• yakın zamanda mars'a insanlı seyahatler başlayacağından müslümanların acilen çözmesi gereken yeni bir problem.

    türkiye'de de türban gibi konularla ülkenin ve toplumun enerjisi harcandığı, gündem fazlasıyla meşgul edildiği için tüm ülke vatandaşlarının derin derin merak etmesi gereken bir konu bu. şimdiden çözülsün ki, o zaman, "benim namaz kılmak isteyen astronotuma namaz kıldırmadılar." denmesin.

    lakin, konu mars'ta namaz olunca, takdir edileceği üzere, bir takım astronomik şartlar ve kuran'ı kerim'in tüm zaman ve tüm alemlere indirilmiş bir kitap olması, haliyle, kitap'ta yazan reddedilemez, sorgulanamaz allah kelamının tüm zaman ve tüm alemlerde aynen uygulanması söz konusu oluyor.

    namaz dediğimizde, kuran'a göre her yer cami kabul edildiği için ve namazdan feragat edilmediği için de mars'ta namaz kılmak farz olacak, bu farzı yerine getirmek için de seccadeyi temiz bir yere serip vaktinde namazı eda etmek yeterli olacaktır. bu durumda, namaz vaktini ve kıbleyi bilmek namaz kılmak için kafi olacaktır.

    (a) namaz vakitleri
    her ne kadar, kuran'da namaz vakti üç mü, yoksa beş mi, kesin olarak belirtilmese de, sünnetten anlaşılacağı üzere beş vakit kılınıyor. bu beş vakit de güneş'in konumuna göre belirleniyor.

    dünya ile mars'ın güneş günleri arasında 39 dakika 35 saniye kadar fark var. haliyle, insan metabolizmasını kısa vadede zorlayacak bir durum söz konusu değil. ama, orta ve uzun vadedeki etkileri evrim açısından elbette ayrıca incelenmeli. ama, ilk etapta mars'ta beş vakitin yaklaşık olarak aynı zamanlara denk geleceğini düşünebiliriz.

    haliyle, vakit konusunda çok bir zorluk yaşanmayacağı söylenebilir.

    (b) kıble sorunsalı
    namaz vakti geldiğinde seccade, malumunuz, kıbleye, yani kabe'ye bakacak şekilde serilir. rüku ve secde de kabe'ye doğru yapılır. kabe mekke'de, mekke arabistan yarımadası'nda, arabistan yarımadası asya'da, asya dünya'da, dünya'da mars'tan değişken bir uzaklık ve konumdadır.

    buna göre, seccade mars'ta nereye doğru serilecektir?

    elbette ki, mars'tan baktığınızda dünya neredeyse oraya doğru sermeniz yeterlidir. zira, mars'tan dünya'ya olan uzaklık nedeniyle o uzaklıkta açısal fark pek de fark etmeyeceğinden, ha londra'ya, ha moskova'ya, ha filedelfiya'ya, ha mekke'ye doğru sermişsiniz farketmez, çünkü bunlar, o uzaklıktan yaklaşık olarak aynı konumdadır, o konum da dünya'dır.

    yani, mars'tan baktığımızda dünya neredeyse biliyorsak, seccadeyi serebiliriz; lakin küçük bir farkla.

    aşağıda anlatılanlar mars'ın kutup bölgelerinde geçersiz olmakla birlikte, mars'ın ekvator ve orta kuşak enlemlerinde geçerli olup, orta enlemler ile kutuplar arasında da biraz sonra anlatacaklarımızdan biraz daha farklı bir durum söz konusu olacaktır.

    önce mars ve dünya'ya ait bazı bilgileri paylaşmak lazım.

    (1) mars ve dünya günleri arasında az fark vardır, mars günü 39 dakika kadar daha uzundur. yani, mars'ın kendi etrafında tam tur dönmesi dünya'ya göre 39 dakika daha fazladır.
    (2) mars, güneş'ten itibaren güneş sisteminin dışına doğru, dünya'dan bir sonraki gezegendir.
    (3) mars yılı yaklaşık 687 dünya günüdür (daha uzun çap(lar)ı olan bir elips yörüngesi vardır).
    (4) mars ve dünya'nın güneşe göre açısal hızları eşit olmadığından, mars'tan baktığınızda dünya'nın yeri sürekli olarak değişir. aslında, bir önceki maddeden de bu tahmin edilebilir. zira, mars güneş etrafında bir defa tur atarken (687 gün), dünya 2. tura yaklaşmıştır (aslında 1.88 civarı).
    (5) mars'tan baktığınızda dünya'nın yeri sürekli olarak değişir demiştik ya, hah, işte, güneşe göre açısal hız farkı ve gezegenlerin kendilerine ait bir güneş günü arasındaki farktan dolayı da, mars yüzeyinde her hangi bir yerden dünya'nın konumu gözlemcinin gözlem açısı kapsamında da sürekli olarak değişir.

    --- açıklama ---

    kafada şöyle canlandırabilirsiniz.

    masanın ortasına bir çivi çakın, bu güneş olsun. bir yeşil elma (dünya), bir de kırmızı elma (mars) alıp, bir ucu çivide bir ucu elmanın merkezine gelecek şekilde, yeşil elmaya 30 santimlik, kırmızı elmaya da 60 santimlik bir ip bağlayın.

    haliyle kırmızı elma (mars) dışta, yeşil elma (dünya) içte kalacak.

    şimdi, ip gergin kalacak şekilde, dıştaki kırmızı elmayı (mars) çivinin etrafında bir tur döndürürken, yeşil elmayı (dünya) aynı sürede iki tur atacak şekilde döndürün. ne oldu? dıştaki kırmızı elmanın (mars) ip giren yeri ile içteki yeşil elmanın (dünya) ip giren yeri arasındaki hayali doğru parçası ile kırmızı elmanın (mars) ipi arasındaki açı sürekli olarak değişti.

    şekil 1'de bunu görebilirsiniz. (şekilde m1, m2 ve m3 mars'ın yörüngedeki üç farklı noktasını, d dünyayı, g güneşi temsil ediyor. şekil aslında başka bir şeyle alakalı, ama bunu kafanıza fazla takmayın.)

    şimdi az önce yaptığınızı tekrar ederken, yani elmaları çivinin etrafında döndürürken, bir de kendi etraflarında döndürün. bu sefer, yukarıda bahsettiğim açının daha hızlı değişeceğini göreceksiniz. bu durumu da, yine şekil 1'de mars'ın m1 ve m2 noktalarında güneşe bakan aydınlık taraflarını hayal ederek kafanızda canlandırın (mars olarak resmedilmiş daireciklerin beyaz kısmı mars'ın güneşe bakan tarafıdır).

    --- açıklama ---

    şekil 1'de güneş, mars ve dünya'nın konumlarını gördük. şekil 2'de ise mars'ta namaz kılacak olan müminin (gözlemci de olabilir bu aslında), kıbleyi bulmak için yaklaşık olarak nereye bakacağını görebiliriz.

    şekil 2'de, dört farklı mümin, mars'ta ekvator üzerinde olsun. ayrıca, biz, mümine ve gezegenlere, mars'ın kuzey kutbunun üzerinden bakıyor olalım (yani, yörünge düzlemine dik bakıyoruz. ve aslında, mars ile dünya aynı yörünge düzleminde değiller ama fark çok küçük, o yüzden, işleri kolaylaştırmak adına aynı düzlemdelermiş gibi farzedelim). yerçekimi gereği, müminlerimiz, mars'ta durdukları noktadan geçen teğete dik duracaklarından;

    (1) mars'ın dünya'ya en yakın noktasında duran mümine göre dünya başının üstünde,
    (2) mars'ın dünya'ya en uzak noktasında duran mümine göre dünya ayağının altında (tövbe estağfurullah),
    (3) mars'ın dünya'ya ne yakın ne uzak olan noktalarında duran müminlere göre dünya önünde ya da arkasında,

    kalacaktır. bunu hayal etmek için az önceki kırmızı elmamız ile çivi arasındaki ipi hatırlayabilirsiniz. başucu yazan taraftaki müminimiz, ipin elmanın içine girdiği yerdeki mübarektir.

    şimdi, geldik işin sorun olan kısmına.

    şekil 3'te görüldüğü üzere, mümin, namaza durduğunda, kıble ile ilgili bir sorun yaşanıyor. hadi, namaza durduğunda, vücudu tamamen o tarafa bakmasa bile, kafayı kaldırıp ya da indirip dünya'ya bakabilir. ama, rüku ve secde durumunda, işler çok karışıyor.

    o kadar karışıyor ki, ufuk çizgilerinde kalan müminler secde edebilirken (uygun pozisyonlar), mars'ın dünya'ya en yakın noktasında duran mümin göğe doğru secde etmek zorunda (uygun değil pozisyonu). mars'ın dünya'ya en uzak noktasında duran mümin de (hiç uygun değil pozisyonu), teorik olarak, mars'ın arzına doğru secde etmeli ama, allah'tan, namaz vakitleri geceyi kapsamadığından, böyle bir şey gerekli olmayacak.

    şimdi, kuran'ı kerim'de secde farz kılınmış, secdenin nasıl yapılacağı ise sünnet ve hadislerle belirlenmiş (şekil 4'te dinen uygun secde gösterilmiştir). bu durumda, secde kabe'ye doğru olacaksa, özellikle şekil 3'te uygun değil pozisyonunda ciddi sorunlar çıkıyor.

    ilk olarak, şekil 5'te görülen aparata benzer bir çözüm yapılabilir. lakin, böyle bir aparat da, secde zemine yapılmadığı için uygun gözükmüyor. haliyle, bir çözüm, şu an için gözükmüyor.

    kaldı ki, sadece secdeyi göz önüne aldık ama, kıble namaz boyunca geçerli olacağından, namaz başlı başına bir sorun oluyor.

    belki, uzayda sürekli yer değiştirmesinden hareketle, mars bir seyahat aracıymış gibi düşünülerek, seyahat araçlarında uygulanan kıble olmadan namaz kılma hususu söz konusu olabilir. lakin, o durumda da, insanlık mars'a yerleşse bile, mars'ta doğup büyümüş adamın sürekli olarak seferi olması gibi bir durum ortaya çıkar. ki, buradan da oruç mevzusuna geliriz ve o bambaşka bir konu.

    zira, mars'ın iki ayı var, ikisinin de farklı dönüş periyotları var. şuradan görebilirsiniz (aslında animasyonda mars aylarının astroid kuşağından kopup mars yörüngesine girmeleri gösterilmiş, siz sadece her iki nokta da mars'ın yörüngesine girdikten sonra nasıl döndüklerine dikkat edin).

    peşin edit : astronomi bilgim çok ahım şahım değildir, bir lise'de astronomi, sonrasında göksel seyir dersleri, bir de amatörce okumalar. sadece, zamanında dünya'ya astronomi'yi sıfırdan tekrar öğretmiş bir dinin inanlarına mars'ta namaz konusunu astronomik kurallara bağlı kalarak açıklamaya çalıştım.

    günler sonra gelen türbanlı edit : kuran'da böyle yazıyor, böyle olacak, allah'ın emri sorgulanmaz, kuran'da nasıl yazmışsa öyle uygulanır diyenler, kıble ve secde hakkında kıvırtmasın. tüm zamanlara ve tüm alemlere geldiği iddiasındaki kuran'da anlatılanlara göre mars'ta namaz falan kılınamaz. o zaman, tüm zamanlara ve tüm alemlere geldiği iddiasındaki kuran mars'ta geçersiz mi, yoksa insan eseri olduğu apaçık ortada mı?

    gerçi sorgulamak yerine, mars'ta kuran'ın kurallarına göre namaz kılınamadığı için namaza gerek yok da diyebilirsiniz.

    edit büdüt: imgur nedeniyle kurbağa olan şekiller ekşiup'a taşınarak güncellenmiştir.
  • namaz bir şekilde halledilir. büyük sorun olmaz kanaatindeyim. 5 vakit, kıble dünya olacak.

    gelelim oruca. marstan ramazan hilalini görüp oruca nasıl başlanacaktır. hilal olarak phobos mu, deimos mu baz alınacak? kaç gün oruç tutulup ne zaman bayram yapılacaktır. ben asıl bunu merak ediyorum.

    phobos marsın çevresini 7,5 saatte dönüyor. ama marsın dönüşü de var. kabaca 11 saatte bir ay oluyor. 687 günlük (dünya zamanıyla) mars yılında 12 değil 1400 ay olacak. sonuçta bazen iftar olmadan ramazan bitecek.

    deimos deseniz durum biraz daha iyice. 30 saatte dönüyor. 2,7 günde bir doğuyor. yılda sadece 254 ay olacak. bunların hangisine ramazan diyeceğiz.

    bu aylardan birine ramazan desek, ramazan mars yılında 0,5-2,7 gün (dünya zamanı) sürecek. oruç bayağı kolaylaşıyor yani.
  • (bkz: mars'a seyahatin yasaklanması)

    geleneksel çözüm burada da iş başında. arap ortaçağına takılıp kalırsanız böyle oluyor işte.

    oysa bu sorulara verilebilecek yanıtlar elbette ki vardır. insanlığın geleceğinin uzayda olduğu, dünyanın artık bu yükü kaldıramadığı, kaldırsa bile eninde sonunda bir kozmik felaketle ortadan kalkacağı önümüzdeyken; inananların da kendi bakış açılarından bu konuları tartışması ve inanç sistemlerinde gerekirse reformlara gitmesi gerekiyor.

    ama bu kafa iyi. yasaklıyorsun, sorun kalmıyor. (dünya bu zihniyete güzel zaten). tüm müslümanlar böyle davranacak olursa, dünyadan topluca göç etme zamanı geldiğinde müslümanlık da ortadan kalkmış olacak.
  • müslümandan çok ateistleri rahatsız etmiş, yahu hem dini özümseyerek yaşamıyorsun hem de aklında dalga geçmek maksatlı bir şeyler karalıyorsun. mars'ta insanoğlu yaşıyor da, bizim mi haberimiz yok?

    ha ileride yaşayabilir, ne zaman 4 milyon yıl sonra belki, ihtimaller üzerine dinle dalga geçmek için bu kadar kasmayın, yaşanabilir bir mars ne zaman gerçek olur, sen bunu cevapla önce, sonra namazla alakalı kafandaki soru işaretlerini gideririz, merak etme sen.
  • 100 yıl içinde mars'ta yaşamaya başlayacağız.
    mars'a giden müslümanlar namazdan muaf olacak.
  • salat nedir kuran'dan öğrenmeyenlerin kafalarında yarattıkları sorunsal. bizden istenen es-salat bir ritüel, fiziksel bir olay veya namaz değildir. mars'ta veya evrenin herhangi bir köşesinde allah'ın karanlıklardan aydınlığa çıkalım diye "bize" salat ederek gönderdiği ayetlerini öğrenmeye, anlamaya çalışabiliriz.
hesabın var mı? giriş yap