narses

• tam adi narses kamsarakan'dir. ermeni asilli bir roma generalidir. nike isyanlarini bastirmis ve bizansin en parlak donemini yasamasinda buyuk katkilari olmus, ostrogotlara buyuk darbe vurmustur. flavius belisarius ile birlikte zamaninin en buyuk komutanlarindandir.
• (i.s. 472 - 568) bizans'ta imparator justinianus'un sarayında görevliyken göze girerek baş komutanlığa kadar yükselen ünlü hadım. gotları bozguna uğratmış, roma'yı fethetmiş, 75 yaşındayken italyayı ostrogotlardan kurtarmıştır.
• gotları yendigi büyük savasın adı busta gallorum savaşıdır. 87 yasında italya valiliginden emekli edilmiş, 96 yaşında istanbul'da ölmüstür.
• imparator justinianus döneminde, flavius belisarius'tan sonra italya'da dümeni devralmış ve taginae muharebesi'nde totila'yı yenip roma'yı kuşatıp imparatorluk adına fethini son kez gerçekleştirmiş ermeni kökenli hadım komutan.
  
  roma şehrinde uğruna bir zafer alayı^* düzenlenen son romalı general olma özelliği olan narses, tamı tamına 96 yıl yaşamıştır. rivayetlere göre imparator 2. justinus (m.s. 565-578) ile araları çok açık olduğundan kendisine imparator tarafından bizzat verilen konstantinopolis'e dönme emrini geri çevirip lombard kralına bir mektup kaleme alarak italya'yı işgal etmelerini rica etmiştir. bu rivayetlerin tarihi açıdan ne denli doğru olduğu tartışmaya açık olsa da narses'in doğu roma tarihindeki yeri ve önemli tartışmaya kapalıdır.
  
  zannımca bir belisarius değildir ama m.ö. 753'ten m.s. 1453'e kadar geçen süreye baktığımızda da kesinlikle imparatorluk tarihinin en seçkin 10-15 komutanından biri olmuş olduğunu rahatlıkla dile getirebiliriz.
  
  bu arada, aynı isme sahip ve aynı kökenden gelen^* bir diğer general de imparator mavrikios döneminde yaşamış olup sasani tahtı için yaşanan iç savaş esnasında doğrudan imparatorun emriyle şahanşah 2. hüsrev'e destek vererek taht gaspçısı bahram'ın mağlup edilmesinde ve hüsrev'in sasani şahı olmasında aktif rol oynamıştır.
  
  m.s. 602-628 yılları arasında süren büyük doğu roma-sasani savaşında da kayıtlarda kendisine yer bulan narses, otoritesini tanımadığı flavius phocas augustus'un imparatorluğunu reddederek sasani tarafında geçmiş, ancak daha sonra romalılarca yakalanıp konstantinopolis'e getirilerek imparator fokas'ın emriyle diri diri yakılmıştır.
  
  ünlü ve ünsüz iki narses'in birbiriyle herhangi bir kan bağı olmadığı düşünülmektedir.
• ''durumu değerlendiren ve düşmanın zayiat vermediğinin farkına varan narses,
  çoğunlukla hunlar tarafından uygulanan bir barbar taktiğine başvurdu.
  beraberindekilere, frankları ağaçlıklardan mümkün olduğunca uzak, açık ovaya
  çekmek için, atlarını ters yöne çevirmeleri ve korkuyla kaçıyormuş gibi geri
  çekilmeleri emrini verdi. franklar onların kaçışına aldandı. ormandan ayrılıp
  yakın takibe koyuldular. barbarlar açık ovada dağılmış ve ormandan iyice
  uzaklaşmış oldukları sırada romalılar, komutanlarının işareti ile aniden geri
  döndüler. romalılar her yönden saldırdılar ve düşmanı ezip geçtiler.”--agathias kroniği