mecaz avamın elinde hakikate inkılab eder

• mecaz ifadelerin ve anlaşılması ilk bakışta biraz zor olan bazı hakikatlerin avamların (benim tabirimle yarı ümmi) zihninde sanki gerçekmiş gibi anlaşılması manasına gelen güzel bir sözdür.
  
  pek çok örneği vardır bu durumun ve halkın dinin içine pek çok hurafe sokmasında bu gerçeğin de bir payı vardır. öte yandan, "doğrudan laf sadece ahmaka söylenir, arife ise bir işaret yeter," cümlesi de bu düşünce minvalinde ifade edilmiş veciz bir sözdür.
  
  mesela, şarap kavramı tasavvufta allah sevgisinin simgesidir. pek çok şiirde de yeri vardır. şimdi, bu kelimeyi tıpkı zahiriler gibi dışarıdan bakılan manasıyla ele alan birisi, "ne biçim dindar bu? hem allah diyor, hem şarap içiyor..." gibisinden çok sığ yorumlarla vartaya düşebilir.
  
  keza enel hak diyen hallac-ı mansur hazretlerinin durumu da yine hazret'in sözünü yanlış anlayan avamın dramıdır aslında.
• - nerelisiniz?
  + karadenizliyim ben.
  - yahu allahınızı severseniz karadenizde var 61 tane şehir, karadenizliyim diyorsunuz ama neresi?
  + karadenizde 61 tane il yok bir kere! zaten türkiye'de var 81 tane il.
• bazı mutasavvıfların anlaşılamamasının sebebini ifade eden düsturdur.