model uçak

• hem mesleği havacılık olan biri olarak, hem de bu hobiyi uzun zaman icra etmiş biri olarak, radyo kontrollü model uçak konusunu merak edenler ve yeni başlamak isteyenler için başlangıç seviyesinde aydınlatıcı olacağını düşündüğüm şeyler anlatmak isterim.
  
  --- spoiler ---
  (yazının alt taraflarından geliyorum, zor işmiş gerçekten, vakit ayırmayacaksanız, öyle ilk heves falan ise hiç boşuna o kadar masraf yapmayın :) uçuş sahalarına gidin biraz seyredin ondan sonra karar verin)
  --- spoiler ---
  
  bu anlattıklarım model uçak "inşaası" ile ilgili değil. o bambaşka bir dünya. modelleri tasarlamak, ahşapları zımparalamak, uçağı baştan oluşturmak falan bu yazının konusu değil. dronlar da yok bu yazıda.
  burada daha çok "merakım var, hızlıca nereden başlarım", "kaça patlar", "ben de uçurabilir miyim", "aynı hobi sahipleri ile nasıl takılırım" tarzı giriş seviyesi ve çağımızın modası olan hızlı tüketim hedefli konulara değinmek istiyorum.
  
  bu hobi için biraz havacılığı, uçakları, gökyüzünü sevmeniz gerekiyor. sonuçta sürekli gökyüzüne bakıyor olacaksınız ve havada uçan bir cismi kontrol etme zevkini yaşayacaksınız. kontrol manyağı iseniz tam size göre ;)
  
  diğer ön şartlar ise şunlar:
  * bir miktar maliyet
  * vücut/el koordinasyonu altyapınız. bu, tekrarlarla ve antrenmanlarla geliştirilebilen bir konu, bu konuya değineceğim
  * biraz alet, edavat, tamirat, el yatkınlığı
  * pazar günleri erken kalkmak (opsiyonel :)
  
  ilk merak edilen ve en çok sorulan konu, maliyetler.
  aslında son 3-4 sene öncesine kadar döviz kurlarındaki bu sıçramalar olmasaydı, gayet makul bütçeler ile yapılabilir, başlanabilirdi. ben de şu an yazarken güncel maliyetleri bilmiyorum, zira bırakalı 4-5 sene oldu, yazarken birlikte bakarız güncel fiyatlara.
  
  --- spoiler ---
  baktık. yazının sonundan geliyorum yine. 300$-400$ bandı gibi başlangıç oldu. ama forum sayfalarında 2. el fiyatları çok daha uygun olabilir
  --- spoiler ---
  
  başlayalım;
  
  --------- simülatör ------------
  radyo kontrollü model uçak hobisinin ilk adımı, o uçağı kontrol edebilme yetisi. bu yoksa hiç bir şey yok. her konu bunun ardından geliyor.
  ananızın karnından bunu bilerek doğmadınız ve ayrıca sahaya çıkıp binlerce liralık model uçakla da ilk uçuşu yapamayacağınıza göre, nasıl olacak bu öğrenme?
  simülatör ile.
  evet, model uçak kullanmanın simülatörleri var. uçak simülatörleri değil konumuz. çok farklı konular. bu konuya ayrı bir paragraf açmak istiyorum.
  
  uçak kullanmak ile model uçak kullanmak arasında inanamayacağınız kadar büyük farklar var. hatta hiç alakası yok.
  "ben bunu hemen uçururum eheheehhe" diyen pilotun beşinci saniyede uçağı yere çakıp parçalaması rutin gördüğümüz şeylerdendir.
  peki bu farklar neler?
  öncelikle, model uçağı kullanmaya başladığınızda, kontrol yetileriniz havada bu aracı "görebildiğiniz" kadar. bu uçak sizden uzaklaştıkça ya da yükseğe çıktıkça görememeye başlıyorsunuz. gördüğünüz tek şey bir nokta oluyor. hatta verdiğiniz komutları uygulayıp uygulamadığını bile anlamayabiliyorsunuz. o yüzden tecrübeli bir kullanıcı olmadan uçağı kendinizden fazla uzaklaştırmamanız gerekir.
  bir diğer önemli husus ise, ters kontrol. nedir bu; uçağı kaldırdınız sağa komut veriyorsunuz sağa yatıyor diyelim, ama bir noktadan sonra uçağı kendinize doğru uçurmanız gerekecek ve o andan itibaren siz sağa yatış komutu verdiğinizde uçak kendisine göre normal olarak sağa yatış yaparken sizin bakış açınıza göre sola yatacak. sen sağa basacaksın o sola dönecek. işte bu en zor bölüm
  
  işte bu ters kontrol alışkanlığı için en önemli şey, simülatörde çalışmak.
  bu bir koordinasyon ve kas hafızası çalışması. belirli bir seviyede çalıştıktan sonra hiç düşünmeden gaz/debriyaj yapmak gibi sahip olacağınız bir kas hafızası olacak. tavsiye edilen simülatör çalışma süresi, toplamda 15-20 saat. günde bir saat çalışsanız 15 gün civarı sürer.
  
  yazılım olarak ben phoenix rc kullanmıştım, içerisinde bir çok uçak modeli, hava şartları vs olan çok yeterli bir yazılımdı ama bundan fazla da bir çok yazılım var. şu anda hızlıca bir bakındım hemen önüme şöyle ve şöyle iki adres geldi.
  
  ama tabi bu simülatörleri klavye ya da mouse ile kullanmayacaksınız :) sahada kullanacağınız tarzda bir r/c model kumanda almanız gerekiyor ki, simülatörde ve sahada kullandığınız kumanda aynı olsun.
  thk'nın mağazasında şu kumanda var 350 tl imiş :( 50 lira idi zamanında bu. usb ile bilgisayara bağlıyorsunuz, simülatör yazılımı ile çalışmalara başlıyorsunuz.
  (detay bilgi: sahada kullanacağınız gerçek radio kumandanızı usb ile bilgisayarınıza bağlayan dongle'lar ya da kablolar var, biraz çalışma ile bu simülatör kumandası maliyetinden kurtulabilirsiniz)
  
  ----------------------------------- grup / topluluk -------------------------------------
  bu hobinin ikinci şartı ise, bu hobiyi yapan başka insanlarla birlikte olmak.
  çünkü acemilikten ustalığa kadar o kadar çok şeyle karşılaşacaksınız ki, bunların neredeyse %90'ını takıldığınız bu insanlardan öğreneceksiniz. bu kişilerden bazıları elektronikçidir, bazısı havacıdır, bazısı mekanikçidir, bazısı alışveriş gurusudur, bazısı ev yapımı votka getirir, bazısı da gruba giren yeni çömezdir :) bu hobiyle uğraşan kişiler çok büyük oranda paylaşımcı, hobinin yayılması öngörülü kişiler olduğundan, bu insanlarla çok iyi vakit geçireceksiniz.
  
  o yüzden yukarıda simülatör linkine tıkladıysanız ^*, hemen bu insanları bulmaya başlamanız gerekir.
  peki nerede bu insanlar?
  bu konuda internette çok fazla gruplar ve topluluklar var. daha çok forum siteleri şeklinde toplaşılıyor.
  bu sitelere girdiğinizde, hemen bulunduğunuz şehre ait bölüme girin. her şehir için modelcilerin toplandıkları yerlerin koordinatları vs verilir. genelde hafta sonları sabahtan itibaren herkes o bölgelerde toplanır.
  bu insanlara katılın, tanışmaktan ve kendinizin yeni başlayan biri olduğunuzu belirtmekten kaçınmayın. hemen yardımcı olamaya başlayacaklardır. ayrıca karşılaşacağınız çeşitli durumlarda, mesela arıza vb. durumlarda hem yedek parça hem de alet edavat konusunda ciddi destekler alabilirsiniz.
  ayrıca facebook'da çok fazla grup var bu konuda, genel topluluklar oldupu gibi illere göre de gruplanıyorlar. mesela facebook'da şimdi "rc ankara" diye arattım hemen geldi 4-5 grup.
  
  ama burada asıl önemli konu, seyredin. çünkü siz o an simülatörde eğitim yapan bir çömezsiniz ama sahada onları seyredin. ne uçuruyorlar, nasıl uçuruyorlar, neler yaşıyorlar, kim uçağı çaktı ve parçaladı, kim motoru çalıştıramadı, kimin ne arızası oldu, kimin pilleri yetmedi vs vs.
  rüzgar kesilince havada uçan onlarca uçağı seyretmek çok hoşunuza gidecek.
  bu sitelere örnek olarak en popüleri hobbyrc.com sanırım. kaydolun, hemen hemen her konuda konu başlıkları var. ardından kendi şehrinizin bölümünü bulun ve ilk hafta sonu katılın.
  
  ------------------- uçak ve donanım -------------------
  simülatörde eğitiminizi tamamlamak üzeresiniz, hafta sonları sahaya da çıktınız ve artık karar verdiniz siz de başlayacaksınız.
  o halde alışveriş zamanı.
  şunları almanız gerekiyor:
  - uçak
  - kumanda seti
  - pil(ler)
  
  burada açıklanması gereken önemli bir konu var, o da alacağınız uçak ya da uçak setlerini ayırt edebilmek.
  uçak alırken karşılaşacağınız bazı terimler var:
  rtf(ready to fly): bunlardan uzak durmamız gerekiyor. nedeni ise bunlar genelde hazır kurulu setler ve sadece kendine özel kumanda setleri, pilleri vb donanımları oluyor. uçak haricinde para verdiğiniz kumanda, pil gibi donanımları başka uçaklarla kullanamıyorsunuz.
  
  alışveriş taktiğiniz şu olmalı; kalıcı bir radyo kumanda setiniz, pilleriniz olmalı, bunlara bir kez para vereceksiniz. ardından istediğiniz uçağı alıp bunları o yeni uçağa monte edeceksiniz.
  ben bazen 3 ayrı uçakla sahaya giderdim, kumanda seti ve pilleri her birine çıkarıp takıp üçünü de kullanırdım.
  
  bu durumda, almanız gereken uçaklar arf (almost ready to fly) ya da pnf (plug and fly) paketler olmalı. bunlar sadece uçakların kendileridir. görece basit bir kaç montaj işlemi ile toplayıp uçuşa hazır hale getirirsiniz ve kumanda/pil dahil değildir. dolayısıyla ücretleri de daha uygun kalır.
  
  türk hava kurumunun mağazası (thkmodelucak.com) eskiden çok iyi içeriğe sahipti ama şimdi baktım da hayalet kasabaya dönmüş.
  yurtdışında da en çok kullandığımız site hobbyking.com idi.
  ama artık döviz kurunun geldiği nokta, ilave gümrük vergileri falan derken fiyatlar uçmuş maalesef.
  
  - uçak
  şu anda konuştuğumuz uçaklar elektrik motorlu ve köpükten yapılma uçaklar. başlangıç böyle olmalı. hem de oldukça hafiftirler ve görece ucuzdurlar.
  ilk başlayacağınız uçak trainer denen bir uçak olmalı. trainer uçak, fiziksel yapısı nedeniyle daha kontrollü yani dengeli uçan, kontrol hatalarınızı yapısı nedeniyle absorbe edebilen uçaklardır. kesitrmeden söyleyeyim; kanatları gövdenin üzerinde olan uçaklardır bunlar. kanat gövde üzerinde olduğundan, bir sarkaç gibi davranacak ve dengeli uçuşa meyilli şekilde uçacaktır. ayrıca bu uçakların tutunma hızları düşük oldupundan daha düşük hızlarda rahatça kullanabileceğiniz uçaklardır. benim ilk uçağım zamanında thk'dan aldığım köpük gövdeli cessna 185 idi. uçuşu onla öğrendim diyebilirim. ucuzdur, kolay kalkar, kolay iner, havada pek zorluk çıkarmaz idi.
  şu anda bu özelliklere sahip uçaklar için şunu şunu şunu örnek gösterebilirim. 100$-200$ arasındalar.
  
  bu sınıfa motorlu planörleri de katabiliriz. planör formundadırlar ama havalandırmak kolay olsun diye burunlarında elektrik motoru vardır. 100$'lık ve 2.4metrelik kanat genişliğine sahip şu model çok iyi görünüyor.
  planörlerin şöyle bir avantajı var, motorunu kullanarak irtifaya çıkarttıktan sonra motoru kapatıp uzun zaman boyunca pilleri harcamadan kullanabilirsiniz. bu da uçuş süresinin ço kuzun olmasını sağlıyor. farklı bir zevk.
  
  thk'da ise trainer olarak 670tl'e şu var ama tipini sevmedim.
  
  ileride, tecrübeleriniz arttıkça başka modellere geçmek isteyebilirsiniz. özellikle spor tipi dediğimiz, daha yüksek hızlarda uçması gereken, manevra kabiliyeti yüksek uçaklar olacaktır. bunların kontrolleri yüksek tutunma hızlarından ötürü daha zordur ama daha zevkli gelebilir. ben bu sınıfta kanat açıklığı 1.3 mt olan bir p-51 mustang uçurmuştum. ilk uçuşta heyecandan titrediğimi hatırlarım :) bu uçakların küçük kanat alanı nedeniyle havada tutunma hızları çok daha yüksektir. daha yüksek hızda indirmeniz gerektiğinden bir ton sorun olur.
  
  bunların ardından ise artık elektrik motorlarından çıkıp mini benzin motorlu uçaklara geçen arkadaşlarımız da vardı, o konu bambaşka bir dünya. 10 cm boyunda jet motorları bile var. bunlar bu yazının konusu değil.
  
  - radyo kumanda seti
  kalıcı donanımınız olacaklardan biri bu. turnigy piyasada çok bilinen giriş seviyesi cihazlardandır. fiyatları da uygundur. mesela şu 9 kanallı cihaz başlangıç ve sonraki ilk döneminiz için yeterli olacaktır. fiyatı 70$.
  buradaki kanal sayısı şu; aynı anda kaç farklı fonksiyonu kontrol edeceksiniz. yani gaz 1, eleronlar 2, rudder 3, flaplar 4 diye giderseniz kullanacağınız kanal sayısı ortaya çıkıyor. kumanda üzerindeki tüm switchler ve kontroller programlanabiliyor. yani, örneğin uçağınıza bir iniş ışığı bağlayabilirsiniz, bunu da 7. kanala programlayabilirsiniz gibi.
  kumandanızın çalışabilmesi için uçağın içinde bunun bir alıcısı bulunuyor.
  kumandayı satın alırken alıcısı genelde birlikte gelir ama her ilave kontrol için bir servo almanız lazım, başlangıç için 2-3 tane yeterli olacaktır, nadiren bazı uçakların içinde temel kontrollerin servoları hazır gelebilir. şu 4$ mesela.
  
  benim p-51'in ekstradan 3 kademeli flapları ve açılır kapanır iniş takımları vardı.
  bir abimiz uçağına ekstra digital servo takmıştı, bunu da kumandada programlamıştı. kumandadan ilgili switche basınca uçaktaki bir kapakçık açılıyor, maket bir asker paraşütle uçaktan düşüyordu :)
  
  - piller
  önemli konu başlıklarından biri bu. pilleriniz olmalı arkadaşlar :) bu elektrik motoru çok pil yakıyor haberiniz olsun. öyle 50 liralık alıyorum ile olmuyor :)
  
  sistem şöyle; 5-6 tane piliniz oluyor. bunları şarj edecek digital bir pil şarj cihazınız oluyor. sahaya gitmeden önce bunları şarjör gibi şarj ediyorsunuz. sahaya gidince de uçuş boyunca pilleri değiştirip kullanıyorsunuz.
  
  sahada uçuş programınız aşağı yukarı şöyle olur; her biri 10-12 dk civarı olan uçuşlar yaparsınız çünkü bir pil yaklaşık o kadar uçurur uçağınızı. size az gibi görünüyor ama o süre gerçekten çok yeterli bir süre. bir de kaç tane uçağınız ile sahaya gittiğiniz de önemli.
  her uçuş arasında zaten kafadan 30-60 dk geçecektir, çünkü pili değiştir, uçağın sağını solunu kontrol et, ekiple sohbet et, bir şeyler iç falan derken neredeyse saatte bir 10 dk uçak uçuracaksınız ve bu oldukça tatminkar bir süre.
  her uçuşta da bir pilinizi bitireceksiniz.
  
  bu piller lipo diye geçiyor: lithium polymer ve mah sisteminde . yani ne kadar çok mah ise piliniz, o kadar süre gidiyor. fiyatlar değişken, mesela şu 1300 mah 17$
  thk'da da şunlar var.
  pillerde 's' denen bir birim var, detaya girmeden söylemek gerekirse ne kadar çok 's' o kadar iyi demek. 2 ila 6 s'e kadar var. bağımsız enerji hücresi diyebiliriz bunun için.
  
  balanced charger yani dengeli şarj cihazı denen bir pil charger gerekiyor tüm pilllerinizi şarj etmek için.
  thk'da 390 liraya bir tane var.
  hobbyking'de şu fena değil 34$
  
  şimdi biraz kabaca maliyet hesabı yapalım, yazının başına dönüp orada spoiler verelim.
  simülatör kumandasını ekliyorum 350tl,
  başlangıç trainer uçak ~100$,
  kumanda 70$, iki servo desek 10$
  pil için başlangıç 3 tane yeter ~60$
  charger 35$
  hepsi aşağı yukarı 315$ civarı yaptı. (gümrük hariç)
  ama unutmayın bu cihazların ve uçakların tamamının 2. ellerini yukarıda bahsedilen forum sayfalarında çok uygun fiyatlara bulabilirsiniz.
  
  ben toplam 3 uçak kullandım. trainer'ım cessna 185 idi. kanat genişliği 1.60mt görsel model uçak kullanmayı öğreten uçağımdır. hala sağlam.
  
  sonra 2,5 metre kanat genişliği olan planörüm fox'u aldım. görsel1 görsel2
  çok keyifli bir uçaktı. kuğu gibi dakikalarca süzülürdü ama bir gün inişe geçerken son yaklaşma dönüşünde sanırım anlık bir alıcı/verici arızasından dolayı, tam dönüş esnasında kumanda kilitlendi ve dönüş anında toparlayamadan çakıldı ve parçalandı. çok üzülmüştüm.
  
  en son da kanat genişliği 1.30 mt olan p-51^* aldım ve evet zor uçak, sürekli olarak yüksek süratte kullanmak gerekiyor bu da sürekli bir gerginlik :) bunu uçuracağımız zaman ekiptekiler "bloody'nin kahverengi pantolonunu getirin" derlerdi :)
  cessna'nın full hızı, bu arkadaşın iniş hızıydı :p bunun da güzelliği havada çok sert manevralar yapabilmesinin yanında üç kademe flapları ve açılır kapanır iniş takımları idi. kalkış öncesi flapları kalkışa ayarla, uçağı koştur, kaldır, iniş takımlarını kapat, flapları kapat falan böyle bayaa güzel aksiyonları vardı. bu da sıkıntılı bir inişte (otlara takıldı) 4 palli pervanenin bir pali kırıldı. yedek pervanem de yoktu, getirtmeye de üşendim sonra zaten hobiyi de bıraktım.
  1 2 3 4 5 6 7 bu da gerçeği (ferocious frankie)
  
  youtube'da çok çeşitli videolar var. "r/c plane" şeklinde arattırma yaparsanız çok değişik videolar seyredebilirsiniz. şu ve şu gibi mesela
• ucmak eylemini yerine getirebilmesi icin yapilmis modellerin genel adi.
  
  bu modellerin illa ucaga benzemesi gerekmez, hatta ucaga benzeyenleri (gerceginden olceklenmis olanlar ornegin) cok daha zor ucarlar.
  model ucaklar kabaca (iticilerine gore) asagidaki sekilde gruplandirilirlar;
  
  serbest ucus, itkisiz (free flight):
  uzerlerinde herhangi bir itici guc unitesi bulundurmayan ucuculardir. modelleri elle atilmak sureti ile veya vinc yardimi ile firlatilarak ucurulurlar. bu ise merakli ve baslamak isteyen her turk genci mutlaka serbest ucus modelleri ile baslamalidir. aerodinamigi boyle ogrenir (bkz: aerodinamik).
  
  lastik motorlu (rubber band powered)
  itici gucu uzerindeki lastikten alan ucuculardir. simdi, lastigi kendinize gore saat yonunde takribi olarak 100 tur (lastik iyi ise 500 tur bile olur) kurarsiniz, pervaneyi serbest birakip ucucuyu elinizden firlatirsiniz, model ucar (sansliysaniz).
  
  icten yanmali (gas powered)
  uzerinde icten yanmali motor bulunan ucuculardir. en sevdigim ucucular bu gruba girer. bujiyi isitirsiniz, pervaneye saat yonunun tersine dogru donecek sekilde ilk hareketi verirsiniz ve pirrrrr. ucurmasi cok guctur, yetenek ister, tecrube ister.
  
  elektirikli
  daha kucuk boyutlarda olan bu ucucular itici gucu uzerlerindeki elektirik motorlarindan alirlar. elektirik akimi bataryalar tarafindan saglanir.
• artık maalesef her şeyde olduğu gibi tamamen ticarete dönmüş uğraş. senelerdir severek yaptığım bir uğraş. aslında model uçak yerine (bkz: model havacılık) da diyebiliriz. zira sadece model uçaklar değil, helikopterler de yapılabiliyor. bırakın uçağı helikopteri arabayı uçuran bile var.
  
  ben bu uğraşın daha çok nasıl evrildiğini biraz anlatmak isterim. herkes büyük olasılıkla uçmaya ve uçaklara olan tutkusuyla başlamıştır model havacılığa. önce uçurtmalar, sonra da maket uçaklar ya da helikopterler. (bkz: maket uçak) genelde model uçakla karıştırılır. en büyük farkları birini uçurabilirken diğerini uçuramazsınız. yani biri sabittir diğeri radyo kontrollü.
  
  model uçaklar son zamanlarda çok yaygınlaştı. sadece yaygınlaşma da değil aynı zamanda daha çok ticari oldu. kişisel ve zevkli bir uğraş olan model havacılık yerini karlı bir pazara bıraktı.
  
  kullandığımız servolar, push rodlar ve daha nice sarf malzemeler çok uçuk rakamlarla satılmaya başlandı. (bkz: balsa) zaten çok pahalı satılan ama olmazsa olmaz görünen sağlam ve hafif bir ağaç.
  
  bu anlamda bir uçağı yapmak (orta seviyede becerisi ve deneyimi olan için) yaklaşık 3-4 hafta sürer ve tahminen 600-700 dolara malolur (motor ve uzaktan kumanda hariç) sonra buji ısıtıcısı, yakıtı derken 1000-1500 dolar civarında para harcamış olarak bulursunuz kendinizi. bu malzemeleri aldığınız yerler size "öğretelim" diyerek eğitim verirler. bir bakmışsınız 250-500 tl arası bir para daha harcamışsınız. sonra bu uçağı satan yerlerin genelde kullandıkları ya da sahip oldukları pistler vardır. orası için de üyelik ücreti alırlar. senelik 250 tl civarında.. daha bir çok para cebinizden zamanla uçup gider.. özenle yaptığınız uçak (bkz: kırım) yemeye başlayıp fazladan masraf çıkarır. gerçi bu kısmı çok normal.
  
  "adam pist yapmış elbette parasını alacak" diyerek tepki göstermenizi anlayabilirim ve bu pistlerde uçmak için üyelik ya da katkı payı alınmasına karşı değilim ancak arkasındaki zihniyeti biliyorum.. iş katkı değil sadece.. o nedenle biraz tepkili bakıyorum bu tiplere.. kaldı ki ille de pistte olman gerekmez uçurmak için..
  
  ben model havacılığı ticari olarak yapmayanların yanındayım ve bu anlamda benim gibi düşünen iyi bir grubum var. birbirimizi hiç tanımadan verici, servo, pushrod, pervane vb. göndermişliğimiz var. tabi ki ücretsiz. çünkü bu uğraş paylaşım, yardımseverlik ister. düşünsenize yapacağınız uçağın planları bile genelde ücretlidir. balsacılara karşı değilim sonuçta onlar da emek harcıyorlar ama bu işi sırf ticaret olarak gören herkese maalesef karşıyım.
  
  (bkz: alternatif) malzemeden bahsetmek istiyorum.
  
  seneler önce, sanırım 10 seneden fazla olmuştur, araştırarak alternatif malzemeden model uçak hatta uçan araba yapan bir site ile karşılaştım. spad bu sitede neler mi var?
  
  - (bkz: alternatif malzeme)
  - (bkz: ücretsiz uçak planları)
  - (bkz: uçak yapımını aşama aşama fotoğraflarla anlatım)
  - (bkz: sonsuz ve sınırsız yardım)
  - (bkz: dayanışma)
  
  model havacılık ile ilgilenip alternatif malzeme kullanmak isteyen ya da yeni başlayan sözlük yazarlarına elimden gelen yardımı yaparım. beni yeşillendirmeleri yeterli.
  
  bu malzemelerle yaptığım bir uçağı bu işin ticaretini yapan birine gösterdiğimde bana "bu uçak uçmaz" dedi.. gülümsedim ve bir daha gitmemek üzere çıktım oradan.. sitede lütfen videoları da inceleyin.. nasıl uçmazmış kendiniz görün.
  
  neden uçmaz biliyor musunuz? çünkü bu sitedeki alternatif malzemelerle yaptığınız uçağın maliyeti 60-100 dolar (motor, kumanda harç) arası. 16 saatte uçağınızı bitirebilirsiniz (deneyime ve modele göre bu süre biraz artabilir ama asla 1 hafta sürmez, tabi sırf beceriksiz değilseniz). bu nedenle uçmaz. çünkü ona bir getirisi yok.
• nato zirvesi guvenlik onlemleri kapsaminda kluplerine uye olanlarin cetelesinin cikarildigi, profosyonel seviyede kullananlarin kayitlarinin tutuldugu, satislarinin takip edildigi ucaklar.
  (bkz: aman ha sakata gelmeyin)
• insan bir yerden sonra sıkılıyor tabii:
  http://www.liveleak.com/view?i=523_1261964202
• (bkz: budur)
  http://www.youtube.com/watch?v=lqcdjglfage
• http://www.liveleak.com/view?i=ff1_1288974783
• http://www.modeleglence.com/ adresinden uygun fiyatlara satın alınabilir.
• abartılırsa 1/15 ölçekli jet motorlu airbus olarak karşımıza çıkabilir.
  http://www.airliner-michel.de/…rbus/a380/index.html
• yıllardır uğraşmaktan büyük keyif aldığım hobim.çocukluk yıllarımda türk hava kurumu'nun serbest uçuş ıhlamur ağacından yapılan modelleriyle başlamıştım.o zamanlar pahalı radio kontrol sistemlerine verecek param olmadığından yalnızca serbest uçuş modeller yapabilmiştim.büyük emeklerle,ince el işçiliğiyle,günlerce uğraşarak yaptığım modeller daha ilk uçuşunda kırılırdı.ama bu kırımlar beni bu hobiden hiç soğutmaz,aksine yeni bir model yapma isteğimi arttırırdı.çünkü modeli sıfırdan imal edip,uçacak hale getirmekte benim için büyük bir zevkti.
  neyse ki üniversite yıllarında,elime para geçmeye başlayınca 4 kanallı bir radio kontrol sistemi edinmiş,uçan bir modeli havada kontrol edebilme zevkini tatmıştım.şimdilerde ise çin'den ithal edilen uçuşa hazır oyuncaklar nedeniyle bu hobideki emek faktoru ortadan kaldırılmış,bir modeli sıfırdan uçuşa hazır hale getirme zevki uçup gitmiştir.