• yakla$ik 40 sene once, intel’in kurucularindan biri olan gordon moore teknolojinin hizli ritmini/adimini ongordu. genelde moore kanunu olarak tanilan bu ongoru$ tranzistorlerin entegre devre’lerdeki* yogunlugunun iki senede bir ikiye katlanacagini vurgulamaktadir.

    moore kanunu yari iletken endustrisi’nde temel kanun olarak tanilmaktadir. son zamanlarda bu kanunun uzerinde cok tarti$ilip konu$ulmu$tur ve du$unceler ikiye ayrilmaktadirlar. bir taraf bu kanunun daha da var olmasi icin yeterli guclu olmadigini savunurken diger taraf kanunu yeterli guclu gormektedir.

    moore kanunu(gordon moore’un gozlemi/incelemesi kanun olarak moore tarafindan adlandirilmadi; bunu yapan profesor carver mead oldu) teknolojinin var olan seviyedeki geli$iminde, entegre devrelerin geli$iminin 18 – 24 ay arayla ikiye katlanacagini ongoren ampirik bir gozlemdir.

    moore kanununu ilk kez 1965 senesinin nisan ayinin 19’unda electronics magazine adli dergide cramming more components onto integrated circuits adli yazisinda acikladi. moore’un orjinal gozlemi entegre devrelerde ki komponent/tranzistor’lerin degerinin du$mesiyle sayilarinin her 18 ayda ikiye katlanacagini ve bu trendin en az 10 yil devam edecegini ongormekteydi. fakat 1975 senesinde moore degerlendirmesini bekleme zamanini 18 aydan 24 aya cikararak duzeltti.

    bunlar olmakla beraber, bu kanunun bir cok anlatim bicimi vardir. hernasilsa moore’un orijinal soylentisi $udur:
    “komponentlerin sayisi her iki senede bir ikiye katlanmaktadir. $uphesiz ki bu trend kisa bir zaman icin daha devam edecektir. daha uzun bir zamanda ilerleme seviyesi daha az guvenilirdir, lakin yakla$ik son 10 yil icin devam edecegi kesindir. bu 1975 te bir entegre devredeki komponentlerin sayisinin 65,000’e cikacagi demektir. ben inanmaktayim ki bu kadar buyuk bir entegre bir tek vafer uzerinde yapilabilir olacaktir”.(o zamanda bir vaferin capi yakla$ik 1 inch idi)

    yani moore kanunu lafin tam anlamiyla kanun degildir. bu kanun 70’lere kadar hic var olmayan ve sadece moore’un verilerinden kurulmu$ ampirik bir gozlemdir. a$adaki bilgiler bunu daha iyi gostermektedirler.

    i$lemci ------------------------------ yil ------------------------------------ tranzistor sayisi

    4004 ------------------------------ 1971 --------------------------------------- 2,250
    8008 ------------------------------ 1972 --------------------------------------- 2,500
    8080 ------------------------------ 1974 --------------------------------------- 5,000
    8086 ------------------------------ 1978 --------------------------------------- 29,000
    286 -------------------------------- 1982 --------------------------------------- 120,000
    intel386™ processor ----------- 1985 --------------------------------------- 275,000
    intel486™ processor ----------- 1989 --------------------------------------- 1,180,000
    intel® pentium® processor --- 1993 --------------------------------------- 3,100,000
    intel® pentium® 2 processor - 1997 -------------------------------------- 7,500,000
    intel® pentium® 3 processor - 1999 -------------------------------------- 24,000,000
    intel® pentium® 4 processor - 2000 -------------------------------------- 42,000,000
    intel® itanium® processor ---- 2002 -------------------------------------- 220,000,000
    intel® itanium® 2 processor -- 2003 -------------------------------------- 410,000,000

    goruldugu gibi intel bile moore kanununu tam olarak takib etmemi$tir, aksi taktirde pentium 4, 671 milyar tranzistorden, i386 ise 20 milyondan fazla tranzistorden yapilmi$ olurlardi. intel hizli davranarak kanunu duzeltmi$tir: bir bucuk sene icin iki misli, sadece bir sene icin degil. duzeltmenin olmasina ragmen moore kanunu hala engellere takilmaktadir.

    son olarak diyelim ki moore kanunu 30 yildir var olmu$tur ve de yari iletken industirisinde cok buyuk etkileri olmu$tur. fakat gelecekte de var olmasi imkansiz gibi gozukmektedir.

    klasik pc’lerin yerini belki kuantik, biolojik, optik yahut ba$ka ce$it pc’ler tutacaktir. ku$kusuz ki onlar entegre devre’ler uzerine kurlumu$ bir kanunu tanimayacaklardir.
  • teknoloji düşkünü kişiler tarafından sürekli atıfta bulunulan kanun. bu kanuna göre her 18 ayda bir bilgisayarların gücü ikiye katlanırken fiyatları yarıya düşüyor. bugün bir xbok 90'lı yıllarda cern tarafından kullanılan bilgisayarın iki katı işlemci gücüne sahip. cray x-mp denilen cihazın fiyatı o zamanlar 15 milyon dolardı. bugün bir xbox 360 teknosa'dan 12 taksitle 500 dolara alabiliyorsun. evet bu kanun bize halimize şükretmemizi öğütleyen bir kanun. demi moore?
  • benim bildigim "entegre devrelerin içindeki transistor yogunlugu her yil ikiye katlanacaktir" demiştir moore amca.
  • intel kurucularından gordon moore’un adıyla anılan ve her bir doların, her 18 ayda bir, iki katı güçlü bir işlemci satın alabileceğini savunan yasa.
  • daha iyi yarınlar için kevin moore'un dream theater'a dönmesini öngören yasa..
  • yanlış yorumlandığını düşündüğüm yasadır. konuya hakim birisi olmasamda şu şekilde olduğunu düşünüyorum. moore amca son kullanıcı olan bizlerin ulaşabileceği işlemci teknolojisinden değil, şirketlerin ar-ge çalışmalarında ulaşacakları sayıdan bahsetmiştir. eminim ki, gerek intel'in gerek amd'nin elinde, bizlerin 10 yıl sonra görebileceğimiz işlemci teknolojisi mevcuttur. bunları şimdiden piyasaya sürerler mi? hayır. eldeki teknolojiye harcanan ar-ge malyetini kat be kat çıkartana kadar eski teknoloji allanıp pullanıp, soket değiştirip önümüze konulacaktır. kısaca piyasaki satın alınabilen işlemcilerle yorumlamanın yanlış olduğunu düşünüyorum.
    (bkz: yamuluyorsam düzeltin)
  • intel broadwell 14 nm çipleri neden hala çıkmadı, uzun süredir neden hala aynı tip çipler piyasada diye merak edip biraz araştırınca yakında patlayacağını anladığım kanun.

    yarıiletken endüstrisi, intel'in kurucusu gordon moore'un 1965'te geliştirmiş olduğu moore yasası'na göre çalışıyor. bu yasaya göre; bir entegre devrenin üzerindeki transistör sayısı, iki yılda bir ikiye katlanır.

    1965 yılından beri hipotez kendini doğrulamış; yani her iki yılda bir iki katına çıkıyor. ancak capex planları da zaten bu hipoteze göre yapılıyor. yani 'yumurta-tavuk' durumu var biraz.

    endüstrinin önündeki sıkıntı ise burada başlıyor: 22-16nm'den sonra moore kanunu çalışmıyor; yani multimilyarlık yatırımlar artık eskisi gibi getiri sağlamayacak.

    bunun ana sebebi ise, intel'in 10 yıldır devam ettirdiği planar mimariden 3d mimariye geçiş süreci. 3d mimari, 16 nm'den sonra proses karmaşıklığı yaratıyor, bu da birim başına maliyeti artırıyor; üstelik azalan bir performans verimliliğiyle.

    intel'in bu mimarisi trigate (bir çeşit finfet). bunun karşısında ise fd-soi diye bir teknoloji var. fd-soi teorik olarak 20-25% daha verimli, üstelik 3d yerine mevcut planar mimariyi kullandığı için maliyetlerin aynı seviyede kalmasına izin veriyor.

    fakat fdsoi'i üreten firmanın, bunu piyasaya empoze edecek ölçek ve ekosistemi yok. bu yüzden betamax/vhs savaşında olduğu gibi bir sonuç olası.

    hangi teknoloji galip gelirse gelsin, 10 yıl zarfında 5nm'ye inilmesi öngörülüyor. o noktada internet of things, machine to machine, artificial intelligence teknolojileri başını alıp yürümüş olacak.

    iot herkesin merak edip, pek ne yapacağını bilemediği bir alan (like teenage sex)

    yine de iot'nin ölçeğini biraz tartabiliyoruz:
    1) 1995 civarı canlanan pc dönemi, 2014 itibariyla 1 milyar noktayi birbirine bağladı ve tıkandı,
    2) 2006 civarı canlanan smartphone dönemi, 2014 itibariyla 2 milyar noktayı birbirine bağladı ve 2020'ye kadar 6 milyar'a kadar çıkacak,
    3) 2012 civari canlanan internet of things ise 6 milyar noktayı şimdiden bağladı ve 2020 itibariyla 28 milyar'a çıkacak.

    pc ve smartphone döneminin toplum, kültür ve jenerasyonlar üzerindeki etkisini bir düşünün. sonra bunu 5'le çarpın ve bu gerçekleştiğinde 50'li yaşlara gelmekte olacakların önünde saygıyla eğilin.
  • böyle bir geyiğin nasıl kanun olarak adlandırıldığını, nasıl üniverstede işlenip bir de üstüne vizelerde sorulduğunu oldum olası anlamamışımdır.

    şimdi sabancı dese hedefimiz ciroyu ikiye katlamak falan, onu da sabancı kanunu diye derste işleyecek miyiz.

    hayret bişey.
  • "moore kanunu'nun çöküşü, tirilyonlarca doların sözkonusu olduğu, uluslararası önemde bir meseledir.
    ama bu kanunun tam olarak ne zaman sona ereceği, yerine neyin geçeceği fizik kanunlarına bağlıdır. bu fizik sorularına verilecek cevaplar, en sonunda kapitalizmin ekonomik yapısını sarsacaktır."

    michio kaku
  • işlemcilerin her iki yılda iki kat güçleneceğini artık beklemek zorlaşıyor, bu sebeple kanunun sonu yaklaşmış durumda.

    silikon disklere işlenmiş mikroskobik boyuttaki devrelerin üzerindeki bazı katmanların neredeyse birkaç atom büyüklüğünde olduğu geyiği dönüyor.
    bu da demek oluyor ki daha da incelmeleri iletken özelliklerini kaybetmelerine bile sebep olabilir (fizik kanunlarında yakın zamanda bir değişme olmaz ise mevcut yöntemlerle daha geliştirmek mümkün değil).

    moore kanunu'nun dediği gibi eğer bu teknoloji sürekli iki katına gelişecekse maliyeti artacak demek oluyor (yeni buluş veya yeni arayışlar), ya da gelişemeyecek (bu ihtimal dışı olsa gerek); her iki durumda da moore kanunu çöküyor.

    gerçi moore kanunu'nun sonsuza kadar süreceğini kimse iddia etmemişti; moore'un kendisi bile... o sebeple kulp bulmaya gerek yok ama tarihe not düşülmesi bakımından bu kanunun çöktüğü zamanların eşiğinde bulunmaktayız.
hesabın var mı? giriş yap