öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• iki yaşlı konuşuyor;
  ilki: "şu maskeden dolayı hiçbir şey okuyamaz oldum. gözlük camları devamlı buhar yapıyor. körolası korona."
  dinleyen: "maskeyi tam yukarı çekin, burnunuzun üzerinde sıkı dursun, gözlüğü de üzerine gelecek şekilde takın."
  
  yuh dedim, nasıl olur da aklıma gelmez;
  yarı kör dolaşmaktan kurtuldum.
• son zamanlarda covid hastalığı ile birlikte hayatımıza daha fazla giren aşı nedir bir bakalım. aşılar bir hastalığın önlenmesinde önemli bir role sahip biyolojik ürünlerdir. bu ürünler insanlarda daha çok çocukluk döneminde uygulanırken hayvanlara hemen hemen her döneminde uygulamaktadır(örneğin ülkemizdeki sığırlara şap aşısı her 6 ayda bir yapılmaktadır(bkz: şap hastalığı) ve hem olası bir salgını önler hem de bir ülkenin ekonomik kayıplarını azaltır. bu yüzden ektileri azımsanamayacak kadar çoktur.
  
  gelelim çeşitlerine**************
  --konvansiyonel aşılar: bu tür aşılar halen daha en çok kullandığımız tipte aşılardır. hazırlanışlarına baktığımızda klasik yöntemlerle hazırlanır ve bağışıklığı da olağan mekanizmalarla sağlarlar. kendi arasında 4 farklı çeşit karşımıza çıkmaktadır.
  
  *canlı aşılar : adı üzerinde canlı mikroorganizmaları içerirler, böyle söylediysek de hemen korkmayın, korkacak bir şey yok çünkü bu tür aşılar elde edilirken mikroorganizmalar çeşitli aşamalardan geçirilerek zayıflatılması sağlanır. sonuç vücudumuz ise verilen patojeni kolaylıkla yener ve bir sonraki sefere savaşa bir adım önden başlar. özellikle virüs kaynaklı hastalıklara da bu aşı çeşidi kullanılır. örnek verecek olursak difteri, tifo, tüberküloz bakteriyel aşılardır-çiçek, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, varicella zoster, sarı humma virüsel aşılardır.
  
  *inaktif aşılar(ölü aşılar): bu aşılar ise yukarıda bahsettiğimiz aşı çeşidinin tam tersidir yani zararlı patonjenler kimyasal ya da fiziksel yollarla öldürülüp aşı hazırlanır. genelde bakteri kaynaklı aşılardır ve bağışıklık düzeyleri kısadır. örnek olarak tifo, paratifo, kolera, veba, boğmaca gibi bakteriyel asılardır - influenza, salk polio aşısı, semple kuduz aşısı virüsel aşılardır.
  
  *toksoid aşılar: bu aşı çeşidi bakterilere bağlı toksinlerin antijenik yapılarını değiştirmeden toksin özeliklerinin giderilerek yapılan aşılardır. bu aşıya en güzel örnek tetanoz aşışıdır.(bkz: clostridium tetani)
  
  *subunit aşılar: bazı patojenler vücuda girdiğinde infeksiyon oluştururken bazı organelleri ya da yapıları antijenik etki yaratır işte bu patogenezinde rol oynayan fimbria(pek çok bakteri yüzeyinde bulunan tutunmayı sağlayan protein yapılı ince uzantıdır) ve flagella(bakterilerde hareket organı ve bazı bakterilerde bulunur) gibi bazı mikrobiyel organellerden de aşılar hazırlanabilir. bunlarda vücutta reaksiyon vererek immun sistemi harekete geçirebilir.
  
  --biyoteknolojik aşılar: bu aşılar rekombinant dna teknolojisi(doğada kendiliğinden oluşması mümkün olmayan, çoğunlukla farklı biyolojik türlerden elde edilen dna moleküllerinin, genetik mühendislik teknolojisiyle kesilmesine ve elde edilen farklı dna parçalarının birleştirilmesi işlemlerini kapsayan bir teknolojidir) ile hazırlanan aşılardır. enfeksiyon etkenlerinin immünolojik komponentlerini kodlayan genler özgül enzimlerle ayrılıp plazmid, bakteriyofaj ve virüs gibi bir vektöre
  bağlandıktan sonra canlı hücrede klonlanır ve çoğaltılır çoğaltılmış olan bu ürünlerden vücudun reaksiyon vermesini sağlayan aşılar elde edilir. örnek verecek olursak hepatit b aşı bunlara bir örnektir.
  
  --diğer aşılar
  *mutant aşılar:mikroorganizmaların genetik yapısının mutasyonla değiştirilerek
  patojenitelerinin yok edildiği suşlardan hazırlanır. örnek olarak bakteriler tifo, kolera, bcg(verem), ve viruslar kuduz virusu, at vebası virusu, newcastle virusu(yalancı tavuk vebası), bronşitis gibi aşılardır.
  
  *reasortan aşılar:bazı virüslerin kendi genetik materyalini komşu virüslerle değiştirmesi ile elde edilir. örnek influenza(grip)
  
  gelelim vücutta nasıl çalıştığına
  normalde bu süreç hastalığın kendisiyle karşılaştığın da uzun ve yorucu olurve etken vücudun verdiği tepkiden hızlı hareket ettiğinden vücut hasta olur. aşılar, vücutta hızlı bir bağışıklık tepkisini tetikler, tetikleme olayı belirli bir hastalığın, belirli bir organizmanın (antijen) zayıflamış veya inaktif kısımlarını içerdiğinden savaşı kazanmak kolay olur. yeni aşılar, antikorun kendisinden ziyade antikor üretme planını içerir yani anlayacağınız aşılar vücuda balığı değil balık nasıl tutulur onu öğretir.
  
  basitleştirilmiş şekilde anlatacağım; aşı içeriği vücuda verildiğinde vücut hızlı şekilde bu yabancılar için alarm durumuna geçer bölgedeki kolluk kuvvetlerini bölgeye gönderir. bu kolluk kuvvetler ilk başlarda makrofajlardır ve karşıdaki yabancı cismi yutar ve bu durumu analiz ederek bir rapor çıkarırlar bu rapor t lenfosit dediğimiz habercilere gelir ve bu haberciler bu durumu antikor üreten b lenfositlere iletir b lenfositler antikor basmaya başlar hızlı bir şekilde, antikorlar kelepçe gibidir karşı tarafın hareketini kısıtlar ve savaş diğer hücreler yayılır ve kemik iliğine yani kök hücrelere gerekli silahları üretmesi için emir verilir düşmanı ortadan kaldırmak için gerekli hücreler çoğaltılır ve düşman ortadan kaldırılır. burada b lenfositlerin bir kısmı hafıza lenfositlere dönüşür ve bir daha aynı etken girdiğinde antikorlarla silahı hazır beklemektedir. kısacası aşı bu şekilde çalışır onun için modern tıbba güvenin ve aşı yaptırın.
  
  son olarak dünyada aşısı olan hastalıklar hakkında sayısal bir görsel
  
  sağlık ve esenlikler dilerim.....
• pasifik okyanusunun adının mare pacificum yani "huzur veren okyanus"tan geldiğini biliyor muydunuz?
  
  (bkz: ilginç etimolojik bağlantılar/#116366667)
• excel sayfasında tarih ve saat yazmak için kısayol tuşlarının olması
• "yere atılan zeytin çekirdeklerinin hiçbirinin çimlenmediğini belki fark edenler olmuştur. peki zeytin tohumları bu şekilde çimlenmiyorsa, çevremizdeki zeytin ağaçlan nasıl ortaya çıkıyor?
  
  zeytin odununun çok sert bir yapıda olmasından ötürü zeytin içerisinde yer alan çekirdekleri de odunsu bir yapıda olur. bu yüzden de zeytin çekirdekleri ya da tohumlarının içerisinde bulunan fideciklerin gücü, bu sert ve odunsu kabuğu kırmaya yetmez. bundan dolayı bizler yediğimiz zeytinlerin çekirdeklerini toprağa attığımızda, o tohumlardan zeytin ağacı çıkamaz.
  
  peki doğal olarak bu iş nasıl gerçekleşiyor? doğada zeytin meyvelerini en çok sevenler sadece insanlar değiller. insanların bu konudaki rakipleri karatavuk (turdus merula) adı verilen küçük siyah renkli kuşlar. 24-25 cm boyunda ve simsiyah tüylerle kaplı olan ve gagaları sarı- kavuniçi renkli olan bu sevimli kuşlar zeytin meyvelerini çok severler. bu meyveleri bir çırpıda yutan bu kuşlar kursaklarında zeytinin etli kısımlarını sindirirler. ancak, onlar da bizim gibi odunsu yapıda olan zeytin çekirdeklerini sindiremezler ve dışkılama yoluyla sindiremedikleri çekirdekleri dışarıya atarlar. işte sadece bu karatavukların kursağından geçmiş olan zeytin çekirdekleri toprağa düştüğünde çimlenebilir. çünkü karatavuk kursağındaki küçük taşlarla ve sahip olduğu kuvvetli asitlerle zeytin çekirdeklerinin odunsu kabuğu, sindirim sırasında incelir ve yumuşar. bu yüzden de karatavuklar tarafından kabukları inceltilmiş ve yumuşatılmış çekirdekler toprağa düştüğünde çimlenebilir. zeytinlerin gerçek dostu olan karatavuklar sahip oldukları bu özellikle bizler için çok önemli.
  
  eğer karatavukları avlayarak neslini tüketirsek gelecek yıllarda yeni zeytin ağaçları gelişmeyecek ve karatavuklardan bir süre sonra zeytin ağaçlarının da nesli tehlike altına girecek."
• güneş sisteminin ilk zamanları hâlâ gezegenler oluşmaktadır. mevcut kaya gezegenlerden daha büyük gezegenler oluşmuştur.
  derken dev bir gezegen güneşe doğru çekilmekte; bu gezegenin adı jüpiter. bu dev güneşe doğru yolunda ne varsa -ki kaya gezegenler var- güneşe doğru süpürüyor.
  bir kaos oluyor ve gezegenler ya çarpışarak ya da güneşin üzerine düşerek yok oluyor.
  derken sonra bir sürpriz oluyor; sıcak jüpiter olma yolunda ilerlerken başka bir gezegen jüpiter'le girdiği kütle çekim etkisiyle ikisi de bu sefer geri çekilmeye başlıyorlar.
  toplam 6 süper dünya vardı ve hepside güneşin üzerine düşerek yok oldu.
  kalan %10'luk enkazdan merkür, venüs ve dünya oluşuyor. bu durumda 2. nesil gezegen oluyorlar.
  
  not : bu bir model.
• 3.141592'yi akılda tutmak aslında çok basit.
  herkesin 3.14 bildiğini varsayıyor ve çok üst düzey formülasyona geçiyorum sevgili suserlar;
  
  14'ten sonra ne geliiir ? 15 geliirr.
  o zaman ne duruyorsunuz 3.14'ün sonuna 15'i ekleyin ne yapaaar ? = 3.1415 yapaar.
  3.1415'teki 14 ile 15'i toplayın ne yapaaar ? (14+15) = 29 yapaaar.
  --- fan edition ---
  29'un içindeki 2 ile 9'u toplayın ne yapaar ? = 11 yapaar.
  29 ile 11'i toplayın ne yapaar ? = 40 yapaaar ve milliyetçi hareket partisinin 40. yıldönümü.
  --- fan edition ---
  29'da 2 ile 9'un yerlerini değiştirin ne yapaar ? = 92 yapaaar.
  bulduğumuz 92'yi 3.1415'in sonuna ekleyin ne yapaaaaar ? = (bkz: 3.141592) yapaaaarr.
  
  (bkz: hesaplayan adamlar).
• pi sayısının ilk yedi hanesini ezberlemek için o kadar da zorlanmaya gerek yok. 3.14'ü hepimiz biliyoruz ardından 15 geliyor, sonra da bunların ikinci rakamlarını toplayın bitti gitti. 3.141592
• uluslararası uzay istasyonu: şu anda nerede, istasyonun tarihi ve hakkındaki gerçekler
  
  uluslararası uzay istasyonu (ıss), insanlar tarafından uzayda inşa edilen en büyük ve en çok ulusu tek bir proje etrafında araya getiren yapı. uluslararası uzay istasyonu'nun ana kısımları 1998 ve 2011 yılları arasında tamamlandı ama hala yeni görevler ve deneyler ile gelişmeye devam ediyor. uluslararası uzay istasyonu, 2 kasım 2000 tarihinden beri içinde sürekli olarak görevli insanlar bulundurmaya devam ediyor.
  
  kasım 2020 itibariyle uluslararası uzay istasyonu, 18 farklı ülkeden 241 kişi tarafından ziyaret edildi.[1] amerika 152, rusya ise 48 kişiyle bu ülkelerin başını çekiyor (güncel liste). astronotların uzay istasyonunda geçirdiği zaman ve araştırma süreleri, ülkelerin uzay ajansına yaptığı para ve kaynak katkılarına göre tahsis ediliyor. uluslararası uzay istasyonu'na 15 farklı millet katkı sağlıyor. finansmanın büyük bir kısmına katkıda bulunan nasa (amerika birleşik devletleri), roscosmos (rusya) ve avrupa uzay ajansı (esa), uzay istasyonunun ana ortaklarıdır; diğer ortaklar japon havacılık ve uzay araştırma ajansı ile kanada uzay ajansı'dır.[2], [3], [4], [5], [6]
  
  yapılan antlaşmaya göre uluslararası uzay istasyonu, 2024 yılına kadar çalışmalarına devam edecek; ama ortaklar bunu 2028 yılına kadar uzatmayı planlıyorlar. uluslararası uzay istasyonu'nun geleceği için henüz net planlar yapılabilmiş değil. gelecekte üretilecek yeni uzay istasyonlarına yer açmak için yörüngeden çıkartılabilir ya da başka bir amaçla tekrar kullanılabilir.
  
  uluslararası uzay istasyonu'ndaki mürettebatlara houston ve moskova'daki görev kontrol merkezleri ve huntsville’deki bir yük kontrol merkezi destek sağlıyor. japonya, kanada ve avrupa'daki diğer uluslararası görev kontrol merkezleri de ıss’yi destekliyor. ıss, houston veya moskova'daki görev kontrol merkezlerinden de direkt olarak kontrol edilebiliyor.
  
  gökyüzünde uzay istasyonu bulmak!
  ıss, dünya'nın üzerinde ortalama 400 kilometre yükseklikte uçarak yaklaşık 28.000 km/s hızla her 90 dakikada bir dünya etrafındaki turunu tamamlıyor. istasyon, bir günde dünya'dan ay’a gidip gelmek için gerekli mesafeye eş değer yol kat ediyor.
  
  geceleri gökyüzünde hareket eden bir ışık olarak görülen ıss, parlaklığı ile tanınan venüs ile rekabet edebilir. ne zaman ve nereye bakılacağını bilen gökyüzü gözlemcileri tarafından teleskop kullanmadan dünya'dan görülebilir. ıss’nin konumunu, ne zaman ve nerede tespit edeceğinizi öğrenmek için avrupa uzay ajansı'nın bu uygulamasını kullanabilirsiniz.
  
  uluslararası uzay istasyonu canlı yayınını izleyin!
  uluslararası uzay istasyonu (ya da kısa ismiyle ıss), dünya'ya 24 saat canlı yayın yapmaktadır. siz de canınız sıkıldığında ya da merak ettiğinizde ıss'in nerede olduğunu ve o anda dünya'yı nasıl gördüklerini merak ediyorsanız, aşağıdan izleyebilirsiniz:
  
  tık
  
  nasa'nın kendi televizyonunu aşağıdan izleyebilirsiniz (kimi zaman ıss görüntülerini buraya da veriyorlar):
  
  tık
  
  eğer bu videolar çalışmazsa, en güncel yayınları buradan veya buradan takip edebilirsiniz.
  
  bazı bilgiler ve uyarılar
  ıss canlı yayınında eğer siyah bir ekran görüyorsanız, ıss dünya'nın karanlık tarafından geçiyor olabilir. şehir ışıkları haricinde net görüntü göremeyebilirsiniz.
  
  eğer gri bir ekran görüyorsanız, ıss ile bağlantı kesilmiş olabilir. ıss ile durmaksızın bağlantı kurulamamaktadır.
  
  eğer ekranda bir yazılı uyarı görüyorsanız, muhtemelen kameralar arası geçiş yapılmaktadır. sonra tekrar deneyiniz.
  
  tavsiyeler
  
  bizim en hoşumuza giden birkaç videodan söz edelim. örneğin aşağıdaki yayın, nasa'nın spacex ile gerçekleştirdiği ortak projenin tam kaydı. projede, spacex'in bir sonraki nesil astronotları ıss'e götürmesi planlanıyor; böylece rusya'nın soyuz aracına gerek kalmayacak:
  
  tık
  
  aşağıdaki ise doğanın gücünü gösteren yayınlardan birisi... abd'yi vuran en güçlü üçüncü kasırga olarak tarihe geçen, en az 74 kişinin ölümüne sebep olan ve 25.1 milyar dolar zarara neden olan, abd ve orta amerika'da milyonlarca kişiyi elektriksiz bırakan, maksimum rüzgar hızının saatte 224 kilometreyi aştığı michael kasırgası'nın uzaydan nasıl gözüktüğünü görebilirsiniz:
  
  tık
  
  mürettebatın düzeni ve faaliyetleri
  
  uluslararası uzay istasyonu mürettebatı genellikle 3-6 kişilik ekiplerden oluşur. istasyon tesislerinin destekleyebileceği altı kişiye uygun büyüklük 2009’dan sonra mümkün olmuştur ama mürettebat sayısı yıllar içinde değişmiştir. 2003 yılında meydana gelen columbia uzay aracı felaketinden sonraki yıllarda uçuşlar fazlasıyla kısıtlandı ve o dönem kapasitesinin azalması sonucunda mürettebat 2 kişiye kadar düştü.[7] ıss’nin birkaç günlük mürettebat değişimi ve uzay aracı ziyaretleri sırasında, 13 kişiye ev sahipliği yaptığı da oldu.
  
  nasa’nın uzay mekiği donanması 2011’den sonra kullanılmayarak insanları uluslararası uzay istasyonu'na getirme işini yalnızca soyuz’a bıraktı. astronotlar, soyuz uzay aracıyla ıss’ye gittiğinde bir seferde yaklaşık altı ay geçiriyor. bazen, uzay aracı planlaması veya özel olaylar (2015 ile 2016 arasında istasyonda kalan bir yıllık mürettebat gibi) nedeniyle görev uzunlukları biraz değişebiliyor.[8] mürettebatın istasyonu boşaltması gerekiyorsa, dünya’ya 2 adet soyuz uzay aracı ile dönebiliyorlar.
  
  2019 veya 2020’den itibaren, spacex’in dragon ve boeing şirketinin cst-100 isimli mürettebat araçları tek seferde soyuz’dan daha fazla astronot taşıdıkları için, uluslararası uzay istasyonu'ndaki mürettebat sayıları artabilir. abd şirketlerine ait bu araçlar kullanılabilir olduğundan beri soyuz’a olan talep azaldı; çünkü nasa kendi astronotları için ruslardan daha az koltuk almaya başladı.
  
  astronotlar ıss’de zamanlarının büyük bir kısmını deneylere ve bakım işlerine ayırıyor; ancak günde en az iki saatliğine egzersiz ve kişisel bakım yapmaları için zaman tahsis ediliyor. ayrıca arada sırada uzay yürüyüşleri yapıyor, dünya’da düzenlenen medya ve okul etkinliklerine katılıyor ve ıss amiri kanadalı astronot chris hadfield’ın 2013’te yaptığı gibi, sosyal medya paylaşımları yapıyorlar. buna rağmen, uzayda atılan ilk tweet, 2009’da uzay mekiğinde atılmış olup, mike massimino’ya aittir.
  
  uluslararası uzay istasyonu, uzun dönemli araştırmalarda insan sağlığını korumak amacıyla da kullanılan bir platformdur. nasa, uluslararası uzay istasyonu'nun, astronotlar mars ve ay gibi diğer güneş sistemi gök cisimlerinde araştırmalara giderken bir basamak olarak kullanıldığına dikkat çekiyor. insan vücudu yerçekimsiz ortamda kaslar, kemikler, kardiyovasküler sistem ve gözler de dahil olmak üzere değişiyor.[9] birçok bilimsel araştırma bu değişikliklerin ne kadar şiddetli olduğunu ve geri döndürülebilir olup olmadığını anlamaya çalışıyor. özellikle göz problemleri uzay ajansının canını sıkıyor; çünkü astronotlar sebebi anlaşılamayan şekilde dünya’ya döndükten sonra görüşlerinde kalıcı bir değişimin olduğunu söylüyorlar.[10]
  
  astronotlar ayrıca espresso makinesi veya 3d yazıcı gibi bazı ürünlerin deneme süreçlerine katılıyor ya da kemirgenler veya bazen uzayda yetiştirip hatta yiyebildikleri bitkiler üzerindeki bazı biyolojik deneyler yapıyorlar.[11], [12], [13], [14]
  
  ekipler, sadece bilimsel araştırmalardan değil, aynı zamanda istasyonun bakımından da sorumludur. bazen bu onarımları gerçekleştirmek için uzay yürüyüşlerine çıkmaları gerekir. birkaç kez meydana gelen amonyak sisteminin bir parçasının arızalanması gibi durumlarda bu onarımlar acil olabilir.
  
  uzay yürüyüşü güvenlik prosedürleri 2013’te, astronot luca parmitano'nun istasyonun dışında çalışırken başlığının suyla dolması ve neredeyse ölümcül bir tehlike atlatması sonrası değiştirildi.[15] nasa artık bu tarz “su baskını” olaylarına hızla karşılık verebiliyor. ayrıca sıvıyı emmek için kıyafetin boşluklarına pedler ve kaskın suyla dolması durumunda alternatif bir solunum yolu sağlayabilmek için bir tüp eklendi.
  
  nasa ayrıca uzay yürüyüşleri yerine geçebilecek tamamlayıcı teknolojileri de test ediyor. robonaut buna bir örnek. şu anda istasyonda bulunan bir prototip, anahtarları çevirebilir, gözetim altında diğer rutin görevleri yapabilir ve bir noktada "dışarıda" da çalışabilir. [16]
  
  uzaydaki rekorlar
  
  ıss mürettebatı birlikte pek çok göze çarpan başarıya imza attı:[17]
  
  uzayda en uzun süre kalan amerikan scott kelly ve rus kozmonot mikhail kornienko 2015-2016 yılları arasında bir yıllık görevde yer alarak 340 gün geçirdi. aynı zamanda uzay ajansları da kelly’nin dünyadaki ikizi mark ile kapsamlı “ikiz çalışmaları” deneyleri yaptı. nasa henüz resmi olarak açıklamasa da daha uzun süreli görevlerle ilgilendiğini belirtti.
  
  amerikan astronot peggy whitson, 289 gün boyunca 2016-2017 yıllarındaki görevi sırasında en uzun yalnız uzay uçuşunu yapan kadın oldu.
  
  665 gününü uzayda geçiren peggy whitson, uzayda en çok zaman geçiren kadın oldu.
  uzayda aynı anda en çok kadının bulunduğu zaman, 2 ayrı uzay uçuşu görevindeki kadınların ıss ‘de buluşması ile 2010 yılının nisan ayında gerçekleşti. soyuz uzay aracında uzun süreli bir görevde uçan tracy caldwell dyson ve sts-131 görevinde uzay mekiğini discovery'ye getiren nasa astronotları stephanie wilson, dorothy metcalf-lindenburger ve japonya’dan naoko yamazak da bu kadınlar arasındaydı.
  en çok kişinin katıldığı uzay toplantısı nasa’nın sts-127 mekik görevi sırasında endeavour uzay mekiğinde 13 kişi ile gerçekleşti. (sonraki uzay görevleri sırasında birkaç kez egale edildi)
  
  2001 yılındaki sts-102 ıss inşa görevi sırasında, nasa astronotları jim voss ve susan helms 8 saat 56 dakika süren en uzun uzay yürüyüşünü gerçekleştirdi.
  expedition 54 ıss’nin anten tamiri görevi sırasında alexander misurkin ve anton shkaplerov rusya adına en uzun uzay yürüyüşünü 8 saat 13 dakika ile gerçekleştirdi.
  
  uluslararası uzay istasyonu'nun yapısı
  
  güneş panelleri de dahil olmak üzere uzay istasyonu, abd’deki bir amerikan futbol sahasının alanına ve 391.000 kilograma denktir. ziyaretçi araçlar bu ölçümlere dahil değildir. bu yapı geleneksel beş yatak odalı bir evden daha yaşanabilir bir oda, iki banyo, spor salonu ve 360 derecelik bir pencereden oluşuyor. ayrıca uzay istasyonunun yaşam alanı, bir boeing 747 jumbo jetinin kabiniyle karşılaştırabilir.
  
  uluslararası uzay istasyonu, uzay yürüyüşü yapan astronotlar ve robotik kullanılarak yörüngede parça parça inşa edildi. çoğu görevde, daha ağır parçaları taşımak için nasa'nın uzay mekiği kullanıldı ancak bazı modüller tek kullanımlık roketlerle fırlatıldı. uluslararası uzay istasyonu, yaşam alanları ve laboratuvarları içeren modüller ve bağlantı düğümlerinin yanı sıra yapısal destek sağlayan dış kafes ve güç sağlayan güneş panellerine sahip.
  
  ilk modül olan rusya zarya, 20 kasım 1998'de bir proton roketiyle fırlatıldı. iki hafta sonrasındaysa uzay mekiği uçuşu sts-88, nasa unity / node 1 modülünü fırlattı. astronotlar, istasyonun iki parçasını birbirine bağlamak için sts-88 sırasında uzay yürüyüşleri yaptılar. sonrasında istasyonun diğer parçaları roketler üzerinde veya uzay mekiği kargo bölmesinde fırlatıldı. diğer önemli modül ve bileşenlerinden bazıları şunlardır:
  
  mekiğin iskeleti, hava kilitleri ve güneş panelleri (ıss’nin başlangıcından bugüne kademe kademe faaliyete geçti. yeni ticari uzay araçları için kenetlenme mekanizmaları 2017’de aktive edildi)
  
  zvezda (rusya; 2000 yılında başlatıldı.)
  
  destiny laboratuvar modülü (nasa; 2001 yılında başlatıldı.)
  
  canadarm2 robotik kolu (csa; 2001 yılında başlatıldı.) başlangıçta yalnızca uzay yürüyüşleri ve uzaktan kumandalı onarımlar için kullanılıyordu. günümüzde kargo uzay aracını, diğer limanları kullanamayan uzay araçlarını uzay istasyonuna bağlamak için de düzenli olarak kullanılıyor.
  
  harmony / node 2 (nasa; 2007 yılında başlatıldı.)
  
  columbus yörünge tesisi (esa; 2008 yılında başlatıldı.)
  
  dextre robotik el (csa; 2008 yılında başlatıldı.)
  
  japon deney modülü veya kibo (2008-2009 arasında aşamalı olarak başlatıldı.)
  
  kubbe penceresi ve tranquility/node 3 (2010 yılında başlatıldı.)
  
  leonardo kalıcı çok amaçlı modül (esa; daha önce istasyona kargo getirip götürmek için kullanılmış olmasına rağmen 2011 yılında sabit bir konumda çalışmaya başlatıldı.)
  
  bigelow genişletilebilir etkinlik modülü (özel modül 2016'da piyasaya sürüldü.)
  
  uzay istasyonu için bir uzay aracı
  
  uzay mekiği ve soyuz’un yanı sıra, uzay istasyonu diğer birçok uzay aracı tarafından ziyaret edildi. mürettebatsız gelişim (rusya) araçları istasyona düzenli ziyaretler yapıyordu. avrupa'nın otomatik transfer aracı ve japonya'nın h-ıı transfer aracı programları sonlanıncaya kadar ıss'yi ziyaret etmeye devam etti.
  
  nasa, 2006'dan 2013'e kadar süren ticari orbital ulaşım hizmetleri programı kapsamında uzay istasyonuna ticari kargo uzay aracı geliştirmeye başladı. 2012 yılında ilk ticari uzay aracı olan spacex’in dragon aracı uzay istasyonunu ziyarete başladı.[18] nasa'nın ticari ulaşım hizmetleri programını kapsamında dragon ve orbital atk'nin antares uzay aracıyla ziyaretleri bugün de devam ediyor. dragon, antares ve sierra nevada corp.'un dream chaser'ı, 2019 ile 2024 arasındaki uçuşları kapsaması beklenen crs-2 sözleşmelerini aldı.
  
  kaynaklar ve ileri okuma
  
  türev içerik kaynağı:
  a- space.com | arşiv bağlantısı
  
  1-nasa. visitors to the station by country. (15 kasım 2020). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: nasa | arşiv bağlantısı
  
  2-n. t. redd. nasa: 60 years of space exploration. (08 kasım 2017). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  3-e. howell. roscosmos: russia's space agency. (30 ocak 2017). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  4-e. howell. european space agency: facts & ınformation. (24 mayıs 2016). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  5-e. howell. jaxa: japan's aerospace exploration agency. (19 mayıs 2016). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  6-e. howell. canadian space agency: facts & ınformation. (26 nisan 2018). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  7-e. howell. columbia disaster: what happened, what nasa learned. (01 şubat 2019). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  8-s. lewin. after nearly a year ın space, astronaut and cosmonaut return to earth. (02 mart 2016). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  9-e. howell. weightlessness and ıts effect on astronauts. (16 aralık 2017). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  10-m. wall. under pressure: why spaceflight ıs so hard on astronauts' eyes. (30 ocak 2017). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  11-e. howell. rocket fuel: how astronauts will brew the perfect espresso ın space. (17 haziran 2014). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  12-space.com. 3d printing ın space. (29 kasım 2020). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  13-e. howell. rats ın spaaace! nasa wants to put rodents on space station. (19 ağustos 2014). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  14-d. e. urrutia. space salad: astronauts harvest 3 different crops and try new gardening tech. (10 kasım 2017). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  15-m. kramer. spacesuit leak that nearly drowned astronaut could have been avoided. (26 şubat 2014). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  16-r. toro. meet robonaut 2, nasa's space droid (ınfographic). (04 şubat 2011). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  17-m. wall. https://www.space.com/…cords-50th-anniversary.html. (23 nisan 2019). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  18-e. howell. spacex's dragon: first private spacecraft to reach the space station. (10 ağustos 2020). alındığı tarih: 29 kasım 2020. alındığı yer: space.com | arşiv bağlantısı
  
  kaynak
• her hareketini aile ile yapmak; aile ile düşünüp aile ile karar almak. finalde başaramazsan ailen teselli eder ama başarırsan kimin başardığı sorunsalı ortaya çıkar. o yüzden eğer ileride bir birey olmak istiyorsan kendi hayatını yaşa yani birey ol ve acısıyla tatlısıyla kendin ol. unutma bir filmde bile en büyük acıyı en büyük mutluluğu filmin jönü ya da esas kızı yaşar. kendi hayatında figüran olma.
  
  not: bu açıklamaya bir paradoks olarak bakarsak eğer o zaman bu paradoksun ülkesinde yaşıyoruz.