olimpiyat

• ülkemizde senelerdir yapılması hayal edilen ama bu kafayla daha çok beklenecek olay.
• sporu sadece futbol olarak gören, onu da ne kadar becerebildiği tartışılan ülkenin, hiçbir zaman gerçekleşmemesi gereken hayali!
• olimpiyat oyunları zeus ve bunların masalsı düzenleyicisi pelops kültüne ilişkindir. zeus tapınağını kuşatan duvarlar boyunca çadırlar kurulur, böylece bir tür fuar ortaya çıkar. bu fuarda örneğin konserler, filozofların konferansları gerçekleşir, övgü konuşmaları yani 'panegurikos'lar olur, edebi eserler okunurdu. ılk olimpiyatlar böyleymiş...
• (bkz: antik olimpyatlar)
• olimpiyat tarihine geçmiş türk sporcular:
  
  mehmet koç
  
  1875 doğumlu türk güreşçi mehmet koç'un maalesef herhangi bir olimpiyat başarısı yok fakat 1896 yılında kendi imkanlarıyla yunanistan'a giderek atina olimpiyatlarına katılmak istemiş fakat çeşitli evrak sorunları nedeniyle katılamamış. o yıllarda böyle bir inançla ve azimle oralara kadar gidip yarışmak istemesi bile benim için bir başarı olduğu için onu da bu listeye ekleyerek bi nebze de olsa anmak istedim.
  
  yaşar erkan
  
  1912 doğumlu milli güreşçi, 1936 yılında berlin'de düzenlenen olimpiyat oyunlarına katılır ve kimsenin beklemediği şekilde güreşte altın madalya kazanarak türkiye'ye tarihindeki ilk altın madalyayı kazandırır. madalyayı kazandıktan sonra ''şampiyonluk kürsüsünde şanlı bayrağımız şeref direğine çekilirken kendimi tutamadım, gözlerimden yaşlar sel gibi aktı. 120 bin kişinin ve hitler’in önünde bayrağımızı şeref direğine çektirmek ve ayakta güzel marşımızı dinletmek zevklerin en güzeli ve en büyüğüdür'' açıklamasını yapmıştır ve ayrıca bu tarihi zaferden sonra dönemin cumhurbaşkanı mustafa kemal atatürk de kendisine bir telgraf çekerek tebriklerini iletmiştir.
  
  gazanfer bilge
  
  1924 doğumlu gazanfer bilge, 1946'da isveç'te düzenlenen avrupa şampiyonası'nda serbest güreş dalında altın madalya kazandıktan 2 sene sonra, 1948 londra olimpiyatlarında da altın madalya kazanmıştır. gazanfer bilge bu başarısıyla ülkemize olimpiyatlarda serbest güreş dalında altın madalya kazandıran ilk sporcu olmuştur.
  
  naim süleymanoglu
  
  cep herkülü lakabıyla tanıdığımız milli halterci naim süleymanoğlu, yalnızca türkiye'nin değil, dünyanın gördüğü gelmiş geçmiş en iyi haltercilerden biridir. dünya ve avrupa şampiyonalarındaki başarılarını 3 kez kazandığı olimpiyat altınıyla taçlandırmıştır. süleymanoglu, bu üstün başarılarının ardından 1988 yılında time dergisine kapak olmuştur.
  
  hamza yerlikaya
  
  uluslararası güreş federasyonları (fıla) tarafından asrın güreşçisi ünvanını kazanan efsane sporcu, birçok kez avrupa, dünya ve olimpiyat şampiyonu olmuştur. yerlikaya, güreş dendiğinde ülkemizde ve dünyada akla ilk gelen isimlerden biri olmayı başarmıştır.
  
  halil mutlu
  
  halterdeki gurur kaynağımız halil mutlu, 3 kez olimpiyat şampiyonu, 5 kez dünya şampiyonu, 10 kez avrupa şampiyonu olmuş, 52 kg, 54 kg ve 56 kg'da 20'den fazla dünya rekoru kırmıştır.
  
  elvan abeylegesse
  
  1982 doğumlu etiyopya kökenli, türk atlet elvan abeylegesse türkiye'ye olimpiyat tarihinde atletizm dalında ilk gümüş madalyasını kazandıran sporcu olmuştur. türkiye ve avrupa rekorlarını da elinde bulundurmaktadır.
• madalya sıralamasında birinci olan ülkeleri şu şekilde olan organizasyondur (2021 itibariyle güncellenmiştir):
  
  yaz olimpiyatları:
  
  1896 atina - abd (11 altın, 7 gümüş, 2 bronz)
  1900 paris - fransa (26 altın, 41 gümüş, 34 bronz)
  1904 st. louis - abd (78 altın, 82 gümüş, 79 bronz)
  1908 londra - büyük britanya (56 altın, 51 gümüş, 39 bronz)
  1912 stockholm - abd (25 altın, 19 gümüş, 19 bronz)
  1920 anvers - abd (41 altın, 27 gümüş, 27 bronz)
  1924 paris - abd (45 altın, 27 gümüş, 27 bronz)
  1928 amsterdam - abd (22 altın, 18 gümüş, 16 bronz)
  1932 los angeles - abd (41 altın, 32 gümüş, 30 bronz)
  1936 berlin - almanya (33 altın, 26 gümüş, 30 bronz)
  1948 londra - abd (38 altın, 27 gümüş, 19 bronz)
  1952 helsinki - abd (40 altın, 19 gümüş, 17 bronz)
  1956 melbourne - sscb (37 altın, 29 gümüş, 32 bronz)
  1960 roma - sscb (43 altın, 29 gümüş, 31 bronz)
  1964 tokyo - abd (36 altın, 26 gümüş, 28 bronz)
  1968 mexico city - abd (45 altın, 28 gümüş, 34 bronz)
  1972 münih - sscb (50 altın, 27 gümüş, 22 bronz)
  1976 montréal - sscb (49 altın, 41 gümüş, 35 bronz)
  1980 moskova - sscb (80 altın, 69 gümüş, 46 bronz)
  1984 los angeles - abd (83 altın, 61 gümüş, 30 bronz)
  1988 seul - sscb (55 altın, 31 gümüş, 46 bronz)
  1992 barselona - bdt* (45 altın, 38 gümüş, 29 bronz)
  1996 atlanta - abd (44 altın, 32 gümüş, 25 bronz)
  2000 sidney - abd (37 altın, 24 gümüş, 32 bronz)
  2004 atina - abd (36 altın, 39 gümüş, 26 bronz)
  2008 pekin - çin halk cumhuriyeti (51 altın, 21 gümüş, 28 bronz)
  2012 londra - abd (46 altın, 28 gümüş, 29 bronz)
  2016 rio de janeiro - abd (46 altın, 37 gümüş, 38 bronz)
  2020 tokyo - abd (39 altın, 41 gümüş, 33 bronz)
  
  *o yıl sscb dağıldığı için estonya, letonya ve litvanya hariç eski sovyet cumhuriyetleri bağımsız devletler topluluğu (bdt) adı altında katılmıştır.
  
  kış olimpiyatları:
  
  1924 chamonix - norveç (4 altın, 7 gümüş, 6 bronz)
  1928 st. moritz - norveç (6 altın, 4 gümüş, 5 bronz)
  1932 lake placid - abd (6 altın, 4 gümüş, 2 bronz)
  1936 garmisch-partenkirchen - norveç (7 altın, 5 gümüş, 3 bronz)
  1948 st. moritz - norveç (4 altın, 3 gümüş, 3 bronz)
  1952 oslo - norveç (7 altın, 3 gümüş, 6 bronz)
  1956 cortina d'ampezzo - sscb (7 altın, 3 gümüş, 6 bronz)
  1960 squaw valley - sscb (7 altın, 5 gümüş, 9 bronz)
  1964 innsbruck - sscb (11 altın, 8 gümüş, 6 bronz)
  1968 grenoble - norveç (6 altın, 6 gümüş, 2 bronz)
  1972 sapporo - sscb (8 altın, 5 gümüş, 3 bronz)
  1976 innsbruck - sscb (13 altın, 6 gümüş, 8 bronz)
  1980 lake placid - sscb (10 altın, 6 gümüş, 6 bronz)
  1984 saraybosna - doğu almanya (9 altın, 9 gümüş, 6 bronz)
  1988 calgary - sscb (11 altın, 9 gümüş, 9 bronz)
  1992 albertville - almanya (10 altın, 10 gümüş, 6 bronz)
  1994 lillehammer - rusya (11 altın, 8 gümüş, 4 bronz)
  1998 nagano - almanya (12 altın, 9 gümüş, 8 bronz)
  2002 salt lake city - norveç (13 altın, 5 gümüş, 7 bronz)
  2006 torino - almanya (11 altın, 12 gümüş, 6 bronz)
  2010 vancouver - kanada (14 altın, 7 gümüş, 5 bronz)
  2014 soçi - rusya (13 altın, 11 gümüş, 9 bronz)
  2018 pyongçang - norveç (14 altın, 14 gümüş, 14 bronz)
  
  yaz olimpiyatları tüm zamanlar ilk 5:
  
  1. abd (1061 altın, 836 gümüş, 739 bronz)
  2. sscb (395 altın, 319 gümüş, 296 bronz)
  3. büyük britanya (285 altın, 316 gümüş, 315 bronz)
  4. çin halk cumhuriyeti (262 altın, 199 gümüş, 173 bronz)
  5. fransa (222 altın, 253 gümüş, 274 bronz)
  
  kış olimpiyatları tüm zamanlar ilk 5:
  
  1. norveç (132 altın, 125 gümüş, 111 bronz)
  2. abd (105 altın, 112 gümüş, 88 bronz)
  3. almanya* (92 altın, 88 gümüş, 60 bronz)
  4. sscb (78 altın, 57 gümüş, 59 bronz)
  5. kanada (73 altın, 64 gümüş, 62 bronz)
  
  *almanya'nın ger koduyla, birleşik olduğu dönemlerde aldığı madalyalar sayılmıştır.
  
  tüm olimpiyatlar tüm zamanlar ilk 5:
  
  1. abd (1166 altın, 948 gümüş, 827 bronz)
  2. sscb (473 altın, 376 gümüş, 355 bronz)
  3. büyük britanya (296 altın, 320 gümüş, 332 bronz)
  4. almanya* (293 altın, 293 gümüş, 306 bronz)
  5. çin halk cumhuriyeti (275 altın, 227 gümüş, 194 bronz)
  
  *almanya'nın ger koduyla, birleşik olduğu dönemlerde aldığı madalyalar sayılmıştır.
  
  ^*
• olimpiyat tarihine geçmiş türk sporcular:
  yaşar doğu
  1913 yılında samsun’un kavak ilçesine bağlı karlı köyünde doğan yaşar doğu, ı. dünya savaşı sırasında babasının ölmesi üzerine annesinin köyü olan emirli'ye yerleşti. yaşar doğu, annesi feride hanımın bu köyde ikinci evliliğini yapması üzerine 5 yaşındayken 1917 veya 1918 yılında amasya’nın kurnaz köyünde yaşayan halası ayşe tok’un (doğu) yanına gönderildi. ayşe hanıma köyünde yaşar doğu’nun annesi feride hanıma hürmeten feride adıyla anıldığı bilinmektedir. halasının kocası, yani eniştesi satılmış tok, oğulları hayrettin ve kemal’den ayırt etmeden yaşar doğu’yu askerlik dönemine kadar yanında yetiştirdi. bu yıllarda halasının ve eniştesinin yanında çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşan yaşar doğu’yu, eniştesi satılmış tok, tek atlı yaylı arabası ile hafta sonları yapılan köy düğünlerindeki güreşlere götürüyordu. askere gitmeden önce, tahminen 1935 yılında amasya’nın bugünkü ziyaret kasabasında- eski adıyla ziyere köyünde düğün güreşinde ankara'dan gelen güreş otoriteleri tarafından beğenildi.
  
  1936 yılında ankara'da askerde iken, güreş ihtisas kulübü'ne girdi ve minder güreşine başladı. 1938 yılında askerliği bitince ankara'ya yerleşti ve kulübü adına güreşmeye başladı. burada o dönem milli takımın başında olan fin antrenör onni helinen ondaki güreş stilini ve gücünü görünce 1939 yılında milli takıma aldı. aynı yıl oslo'da yapılan avrupa şampiyonası'nda 66 kiloda güreşti ve yaptığı dört güreşin birinde yenildi ve ikinci oldu. serbest stildeki tek yenilgisini sayı ile estonyalı güreşci toots'a karşı aldı. oslo turnuvası yaşar doğu'nun katılıp da şampiyon olmadığı tek serbest stil turnuvası oldu.
  
  1940 yılında istanbul çemberlitaş'da yapılan balkan şampiyonası'nda üç tuşla 3 galibiyet aldı ve 66 kiloda şampiyon oldu. araya ıı. dünya savaşı girmesiyle 1946'da kahire ve iskenderiye'de yapılan iki milli karşılaşmada iki tuşla iki galibiyet daha kazandı. yine o yıl stockholm'de yapılan avrupa şampiyonası'nda 73 kilo ile 6 maça çıktı ve hepsini kazanarak ilk defa avrupa şampiyonu unvanını kazandı. bir yıl sonra prag'da yapılan avrupa grekoromen şampiyonası'nda yine bütün rakiplerini yendi ve 73 kilonun şampiyonu oldu.
  
  1948 yaz olimpiyatları'na katıldı ve burada 5 rakibini de yenerek olimpiyat şampiyonu oldu.
  
  1949 yılında türk milli takımı ile bir avrupa turnesi'ne çıktı. italya, isviçre, isveç ve finlandiya'yı kapsayan bu turnede 79 kiloda toplam 7 güreş yaptı ve hepsini kazandı. aynı yıl avrupa güreş şampiyonası istanbul'da düzenlendi. yaşar doğu, 79 kiloda güreşti ve ilk üç rakibini tuşla, finalde ise isveçli ünlü güreşçi groemberg'i sayı ile yenerek şampiyon oldu.
  
  1950 yılında bu defa asya'da bir turneye çıktı. bağdat, basra ve lahor'da yaptığı tüm güreşlerde rakiplerini tuşla yendi ve ününü doğu'da da yaygınlaştırdı.
  
  yaşar doğu, güreş hayatı boyunca bir kez dünya şampiyonası'na katılma şansını yakaladı. 1951 yılında 87 kiloda mindere çıkan yaşar doğu kısa boylu olduğu için bu kiloda güreşmesinin güç olmasına rağmen finlandiyalı, iranlı, alman ve isveçli rakiplerini yenerek, ömrünün ilk ve son dünya şampiyonluğu'nu kazandı. 1951 yılında helsinki'ye giden güreş milli takımının hepsi şampiyonluk unvanıyla yurda dönmüştür. bu takım yaşar doğu, nurettin zafer, haydar zafer, nasuh akar, celal atik, ali yücel, ibrahim zengin ve adil candemir'den oluşmaktaydı.
  
  londra olimpiyatları'ndan sonra kendisine ev armağan edildiği için olimpiyat komitesi'nce profesyonel ilan edilince, 1952 helsinki olimpiyatları'na katılamadı.
  
  güreşi bıraktıktan sonra milli takım'da antrenör oldu. 15 aralık 1955 günü milli takım'la beraber isveç'te bulunduğu sırada ağır bir kalp krizi geçirdi. doktorların kesin dinlenme önerisine rağmen yurda döndükten sonra genç güreşçiler yetiştirmeye devam etti.
  
  8 ocak 1961'de ankara'da geçirdiği ikinci kalp krizi ile vefat etti. kabri ankara cebeci askeri şehitliğindedir.
  
  türk güreşinin efsane isimlerinden biri olan yaşar doğu, ay yıldızlı mayo ile yaptığı 47 güreşin yalnızca birinde yenilmiş, galip geldiği 46 karşılaşmanın 33'ünü tuşla kazanmıştır. kazandığı 46 karşılaşmanın normal süre toplamı 690 dakika olduğu halde, kısa sürede yaptığı tuşlar nedeniyle bu güreşler toplam 372 dakika 26 saniye sürmüştür.
  kaynak wiki
• kaynaklara göre ilk olimpiyat (m.ö 776) şampiyonu olan sporcu, elisli koroibos'muş ve mesleği aşçılıkmış(fırıncı olduğu da geçiyor).
  gelen tavsiye üzerine ekliyorum: ben antik yunan sosyal tarihi dersinde yukarıdaki ifade ile öğrendim. kaynak adı geçmiyordu. orijinal ismi ile aratınca ulaşabildiğim kaynak https://en.wikipedia.org/wiki/coroebus_of_elis
• temelleri m.ö. 8. yüzyılda olimpiya'da gerçekleştirilen antik oyunlara dayanan ilk olarak 1896 yılında atina'da yapılan, her 4 yılda bir düzenlenen birçok branşın yer aldığı spor müsabakaları
• osmanlı devletini, olimpiyatlarda ilk kez aleko mulos isimli, rum asıllı sporcu temsil etmiştir.