nefis

• ter beni
  
  gönül dünyasına gidip dönenlerden sor beni,
  belki aktır belki kara tutar söyler der beni,
  muhabbetin sofrasında kurduk büyük kaleyi,
  şu nefsime fırsat verme, fırsat bulup yer beni.
  
  gece gündüz her dakika senin için harabım,
  beni böyle susuz koyan içmediğim şarabım,
  ister taş de, ister kaya senin için turabım
  kapılara, eşiklere, yollarına ser beni.
  
  dizlerimde dermanım var biraz zaman ver gayrı,
  yüce dağlar belli olsun başa duman ver gayrı,
  aşık sefam yalvarıyor yarab iman ver gayrı,
  her dem allah derim amma niye basmaz ter beni.
  
  (bkz: aşık sefai)
• türkçe yemek lezzeti tanımlama birimi.
  
  örn.
  "en nefis midye dolma izmir'de yenir."
  "yenge yemekler nefis yav."
  
  bu arada, nefise diye kız ismi de var ama nefis diye erkek ismi yok. ne iş?
• ülker çikolatalı gofretin kırmızı ambalajında mavi bir elips içinde yazılı reklam sloganıdır.
• türk büfelerinin, küçük ve orta boy lokantaların en sevdiği sözcüklerden biridir. dikkat ediniz, bu kelimeyi en çok döner için kullanırlar. "nefis yaprak döner" diye yazılır hüzün dolu büfe ve lokanta camlarına. bununla birlikte hiç bizimkini yediniz mi gibi bir örnek daha var, ama o ayrı konu tabi.
• sözlükte “ruh, can, hayat, hayatın ilkesi, nefes, varlık, zat, insan, kişi, hevâ ve heves, kan, beden, bedenden kaynaklanan süflî (aşağılık) arzular” gibi mânalara gelen nefs kelimesi kur'an'da “ruh” anlamında kullanıldığı gibi “zat ve öz varlık” mânasında da kullanılmıştır. insanı ilâhî hitaba muhatap kılarak onun sorumlu tutulmasına sebep olan nefse kötülüğü emretme, nefsi ve yaptığı kötülükleri kınama, daha ileri bir aşamada huzura erme gibi birbirinden farklı görevler yüklenmiştir.
  
  tasavvufta nefis denilince şer ve günahın kaynağı olan, “kötü huy ve süflî arzuların tamamı” anlamına gelen ve kötülüğü emreden (yûsuf 12/53) nefis anlaşılır; bu bağlamda, “sana gelen iyilik allah'tan, başına gelen kötülük ise nefsindendir” gibi âyetlere (en-nisâ 4/79) ve, “allahım! nefislerimizin şerrinden sana sığınıyoruz”; “allahım! nefsimizin şerrinden sana sığınırım” gibi hadislere sıkça atıf yapılır. kötülük sebebi olması bakımından şeytanın iş birlikçisi sayılan nefis insanın içindeki en büyük düşman olduğundan, “allahım! bir an bile beni nefsimle baş başa bırakma!” diye dua edilir.
  
  mutasavvıflara göre nefis insanın putudur; “hevâsını (nefsânî arzularını) tanrı edinen kimseyi görmedin mi?” âyetinde (el-câsiye 45/23) bu husus ifade edilmiştir. hakk'a ermek için nefis putunu kırmak gerekir. nefsi hevâsından, aşağı arzularından menedenlerin cennete gideceğini haber veren âyette (en-nâziât 79/40) buna işaret edilmiştir. nefis kendini beğenir, kendine tapar, kendine hayrandır, bencildir, şımarıktır, kibirlidir. topraktan yaratılmış olduğundan zayıf, çamurdan olması sebebiyle cimri, balçıktan olduğu için şehvetli, pişmiş topraktan olduğu için de cahildir. zaaf, cimrilik, şehvet ve cehalet onun esas özellikleridir. nefsin tabiatında yırtıcılık/vahşilik, hayvanlık, şeytanlık ve tanrılık vardır. nefisteki düşmanlığın, saldırganlığın kaynağı yırtıcılık, oburluğun ve hırsın kaynağı hayvanlık, hilekârlığın ve kurnazlığın kaynağı şeytanlık, büyüklenme ve her şeye tek başına hükmetme arzusunun kaynağı tanrılıktır. bu dört nitelik sırasıyla köpeğe, domuza, şeytana ve bilge kişiye tekabül eder. nefis, içinde bunların tamamını barındırır.
  
  tasavvufta nefis terbiyesi şiddetli mücâhede (çalışma, gayret) ve meşakkatli riyâzet (nefsin isteklerini kırma) hayatıyla gerçekleştirilir. bunun için nefsin arzularına uymamak, ondan gelebilecek tehlikelere karşı dikkatli ve uyanık olmak gerektiği sık sık vurgulanır. nefsin gazap ve şehvet niteliğinden kaynaklanan olumsuzlukları kökten kazımanın ne mümkün ne de doğru olduğunu söyleyen gazzâlî onun aklın ve vahyin denetim ve gözetimi altında tutulması gerektiğini belirtir.
  
  kaynak: tdv islam ansiklopedisi
• nefs ile nefis tamamı ile farklı anlamlara gelen iki sözcüktür, öne sürülen harf eklemesi türkçeleştirmez.
• nefs yerine kullanılır, komik duruma düşülür.
• (bkz: ego)
• nefs ile aynı şey olmayan kavram.
• insan nefsini beslediğinde nefsi ona zulmetmeye başlıyor. dünyaya meylettiriyor.. bu meyil öyle ki hiç tatmin etmiyor. hep daha fazlası, hep daha iyisi..ben son zamanlarda çok besledim oradan biliyorum