• geçmişle kurduğumuz bağ, yaşadıklarımızdan ziyade unuttuklarımızdan sorumludur. hatırlamakla unutmak, yaşamın üzerindeki gölgelerini kimseye hissettirmeden takip ettiğimiz ve fakat hiç yenişemediğimiz boşluğumuzdur. cılız anımsamalara yaslandıkça, geçmiş dediğimiz tuhaf mekan sırlarla kaplanır. oysa ki ne kadar inkar etsek de sırlar, herkesin en çok bildikleridir. akışkanlığından ürktüğümüz zaman, bizim durduğumuz yerden olan bitene dahil olur aslında. varoluşumuzun utkusu, zamanla kurduğumuz ilişkinin ortasında yer aldıkça “şimdi” dediğimiz yaşanan an ile geçmiş iç içe geçer. dışlayan değil tüm köşeleriyle bizi kendi hakikatine dolayımlayan zaman, hatırlamayı yeniden betimler ve avuçlarımızın arasına belleğin görmeyi inkar ettiklerini bırakır.

    bellek zamanın kabuk bağlattığı bir yaradır. izi taşınan bir yara, hatırlattıklarıyla geçmişe geri dönüşünüzü imleyen bir tanıtıcı. yarımdır. kanın sızısı yaşadıklarınıza kapansa da kendinizi bağışlamanın yolu kabuğu kaldırmanızdan geçer. yaşam, zamanı mekan kılarken, yazgısını geçmişten devşirdikleriniz ortasına bırakıverir. anlamını yitirdiğini düşündüğümüz her şey, belleğin kırık parçalarını topladığımız karanlık bir bataklığın ortasında pişmanlık duyduklarımız olarak keskinleşir. yaranın kabuğunu kaldıran, zamanı varoluşumuza katan ve yok saydıklarımızı kabullenişlerimizden koparıp hatırlatan bu keskinliktir. geçmişin borcu, kötülüğün sebep olduğu acıların suskunluğuna yılların tortusunu bırakır. ve bazı hikayeler böyle başlar, sessizlik sözle parçalanır.

    kimi kitapların sadece yazılmadığını, esasen yaşandığını söylemek anlatının varlığına katmanlı bir derinlik katar. tanıklık, bir sorumluluktan ziyade öfkenin, bekleyişin, yorgunluğun ve hiç bitmeyen inatçı bir umudun direnişi olur. toplumsal hafızanın kayıtsızlığı hesap sormaz. hep üstü kalandır kayıt tutmadıklarının suç ortaklığı. bu yüzden adı her geçtiğinde tuhaf bir irkilmeye sebep olan 1990’lı yıllara dair anlatılanlar duymadım, görmedim, bilmiyorum dediklerinize cevaptır.

    mehtap ceyran , ilk romanı mevsim yas la yıllar boyunca tanık olduğumuz ve fakat uzun bir koridorun nefessiz bırakan duvarları arasında anımsamayı hatrımıza bile düşürmediklerimizin kapısını cümleleriyle açıyor. 1990’larda batman’da yaşananları ve yaşayanları bizlerle tekrar tanıştırırken, diyarbakır cezaevini, hizbullah cinayetlerini, mezar evleri, çaresizliği, terk edilmişliği, kadın intiharlarını, erkeklerin bitmeyen iktidar mücadelesini, eril şiddeti, ıstıraplı yalnızlıkları, tamamlanamamış sevgileri, arkadaşlığı, özlemleri anlatıyor. anlatırken yazarın kullandığı dilin kurduğu dünya, mektupların ince bir sızı gibi ruhunuza dokunduğu yer, taha’nın günlüğünde paylaştıklarının kırılgan yorgunluğu yılların kesif sessizliğine has pusu dağıtıyor. ceyran, ruhumuzu arındıramadığımızdan görmemek için kör ettiğiniz gözlerimize sarı ve keskin bir ışık tutuyor. şehir, zamana dönüşüyor; zaman şehrin belleğine… sıradan gündelik hayatlarımızın olağan akışkanlığında geçmiş zamanın hatırlattıklarının eşiğine, hiç geçmeyen bir mevsimin bilmediğiniz şehrinde saklananlar, unutulanlar, yalnızlıklar, ölümler ve acılar yığılıyor. hakikatin tuttuğu bitmeyen yas, romanın sayfaları arasındaki zamanın içinde kalabalık suçluluğumuza derin bir yara açıyor. hiç kapanmayan. oysa ki “herkes her şeyi önceden biliyor gibiydi. tarih yaşandıkça yazılmıyor, yazıldıktan sonra yaşanıyordu.”

    hakikatin bileği bükülmez. tahayyülüne kara çalınmaz. mevsim yas, geçmişi hatırlamanın ve hatırlarken hesaplaşmanın romanı. faili bizden meçhul ruhumuza, yabancı gördüklerimize, kaderleridir deyip değersizleştirdiklerimize bakmamız için ayna. sustuklarımıza yenilmişliğimiz, görmemek için uzak şehirlerden kafamızı çevirdiğimiz utancımız yerli yerinde dururken, kimi şehirlerde mevsimlerin bilindik sırasında yaşamı muştulamadığını, sadece ölüm ve acıdan yoğrulan yasa doğan günleri kuşattığını satır satır okumak kolektif insanlık suçumuzu bir kez daha hatırlatıyor. mehtap ceyran , romanına bizi dahil ederken bu suçtan duvara açtığımız ufacık bir delikten bakarak kurtulamayacağımızı, kadim çaresizliklerin ve yalnızlıkların anlatısının sadece görünenden ibaret olmadığını dört kelimelik bir soruyla önümüze koyuyor: “insanın boşluğunu ne doldurur?” tıpkı zehra’nın gecenin karanlığında içinden geçtiği sokakların ıssızlığı gibi tıpkı fesla’nın babasının parçaladığı çocukluğunun hüznü gibi tıpkı hicran’nın bir ipin ucunda asılı kalan gençliğinin umutsuzluğu gibi tıpkı medet’in öldürülüşü gibi… romanı bitirdiğinizde kuracağınız ilk cümle, hatırladığınız o uzak şehrin sokaklarına daha önce yazılmış olacak.

    “cam bir fanusa hapsedilmiş gibi hissediyorum. oradan seyrediyorum dünyayı. sıkıştırıldığım yerde hareket edemiyorum. benim dışımda fakat beni de arkasında sürükleyerek devamlılığını sağlıyor hayat. hiçbir şeye müdahale edemiyorum. hayat diye algıladığımız şey, en çok insan ruhundaki boşluğa karşılık geliyor. zamanla genişliyor bu boşluk. dolduramıyoruz. ömrümü, tanıklıklarımı kendime açıklamakla geçirdim. fakat yoruldum artık, insan olmaktan gelen sınırlı gücümün tükendiğini hissediyorum. sıyrılmalıyım bu fanusun içinden. çatlayıp kurtulmalıyım."
  • sanatın herhangi bir yerde, herhangi bir insanın hissettiklerini, düşündüklerini anlatmakta en iyi araç olduğunu uzun süredir düşünüyorum. plastik sanatlardan anlamayan benim gibi birisi için de sinema ve edebiyat en iyi iki ortamı sunuyor. edebiyatla ilişkim çok eskilere dayansa da çok sıkı bir roman okuyucusu olmadığım için günümüz eserlerinden ziyade klasikleri, türünün öne çıkanlarını okumayı tercih ediyorum. bu alışkanlığımı çeşitli sebeplerle bir yana bırakıyor ve bazı güncel kitaplar da okuyorum. beni adetimin dışına çıkaran son kitap ise mevsim yas oldu.

    kitabın kürt coğrafsayındaki faili meçhuller, terör ve genel olarak hayatın zorluklarını anlatan bir roman olduğunu biliyordum ama beni bu kadar sarsacağını düşünmemiştim.

    her şeyden önce derdini anlatmaya çok uygun bir dili var mevsim yas'ın. kederli, usanmış, bunalmış, net yazılmış ve sizi kendi iklimine çeken bir üslup var. ajitasyona başvurmadan, sanat eseri olduğunu unutmadan yazmış yazar. bu metni başka birine benzetmek durumunda kalırsam albert camus, yabancı derim. tanpınar okurken hissettiğim hüzün neyse bunu okurken hissettiğim acı, yorgunluk, yalnızlık odur. günlükler, mektuplar ve romanın hikayesinde üslubun daha farklı ve belirgin olması gerektiğini düşünsem de üç karakterin de benzer coğrafyada, benzer kaderleri yaşadığı hatırlanınca aralarındaki benzerlik haklılandırılabiliyor ve bu durum sırıtmıyor. üslubunun çok etkileyici olduğunu tekrar belirtmek istiyorum. çok kısa süren bölüm aralarında sigara içmek, tanık olduğunuz dram karşısında nefeslenmek ihtiyacını hissediyorsunuz.

    kürt coğrafyasında geçen dramlar bunlar. siyasetin, savaşın, radikal islamcılığın gölgesinde yitip giden, mahvolan hayatlar bunlar. çok kısa sürede her bir karakter ile arkadaş oluyor ve empati duymaya başlıyorsunuz. yazılanların hiçbiri propaganda değil, bu yüzden bu önemli bir edebi eser.

    uzatmayayım, okunması gereken bir kitap. okurken ahmet aslan dinledim. yazarın yeni kitaplarını dört gözle bekliyorum.
  • son zamanlarda okuduğum en sarsıcı kitap.
  • ...“bu ulkede insanca bir gun yasamadik. mutlu bir gun yasamamiza izin vermediler.” demisti. “gordugu her beyaz arabayi devlet sanan ve sirf bu yuzden ana caddelerde yurumeye korkan nesiller yetisti bu ulkede. insan gibi nasil yasanir tasavvur bile edemedik. asik suratli cocuklar, gencler yarattilar bizlerden. daha ciddi meselelerimiz vardi cunku. onlar her gecemizi ihtilal renklerine boyadikca, biz her gece devrim dusleri gorduk. bizim de payimiza direnmek dustu.”
  • ilk sayfasından itibaren tuttu yakamdan taa batman sokaklarına kadar sürükledi. diyarbakır caddesinde yürüdüm, yılmaz güney sinamasının önünde bekledim, acımış çay içtim, korsan bir kitap aldım bir tane de kaçak sigara sonra kanepenin altına girip ağladım, minik bir delikten bana bakan minik çocuğun kafasını okşadım, kırmızı pazartesiden bir sayfa koparıp yemek nasıl bir şeydir acaba diye düşündüm, evimin bahçesini bir kitap mezarlığına çevirdim.... çarpıcı, sarsıcı, sürükleyici gibi bir dünya klişe sözcük kullanılabilir elbette ama yeterli midir? işte orası tartışılır. yakın geçmişin hizbullah gerçeğinin, işkencelerinin, cinayetlerinin, kaçırmalarının, toplu mezarlarının, mezar evlerinin sıradan insanların hayatında ne kadar derin yer edebildiğini çok güzel göstermiş.
  • güzel insanın (bkz: mehtap ceyran) o muhteşem kitabı

    odada birbiriyle uyumsuz birkaç parça eşyadan başka bir şey yoktu. içinde bardak çanak olan eski bir vitrin, siyah beyaz bir televizyon, üç yaylı sedir ve havı dökülmüş halı. tüm bu eşyaların içine doluşmuş kalabalık... kalabalıkla eski eşyalar arasına sıkışmış, sıkılan bir adam.
  • bu kitaba konu olan meselelerle ve hatta biraz daha geniş düşünürsek 90'lı yıllarda yaşananlarla yüzleşebilseydik bugün başetmek zorunda olduğumuz sorunlar o kadar da katmerleşmezdi. demiyorum 100 yıl öncesiyle, 6 - 7 eylül'le, maraş, çorum, diyarbakır'la. bu kitapta anlatılanlarla başlayalım o bile yeter. eline sağlık mehtap ceyran.
  • henuz ortasina kadar okudugum kitap. bitmesini beklemeden yazasim geldi. oncelikle, anlatilan donemde 10-12 yaslarinda olmama ragmen bana haberlerden hayal meyal aklimda kalan seyleri hatirlatmasi guzel oldu. hikayenin ilerleme bicimini de cok begendim( mektup-gunluk-simdiki) asil soylemek istedigim sey ise yazarin kaleminin cok kuvvetli oldugu. gercekten basarili, sizi icine alip goturuyor. devamini sabirsizlikla bekliyoruz.
  • dün bitirdiğim kitap. 90'lı yıllarda güneydoğu'da yaşanan gerçekliğe karşılık geldiği için de kitabın sarsıcılığı ön plana çıkıyor.
    kitaptan aldığım birkaç not:

    - "tarih yaşandıkça yazılmıyor, yazıldıktan sonra yaşanıyor. hayatlarımız devletin tayin ettiği hikayelerdi."

    -"... bahçemizde kaynatılan kefenler, yıkanan cesetler, pişen yemekler... insanın iyileşemeyeceğine en çok bahçemiz inandırıyordu beni."

    -"büyümek insana yapılmış bir haksızlık."

    -"bilgi ve gerçeklik duygusu var ettiği kadar yok da ediyor insanı."
  • bu coğrafyanın en hüzünlü öykülerinden biri. orada yaşayanlara birey olma hakkı vermeden radikal görüşlerin kucağına atan çaresiz düzenin öyküsünü yazar o kadar duru anlatmışki gerçekten de kitap bir solukta bitti. kitapta bahsi geçen her karakterin öyküsü çok sarsıcı. son sayfalarını gözyaşlarıyla, tane tane, yutkunarak ve boğazıma düğümlenerek okudum.
hesabın var mı? giriş yap