milli mücadelede ön saflarda savaşmış kahraman bir kız çocuğu. kayıtlara ilk istiklal madalyası olarak geçen tek taltifin layık görüldüğü onbaşı olan
nezahat onbaşı maalesef madalyasını alamadan hayata gözlerini kapatmıştır. buruk.
''
albay hafız halit bey, komutasındaki 70. alayla birlikte milli mücadele saflarına katılmış; ancak eşi hadiye hanım daha 24 yaşındayken vereme kurban gittiğinden ve o yıllarda istanbul işgal altında bulunduğundan, küçük kızını da yanında götürmek zorunda kalmıştır.
böylece kader küçük nezahat'ı daha 9 yaşındayken cepheyle tanıştırmış, 12 yaşına kadar tam üç sene müddetle cephelerde bilfiil babasının yanında savaşmıştır.
nezahat onbaşı, babasıyla birlikte, geyve savaşı, konya isyanı, birinci ve ikinci inönü savaşları ile sakarya ve gediz muharebelerinde yer almış ve gösterdiği kahramanlıklarla
70. alayın simgesi olmuş, alay kızlı alay diye anılmış hatta
mustafa kemal paşa ve
ismet paşa’nın dahi dikkatini çekmiştir.
türk ordusunun yunan saldırısı karşısında zor duruma düştüğü gediz muharebesi, yaklaşık 600 kişilik alayı ile albay halit’e sıkıntılı anlar yaşattığı ve umudunu tükettiği bir noktada küçük kızı nezahat atıyla askerlerin önünü keserek babasının imdadına koşmuştur.
küçük nezahat, cephe gerisine kaçmaya çalışan askerlerin karşısına, vatan sevgisiyle dolu büyük yüreğiyle adeta duvar gibi dikilmiş ve bir çocuktan beklenmeyecek muhteşemlikteki şu müthiş sözü haykırmıştır: "ben babamın yanına ölmeye gidiyorum, siz nereye gidiyorsunuz?
" atın üstündeki küçük kız, askerlerin yüzüne, “vatan sevgisini ve şehadeti” tokat gibi indirince beyninden vurulmuşa dönen mehmetçiğin hepsi geri dönmüş ve çoğu o muharebede şehit düşmüştür.
ama küçük nezahat, bu büyük imtihanı kazanmıştır. o artık elinde oyuncakla askerlerin arasında gezinen bir kız çocuğu değil, 70. alayın “nezahat onbaşı”sıdır.
nezahat onbaşı’nın kahramanlık hikâyesi, cumhuriyet'in ilânından hemen sonra 30 ocak 1921'de, türkiye büyük millet meclisi'nin en hararetli tartışmalarından birine konu olacaktır
bir milletvekili meclis başkanlığı’na nezahat onbaşı'ya istiklal madalyası verilmesini teklif etmiştir. küçük nezahat, fransız ihtilali'nin simge ismi 16 yaşındaki
jan dark (bkz:
jeanna d'arc) ile özdeşleştirilmiştir.
bolu mebusu
tunalı hilmi bey, istiklal madalyasının da ötesinde nezahat onbaşı'nın asker yapılmasını, tuğgeneral rütbesiyle ödüllendirilip, “
paşa hanım” olmasını önermiştir.
sonunda, emin bey’in teklifi gereği minik kızın istiklal madalyası ile onurlandırılmasına karar verilmiştir.
böylece nezahat onbaşı, tbmm’nin istiklal madalyası ile ödüllendirdiği “ilk çocuk” olma unvanını elde etmiştir.
ne var ki babası albay hafız halit (uzel) bey ve kendisi defalarca başvurmalarına rağmen maalesef istiklal madalyasını meclisten almayı bir türlü başaramamışlardır.
bunun yerine nezahat onbaşı bir çeyizlik hediye ile taltif olunmuş, fakat o da tıpkı istiklal madalyası kararı gibi gerçeğe dönüşmemiştir. yaşının küçük olması sebebiyle cumhuriyetin kadın kahramanları listesine bile çok sonraları girecektir.
bundan 65 yıl sonra bir gazetecinin konuyu gündeme getirmesiyle dönemin tbmm başkanı
necmettin karaduman tarafından kendisine takdir beratı verilmiştir.
nezahat onbaşı, 6 temmuz 1986'da
dolmabahçe sarayı'nda sessiz sedasız bir törenle şükran plaketini aldığında tam 78 yaşında idi. 6 yıl sonra da madalyasını göremeden hayata gözlerini kapayacaktı.
son isteği türk bayrağına sarılmaktı.
annesinin son günlerinde yeniden milli mücadele günlerini yaşamaya başladığını söyleyen büyük kızı
inci üçok (baysel), nezahat onbaşı'nın ölüm anını şöyle anlatıyor: "çok rahatsızlanmıştı. gülhane askerî tıp akademisi'ne kaldırdık. hastanede, 'bak gördün mü alay geldi. karşıda askerler. bak kızım babam beni almaya geldi. alayın hepsi burada.' diyordu. onlar son sözleri oldu."
büyük kız inci, "askerler onun her şeyiydi. ay yıldızlı bayrağı ve askerleri gördüğünde gözleri dolardı." diyor.
annesinin intizamlı bir hayatı olduğunu, atatürk ve kurtuluş savaşı ile ilgili hatıralarını hep coşkuyla anlattığını söylüyor.
istanbul
özel saint-joseph fransız lisesi felsefe öğretmeni küçük kızı
oya baysel ise tek bir isteğini yerine getiremediklerini dile getiriyor: "onun son dakikasına kadar hep yanında olduk. tek isteği var yapamadığımız. öldüğümde türk bayrağına sarın demişti. bir takım asker geldi, cenaze törenine. ama tabutuna al bayrağı koyamadık.
o günün telaşıyla birileri
bayrak kanunu var deyip engellemişti. biz de unuttuk."
nezahet onbaşı 24 eylül 1993'te gata'da vefat eder. ve eşinin yanına
karacaahmet mezarlığı'na defnedilir. o, ardında birçok kimsenin bilmediği tarih kayıtlarına not düşülen bir kahramanlık hikâyesi bıraktı.
nezahet onbaşı'nın alamadığı
istiklal madalyası tbmm'nin
69 numaralı kanunu mucibince cumhuriyet'in ilk yıllarında 6 bin 920 kişiye verildi.
madalya alanlar arasında 70. alay komutanı
hafız halit bey ve
nezahat onbaşı'nın eşi
rıfat baysel de vardı.
bugün meclis kütüphanesi'nin raflarında yer alan 6 defterin kayıtlarına göre istiklal madalyalı kahramanların ilk 1500'ü atatürk'ün silah arkadaşları, milletvekilleri ve cephede yer alan komutanlara verilmiş.
sonra erlere, halk kahramanlarına, maraş'a, antep'e, urfa'ya istiklal beratı ve madalya verilmesi kararlaştırılmış.
kayıtlara ilk istiklal madalyası olarak geçen tek taltif nezahet onbaşı'ya yani bir çocuğa aitti.
ancak o madalyasını alamadan hayata gözlerini kapadı''
kaynak: mazlum akça.