyle gitmek daha iyi. ben kendimi dunyanin en metanetli, sogukkanli insani bilirdim, konu kendi sagligin olunca isler cok basla isliyor, o nedenle biriyle beraber gitmekte yarar var.
  • başka bir rahatsızlık için gittiğim doktorun ısrarı üzerine çekildim. "40 yaşında olan bütün hastalarıma öneriyorum lütfen ihmal etmeyin, çekilin" dedi. kendisini bulsam gidip elini ayağını öpebilirim. neyse çekilmek için tek başıma çıktım gittim günü gelince hastaneye. orada azıcık bir acı hissediyorsunuz çekilirken o da sadece saniyelik dayanılmaz bir şey değil. "tamam çok geçmiş olsun şimdi giyinip birkaç dakika beklerseniz sizi ultrasona alacağız" dedi çeken kişi. sanırım rutin olarak yapılan bir şey dedim öylece bekliyorum ultrason odasında. doktor bey geldi "x hanım elinize kitle ne zaman geldi" dedi??? ben orada iptal oldum zaten rengim kızardı, bir ateş bastı beni. ben sadece doktorun ısrarı üzerine geldim, o kadar dikkat ederim ama kitle hiç elime gelmedi dedim. korkmayın endişe edilecek bir şey yok sakin olun dedi. yaklaşık 15 dakika kadar bir tarama yaptı. sol memede 4 adet, sağ memede bir adet kist saptandı. raporum bir hafta sonra çıktı ben genel cerraha randevu alıp gidene kadar dokuz doğurdum. 5 yaşında bir oğlum var tek aklıma gelen o oldu. dünya tatlısı bir genel cerraha denk geldim 9 eylül üniversitesi hastanesinde. bana gerçekten mamografi çekilerek ne kadar doğru bir şey yaptığımı anlattı. muayene etti yeniden meme,boyun ve kollarımı. ekstra bir kist çıkmadı. artık takipli bir hasta olduğumu 6 ayda bir düzenli olarak ultrason çekilmem gerektiğini söyledi. ihmal edilecek bir şey değil korkmak yerine takibi tercih edin dedi.
    ayrıca izmir'de 9 eylül üniversitesinde meme ile ilgili bir bölüm olduğunu randevusuz da başvurulabileceğini anlattı. belki ihtiyacı olan biri olur ben randevu bulmak için birkaç hafta bekledim siz beklemeyin.
  • birkaç yıl önce hakkında broşür hazırladığım ekim ayının meme kanseri farkındalık ayı olduğunu unutarak artık ertelemekten bıktığım için ani bir kararla dün bir ketem'de ilkini yaptırdığım görüntüleme yöntemi. ilk kez tanışacaklar için faydası olabilecek birkaç not bırakmak isterim.

    ketem'lerde ücretsiz yapılan bu tarama için gitmeden önce arayarak son bilgileri (saat kaç civarı gitmelisiniz vs.) öğrenebilirsiniz. ülke genelindeki adresleri şuradan görülebilir. kendi çabamla öğrenip uyduğum öneriler bir gün öncesinden deodorant vb. kullanmamak ve regl olduğum günü 1. gün sayarak (regl olunan haftanın sonrasındaki hafta) 7-14. günler arasında yaptırmaktı. deodorantlardaki alüminyum vb. tuzlarının görüntülemeyi yanıltmasını engelleme ile memelerdeki hassasiyet ve ödemin minimumda olduğu dönemi seçmek mantıklı geldi.

    herkesin acı eşiği ve genel mental durumu farklı olabileceğinden bu konuda ne hissettiklerimi anlatmayı ne de "ona acı mı diyorsun" tarzı hadsiz yorumlar yapmayı tercih ediyorum. şu kadarını söyleyebilirim; acıyor ama mamografi teknisyeni (yanlışsam iletilsin de düzelteyim) çekim yapılır yapılmaz hızla memeyi sıkıştıran plakaları gevşettiğinden çok kısa süren bir şey bu.

    maksimum rahatlık ve sonrasında memeleri literally rahat bırakmak için* klasik bir sütyen yerine çok dar olmayan (yani fazla toparlamayan) şu tarz görsel bir şey tercih ettim. bence aferin bana, mantıklı bir seçimmiş. normalde bunlardan başka bir şey kullanasım yok, neden meme uçlarımızı saklamak zorundayız, neden hâlâ el-ayak gibi bir organ değillermiş gibi memeye göğüs diyor birçok insan falan bunlar apayrı konular ama yeri gelmişken düşünülüyor tabii :)

    şunu sağlıktan konuştuğum her yerde söylemek istiyorum: yazdıklarımı okuyan (konu itibarıyla mamografi teknisyeni olabileceğini sandığım) işini iyi yapan, empati kurma yetisini kaybetmemiş tüm sağlık sektörü çalışanlarına sanal olarak sıkıca sarılıyorum. canının yandığını gördüğünüz insanlarla dolu bir günün sonunda işten çıkıp o stresle hayatlarınıza devam ediyorsunuz. severance'daki olayı her gün yapmak ya da etkilerini mesai dışı hayatlarınıza taşımak durumundasınız. çok teşekkürler arkadaşlar ve çok çok kolay gelsin.

    sabah sabah bekleyen 6-7 kişiydik, ben tek de giderim diyordum ama refakatçisi olanlar ve olmayanlar yan yana beklerken çok hoş bir sinerji oluştu. örneğin aile hekiminde önceki hastanın çıkmasını beklerken ortamdaki "pff kısa kesse de ilacı yazdırıp çıksam"ın aksine içten "çok geçmiş olsun, inşallah temiz çıkar" vs. tarzı iyi dilekler odadan her çıkanla paylaşıldı. gittiğinizde göreceksiniz bekleme süresi kısa da olsa, en "öylesine geldim" havasındaki kadının yüzünden bile bir noktada "acaba" gölgesi geçiyor. ileri tetkik istenen varsa acıma hissiyle değil yoğun bir empatiyle diğerleri ona destek olmak için iyi dileklerini paylaşıyor. benim gibi insanlardan, bencilliklerinden, umursamazlıklarından sıtkı sıyrılan biri bile o gölgeyi gördüğünde moral verme ihtiyacı hissediyor.

    çekinceleriniz varsa sırf bu ritüelistik tecrübe, eşitlenme hissi için gitmeye değer ama kadın ya da erkek en çok da kendiniz için.

    tek bir üzücü detaya takıldım: kanser taraması yapılan bir merkezde çalışanların çoğu maske kullanmıyordu. bunu yakın zamanda özel bir hastanede de gördüm, başka hastanelere gidenlerden de duydum. sadece covid riski için değil, herhangi bir sağlık kuruluşuna gelen bağışıklığı düşük olan herkes için maske takmamız gerektiğini düşünüyorum.

    (bkz: bir günlük olarak ekşi sözlük)

    sözlük, seninle haddinden fazla içli dışlı olduk çeşitli konularda farkındayım ama bu konudan bahsetmenin tam zamanıymış ekim ayı. ama uygun yaştaysan erteleme bu konuyu.

    bu ay gaza gelip ketem'lere gidenlerin sayısı arttığından (ne güzel) illa erteleyeceksen önümüzdeki haftalara ertele bari* özetle, kaldır poponu 40 yaş üstü sözlük yazarları özellikle hemcinslerim :))

    kedit: seyrek yazmanın zararları, akıllı bkz yerine verilen hede'ler düzeltildi. galiba, bir daha kontrol edeyim. siz de memeleri bir kontrol ettirin o arada bence :))

    kedit 2: içli dışlı olduk madem süreci devam ettireyim: clyde'dan(sol) kıllanmakta haklıymışım ama bonnie de sinsi bir kaltak çıktı, istemsiz olarak "acaba nedir nedir?" diyen anksiyete dürttüğünden moralim biraz bozuk. memelerimin isimleri bonnie and clyde evet, hayatımda kalıcı olduğunu düşündüğüm her şeye değer ve isim veririm, saçma bir alışkanlık. sınıflandırmaya göre sonuç bi-rads 0 çıktı yani dens meme, yani "kule anlaşılmadı" (havacılar anladı) ketem'den arayan hemşirenin dediği de aklımdan geçen gibiydi "doku yoğun, bir şeyler var gibi büyük ihtimalle kötü değil ama yine de bir de ultrason ile bakılsın."

    bu aşama benim gibi diş hekimi vs. beklerken ekstra gerilen tipler için sinir bozucu çünkü hiçbir şey olmasa bile kesinlikle bir şeyler oldu tarzı bir belirsizlik var "iyi de ne aq?" şeklinde ve o belirsizlik ve bekleme süresi sonuçtan da fazla geriyor benim gibileri. sori for the cinsiyetçi küfür ama şimdi kullanmayacağız da ne zaman kullanacağız yani.

    sürecin kalanını keyfime göre eklerim ama asıl yazma sebebim bu diye güncel edit'i girme ihtiyacı hissettim. çünkü ben burada 18 yıldır "x giyen kadının asıl amacı" "kadınlar golddigger'dır paran varsa bakarlar" "10 bin tl kazanmayan erkek de erkeğim demesin" gündemlerinin sahipleri için yazmıyorum. kendimce film yorumladığım (naçizane uzmanlığım olur asdfghj) entry için "kasma bu kadar ya izle geç" yazan andavallılar için de...

    nöt: 39 yaşındayken şüphelerime rağmen mamografi çektirmemi teşvik etmeyip alternatif önermeyen (örneğin ultrason) jinekoloğu çok pis daraltacağım yalnız çenemle, kötü bir sonuç alırsam. bu da burada not olsun, vücudunuzda olağandışı bir şey hissediyorsanız peşine düşün. sktrik siteler yerine hastane ve görüntüleme sitelerinden bilgilenmeye çalışın en azından bu tarz konularda çünkü en güvenilir okullardan yetişen (özellikle yaşlı) hekimlerimiz bile yeterince yönlendiremeyebiliyor. yine de less google, more doktor görüşü :) devlet'te randevu yok, olsa da uzakta + özelde ultrason 1000 tl'den 3100'e (oha?) kadar bir skala mevcut anlaşılan + genel cerrahi muayenesi. bir baktırın demiş miydim?

    masraflı olabilir ama şekil 3-a'daki gibi gerekli olabiliyor. bi-rads:0 yani ek tetkik gerekiyor sonucundan annem hariç kimseye bahsetmedim, o cd almaya tek başına giden ve diğer bekleyenlerin "ayy yazık sonuç kötü demek" diye baktığı kadınlardan olacağım :)

    kedit 3: anlatıp anlatıp sonucu edit'lemeyenlere uyuz olurum, yapmayayım: teşhis fibrokistik meme, kitle/lezyon olduğundan şüphelenilen (benim de zaman zaman hissettiğim acıyan kısım) yoğunluğun arttığı alanlar. "şimdilik" bir kitle yok ama takip gerekli. bir yıl sonra muayene&ultrason kontrolü önerildi. hemcinslerimin yaklaşık yarısında rastlanan bir durum. regl öncesi ve sırasında vücudun (özellikle memelerin) ödem yapması, östrojen fazlalılığı (abv pcos abv) genetik, özellikle regl öncesi memede ağrı/acı veya çekilme hissi vs. gibi sebepleri ve sonuçları var.

    "ay yazık" diye bakanların beteri varmış. iki tane 60+ yaş sinir törpüsü sorgu memuru tarafından daraltıldım, huyum olduğu üzere kendilerini geri daralttım :)) "oooo o özel pahalıymış, niye oraya gitmişim, bilmem neresi daha ucuzmuş (yine özel) hem doktorları çok iyiymiş, iyiiiice bakıyorlarmış." parasını bu ikisi verecek çünkü. "anksiyetem var, para durumum sıkışık ama kendim ve sağlığımdan önemli bir şey yok, bu da ilk tarama sürecim, içim rahat etsin istiyorum. ayrıca dediğiniz yerdeki bir başka doktor sayesinde belki de vaktinde baktıramadım, oraya güvenmiyorum." and konu kilit :) çok denilen de bir kg peynir 200 tl olmuşken genel cerrah muayenesi&meme ultrasonuna verilen 950 tl. sarstı ama değdi. teşekkürler bonnie, teşekkürler clyde <3 zaten vücudun kalanı agd modunda, siz hep böyle uslu durun anneciğim :)
  • meme pres cihazi ya da tost makinasi mubarek. deli gibi can yakiyor. daha insani goruntuleme yontemleri diliyoruz kadinlar olarak ve isyan ediyoruz niye tum acilari biz cekiyoruz?
  • açılın konunun uzmanı geldi.

    mamografi x ışınları kullanılarak memenin preslenerek görüntülendiği radyolojik görüntüleme yöntemidir.

    radyasyon dozu muhabbeti nedir? mamografi ile vücuda alınan radyasyon dozu 0,4msv’dir. (bkz: milisievert). bu doz akciğer filminde alınan dozun 4 katı, tomografide alınan dozun 20’de biridir. yine de kümülatif olarak bir risk teşkil eder tabi ama o risk olası bir kanseri erken teşhis etmesinin faydası karşısında önemsenmeyecek düzeydedir. şöyle ki ülkemizde her 8 kadından birinde meme kanseri görülmektedir ve erken evrede tanı konulduğunda sonuçlar yüz güldürücü olmaktadır. tahminlere göre mamografi yapılan her 23000 kadından; 1 kadında radyasyona bağlı meme kanseri gelişmekte, 200 kadında ise gelişen meme kanseri erken teşhis edilmektedir.

    gelelim kimlere yapılacağına. kadınların meme taraması ile ilgili öneriler şu şekildedir:
    - 20 yaşından itibaren her ay kendin elle muayene yap, eline kitle gelirse genel cerrahi uzmanına başvur.
    - 20-40 yaş arasında 3 yılda bir genel cerrahi uzmanı muayene etsin.
    - genç kadında kitle varsa ultrason tercih edilir. 30-35 yaşından itibaren mamografi istenir. (dikkat, bunlar tanı amaçlı)
    - 40 yaşından itibaren 2 yılda bir veya yılda bir mamografi ile tarama önerilir.

    peki mamografi çekildi, sonucu ne olacak? mamografi sonucu radyoloji uzmanının görüntüyü değerlendirmesi ile raporlanır. bi-rads denen bir skorlama sistemi vardır. (breast imaging reporting and data systems) skor 0’dan 6’ya kadardır:
    - bi-rads 0 = görüntüleme yetersiz, ultrason önerilir.
    - bi-rads 1 = normal meme dokusu, rutin tarama programına devam edilmesi önerilir.
    - bi-rads 2 = benign lezyonlar, rutin tarama programına devam edilmesi önerilir.
    - bi-rads 3 = olası benign lezyonlar (%2 ihtimalle malign), 6 ayda bir mamografi önerilir.
    - bi-rads 4 = şüpheli lezyonlar (%25-45 ihtimalle malign), biyopsi önerilir.
    - bi-rads 5 = büyük olasılıkla malign lezyonlar (%90-95 ihtimalle malign), biyopsi gereklidir.
    - bi-rads 6 = biyopsi ile malign olduğu kanıtlanmış, henüz tedavi edilmemiş meme kanseri.

    son olarak yazarın tavsiyesi: ihmal etmeyin, mamografi erken teşhis sağlar; erken teşhis hayat kurtarır.
    edit: imla.
  • 40 yaşından sonra çekilmeye başlanmasının sebebi;
    daha önceki yaşlarda süt bezlerinin daha etkin olmasından dolayı
    göğüsteki kitlelerin ayırd edilebilmesini güçleştirmeleri.
    40 yaşından sonra sütbezleri azaldığından mamografinin sevdiği yağ dokusu kalır geriye.
  • "mamografi çektirmeyenlerdeki meme kanseri riski, çektirenlere oranla daha az"

    (bkz: aşırı teşhis)
  • hasta sayısı çok fazla olan merkezlerde çevre temizliğine ve hijyene çok dikkat edilmesi gereken görüntüleme şekli.
    özellikle aşırı baskı sonucu memeden akan bazı sıvıların yarattığı kirliliğe çok dikkat edilmesi gerekiyor.
    bu pislik, size yardımcı olan teknisyenlerin pek umrunda olmuyor çünkü.
    memenin konacağı yüzey ve görüntülemeyi yapacak plakaların hijyeni çok önemli.
  • radyasyona dayalı teşhis yöntemi. hem menopoz öncesinde önerilmediğinden hem de her kafadan bir ses çıktığından insanı düşündürüyor. (zaten başımıza ne geliyorsa bu düşünmekten geliyor)

    ''menopoz öncesi bir kadının radyasyon hassasiyeti, menopoz sonrası bir kadının hassasiyetinden daha yüksektir.

    fda standartlarına göre mamografide tek bir film için izin verilen maksimum radyasyon dozu 300 milirad’dır (bir göğüs röntgen filminin içerdiği radyasyon miktarı sadece 1 milirad’dır) bir kerede en fazla kaç film çekileceği konusunda ise herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. yani her bir göğüs için dört film çekildiğinde bir mamografi seansında hastanın her bir göğsünün maruz kaldığı radyasyon miktarı fda standartlarına göre 1.2 radı bulabilmektedir. ayrıca filmin iyi çıkmadığı durumlarda üst üste defalarca film çekildiğini de unutmamak gerekir.

    radyasyonun birikimli bir etkiye sahip olduğu dikkate alındığında 40 yaşından başlamak üzere her yıl mamografi çektiren bir kadının 50 yaşına geldiğinde her bir göğsü için yaklaşık 12 rad radyasyona maruz kalabileceğini buluruz. kısaca mamografi çektirerek ciddi düzeyde bir radyasyon riski almaktasınız.

    mamogramda bir kitleye rastlanmakta, gereksiz biyopsiler yapılmakta ve bu kitleyi almak için lumpektomi veya mastektomi uygulanmakta ve hatta hasta bu bulgular nedeniyle kemoterapiye alınmaktadır. uygulanan aşırı tedavi mamografinin önemli risklerindendir. mamografi çektirmeye karar vermeden önce ciddi düzeyde bir radyasyon riski alacağınızı ve gereksiz uygulamalarla karşılaşabileceğinizi aklınıza getirmenizde fayda var.''
  • 40 yaşın altında yapılmaması değil,
    40 yaşa kadar doktor tarafından gerek duyulmadıkça yapılmayabilinen yöntem.

    nitekim ailede meme kanseri varsa ve sizin memenizde
    çok dokulu, bu işe müsait bir memeyse ve de doktorunuz isterse
    20 yaşında da yaptırmalısınız, 30 da.

    en kapsamlı tarama yöntemi hala.
hesabın var mı? giriş yap