marcus aurelius

• kendisine 10 kural yazmış ve bunları hatırlamasını öğütlemiştir. (iş yayınları, kendime düşünceler eseri sf118-119-120 de tam metin bulunabilir)
  
  1. birbirimiz için yaratıldığımızı unutma.
  
  2. sofrada, yatakta ve başka yerlerde nasıl insanlar olduklarını, kendi düşüncelerinin onları nelere zorladığını ve zorlanarak yaptıkları eylemlerle nasıl gururlandıklarını değerlendir.
  
  3. eğer doğru yapıyorlarsa onlara sinirlenme. doğru yapmıyorlarsa, cehaletlerinden ötürüdür. (kimse bilinçli kötülük yapmaz)
  
  4. sen de pek çok yanlış yapıyorsun ve hata yapmaya meyillisin. korkaklıktan, insanların ağzına düşmekten vb. yüzünden hata yapmaktan çekiniyorsun.
  
  5. insanların hata yaptığından emin olamazsın, pek çok şeyi belli bir plana göre yaparlar.
  
  6. çok öfkelendiğinde ya da sabrın tükendiğinde, insan yaşamının bir "an" olduğunu ve kısa süre sonra hepimizin öleceğini hatırla.
  
  7. bizi rahatsız eden insanların eylemleri değildir, onlara dair yargılarımızdır. o halde yargını defet, kurtul. bunu yapmanın yolu, başkalarının sana zarar verdiğini düşündüğün davranışlarının ahlaksızca olmadığını farz ederek. zarar veren davranışlar kötü olsaydı, sen de pek çok suçtan sorumlu tutulurdun.
  
  8. bizi üzen ve öfkelendiren şeylerden ziyade, üzüntü ve öfkedir bize zarar veren.
  
  9. iyilik; sahici, yapmacıklıktan ve ikiyüzlülükten uzaksa yenilmezdir. en küstah insan bile sana kötülük yapsa, iyi davranmayı sürdür. sana kötülük yapmaya kalkarsa, hatasını göster ve bunun kötü olduğunu öğret. ancak bunu, sitemkar, alaylı, samimiyetsiz değil; sevecenlikle yap.
  
  10. kötülerin hata yapmamalarını ummak deliliktir. çünkü bu imkansızı istemektir. fakat başkalarına kötülük yapmalarına razı olmak, sana yapmamalarını ummak da zalimliktir.