moka pot

• şimdinin elektrikli espresso makineleri çıkmadan önce espresso yapmak için kullanılan alettir.
  3 bölümden oluşur alt kısma su, orta kısma espresso konulur. ocağın üstüne yerleştirilen moka pot, alttaki suyun kaynamasıyla, orta kısımdaki kahveyi buharla üst hazneye çıkartıp köpüklü espresso elde etmenizi sağlayacaktır.
  
  en ünlü moka pot markası bialettidir ancak pek türkiye'de bulmak pek kolay değildir.
• (bkz: macchinetta)
• bir kere alıştığınızda bir daha hazır kahve içemeyeceğiniz alet. suyu bol koyup americano hazırlamak nerdeyse nescafe kadar kolay bu aletle.
• (bkz: espresso cezvesi)
• latin amerikalı bir arkadaşımın bunu kullanarak yaptığı kahveyi çok sevdikten sonra aylarca fellik fellik her yerde aradığım, mamafih sadece mudo'da dandik aliminyum olanları ile ikea'da dana boyu olanını bulabildiğim espressomsu kahve yapmaya yarayan italyan icadı.
  çalışması kaynayan suyun basınç ile kahve içinden geçmesi esasına dayanır. aynı prensiple çalışan benzerleri de vardır.
  
  kahve mesleğim gereği sevmem gereken bir içecek olduğu için tee kanadadan gelecek bir arkadaşa getirtiyorum. filtre kahveyi muhtemelen psikolojik sebeplerle midemi ağrıttığı için içemiyorum. bu da uykusuz geçecek gecelerimi zora sokuyor.
  
  edit: ikea sağolsun artık başka ülkeden getirtmeye gerek kalmadı.
• çok pis bir alet. öyle ki başka hiç bir tür kahve hazırlanış biçimini sevemez oldum. bu duruma pek milliyetçi italyan arkadaşlar kıs kıs gülüyor tabi.
• uzun süre nasıl kullanıldığını ve nerede bulabileceğimi araştırdıktan sonra, geçenlerde ikea'dan satın aldığım muhteşem alet. ikea'nın radig isimli espresso aleti paslanmaz çelik ve temizliği çok kolay.
  
  alüminyum olanını kullanmadığım için performansını bilmiyorum. fakat en ünlü moka pot üreticisi olan bialetti 'nin ürününü türkiye'de bulmak neredeyse imkansız. bir süre tepe home ve jumbo'da satıldığı bazı bloglarda geçiyor fakat mağazaları araştırmama rağmen bulamayınca ikea'nın ürününü aldım ve çok memnunum.
  
  kahve hazırlamaya gelince: moka pot kabaca üç parçadan oluşuyor. en alttaki su haznesini emniyet sübabına kadar soğuk suyla doldurmak gerek. ortadaki filtre kısmına tercihen taze çekilmiş kahve ekleniyor ve aygıtın üst kısmı (çaydanlık diyelim) sıkıca kapatılıyor. yaklaşık 5 dakika ocakta durduktan sonra alt kısımdaki su basıncın etkisi ile filtredeki kahveden geçerek, çaydanlık kısmına doluyor. işte taptaze ve leziz kahveniz hazır.
  
  buna espresso aleti demişler ama tam olarak yoğun kıvamlı bir espresso elde ettiğimiz söylenemez. benim tecrübe ettiğim kadarıyla americano kıvamında bir şey oluyor. zaten espresso'yu çok sert bulduğum ve sıcak su eklenmiş espresso olan americano'ya bayıldığım için bana çok faydalı oldu bu aygıt. süt eklerseniz latte oluyor. yoğun karamel (bkz: caramel topping) + süt eklerseniz de caramel machiato benzeri bir şeyler elde edebiliyorsunuz.
  
  taze kahve çekmek için kahve öğütücü almak gerekiyor. o konuda de longhi'nin k79 ürünü biçilmiş kaftan. hem çok pahalı değil (150 tl civarı) hem de piyasadaki diğer kahve öğütücüler gibi metal aksamlı değil. kaliteli değirmenler gibi ezerek öğütme yoluyla kahve çekiyor. tchibo'dan veya sturbucks'tan aldığınız çekirdek kahveleri bu değirmen ile çekerek tazecik kahve yapabilirsiniz. kahve çekildiği anda gelen mükemmel koku da cabası...
  
  öncedenkurukahveci mehmet efendi'den taze çekilmiş türk kahvesi aldığımda, veya bir kahve dükkanına girdiğimde aldığım kokuyu, şimdi kendi mutfağımda tecrübe ediyorum. zaten işin hem lezzetli, hem de sağlıklı yolu bu... çekirdekten çekilmiş kahve içmek, elbette suda çözünen kahve içmekten çok daha sağlıklı ve önceden çekilmiş kahveler kısa sürede bayatladığı için çok daha da lezzetli...
  
  bu yazının daha ayrıntılı ve fotoğraflı bir versiyonu şu linkte var.
  
  yıllar sonra gelen edit: artık bialetti'nin moka potu her yerde kolayca bulunabiliyor. bialetti'nin alüminyum potunda pişen kahve, ikea'nın paslanmaz çelik potuna lezzet olarak büyük fark atıyor. bialetti'nin potu zamanla içinde kahve lekesi tutuyor ve bulaşık makinesinde yıkanmıyor. ancak adeta içinde kahve katmanları biriktikçe daha da kıvamlı bir tat veriyor. bu işin kralı bialetti, hiç alternatif aramaya bile gerek yok.
  
  2019'da son güncelleme: kahve çekirdiklerini sırasıyla tchibo, sturbucks ve nero'dan aldım. bu üçünün arasında çekirdekleri en az kavuran ve lezzetini korumasını sağlayan nero idi. ancak istanbul'daki 3. nesil kahveciler, son zamanlarda bu konuda uluslararası zincirlere büyük fark attılar. kahve çekirdeklerini yakıp kömüre çeviren zincir kahveciler yerine; montag (kadıköy), brew coffeeworks (eminönü, karaköy, balat), coffee department (balat) gibi yerlerden çekirdek alın. kıvamında kavuruyorlar ve lezzetini korumasını sağlıyorlar. aradaki fark inanılmaz.
  
  bu işe geçen sene ekşi şeyler'de yayınlanan starbucks, kahvelerini neden çok fazla kavuruyor yazısından sonra uyandım. bir sturbucks kahve çekirdeği ile butik kahvecilerin kavurduğu çekirdek arasındaki fark çıplak gözle bile çok net görülüyor. lezzet farkını da bir kahve tiryakisi hemen fark edecektir.
• 1933 yılında patenti bialetti tarafından alınmış olan ocak üstü kahve yapma aleti. buhar basıncı sayesinde haznedeki suyu çekilmiş kahve'nin içinden geçirerek üst kısımdaki demlikte toplama esasına göre çalışır.
  
  espresso makinalarının kullandığı ortalama 9 bar basıncın aksine 1,5 - 2 bar basınçla pişirme işlemini gerçekleştirdiğinden, pişirdiği kahve gerçek espresso olarak adledilmez. espresso'ya göre daha farklı aromalar sunar. o kadar yoğun ve sert olmasa da filtre kahveden daha yoğundur.
  
  kahvenin ideal öğütülme değeri espresso ile french press arasındadır. lakin kullanıcının tercihi bu konuda önem kazanır. eğer kahve çok acı ise daha kalın, aromaca fakir ve "sulu" ise daha ince çekmek gerekir.
  
  özen gösterilmesi gereken bir alettir. özellikle pişirme işlemi takip edilmelidir. haznedeki su bitmeye yakın köpükler çıkartmaya başlar. işte bu anda alet ocaklan alınarak alt kısmı suya vb. sokulursa hem contanın ömrü uzar hem de gereksiz acılıktan uzak, daha hissedilir kahve aromaları tadılabilir. servis yapmadan demliğin içini şöyle bir karıştırmak da farklı yoğunluktaki kahvelerin karışmasını sağlayacaktır.
  
  kahve hazırlamayı törensel bir hale getirmesi ve özen gerektirmesi benim çok hoşuma gidiyor. bialetti marka bir pot kullanıyorum ve oldukça keyif alıyorum. içtiğim kahveden de çok memnunum. espresso makinası kadar pahalı olmayan ve bence makinadan çok daha "ruhu olan" bir yöntem. tavsiye ederim.
• bialetti marka olanı metro grosmarketlerde satılmaya başlanmıştır. anneler günü broşüründe kampanyadaydı 50 liraya aldım, şuan fiyatı ne kadardır bilmiyorum.
• hakkında şöyle bir bilgilendirici video paylaşmak istediğim cezve:
  [https://www.youtube.com/watch?v=0ssvqdwkr_e https://www.youtube.com/watch?v=0ssvqdwkr_e]
  
  moka potla yapılan moka tadının espresso ile türk kahvesi arasında olduğu söylenmekte. türk kahvesini seven bir insan olarak mokayı da seveceğimden eminim. ayrıca mokayı modifiye ederek cappucino elde etmek de mümkün. türk kahvesinde böyle bir esneklik yok (olmasın da zaten). dolayısıyla bir moka pot ve bir adet süt köpürtücü ile pahalı pahalı kahve makinelerinden elde edeceğimizden çok daha lezzetli ve çeşit çeşit kahveler elde edebileceğimizi düşünüyorum. hatta şöyle bir çeşit de mevcut: bialetti mukka express
  
  genelde alüminyum döküm olan çeşitleri özellikle bialetti'nin çok yaygın. ancak bildiğiniz üzere alüminyumun sağlığa zararlı olduğu söylentileri dolaşmakta. her ne kadar alüminyum döküm olanların tasarımından çok hoşlansam da paslanmaz çelik olanlarını daha gönül rahatlığıyla kullanırım diye düşünüyorum.