ömer rıza doğrul

• - mehmet akif ersoy'un damadı,
  - cumhuriyet gazetesinin yazarı,
  - islâm-türk ansiklopedisi'nin yazı heyeti üyesi,
  - kur'an-ı kerim çevirmeni,
  - demokrat parti konya mebusu,
  - masonluk ve kadiyanilik ithamlarının baş aktörü
  ömer rıza doğrul'un rakıcılığına ilişkin minik bir anektod da ben yazayım.
  
  halikarnas balıkçısı cevat şakir kabaağaç, naci sadullah ve kemal sülker'le birlikte sirkeci ve beyoğlu'ndaki meyhanelerde, degüstasyon'da, özcan'da falan kafayı çekerlermiş ve bindikleri taksiye ödemeyi mutlaka ömer rıza yaparmış. hem meyhaneye hem de taksiye ilişkin değirmenin suyu -mehmed kemal'in gene aynı tangolar kitabında anlattığına göre- anadili arapça olan ömer rıza'nın 1943 tarihli tanrı buyruğu adlı kur'ân çevirisine ilişkin cüz başı aldığı telif ücretlerinden geliyormuş.
  
  bir gün cevat şakir'in meyhanede anlattığı hüzünlü bir öykü sırasında boğazı düğümlenen doğrul, kravatını gevşetip gömleğinin düğmesini çözünce boğazında etten küçük bir siyah üzüm salkımı görünmüş ve bunu farkeder farketmez hemen gömleğini düğmeleyip kravatını düzeltmiş. buna şahit olan kemal sülker, bir süre sonra bu hadiseyi anlattığı naci sadullah'tan aldığı cevap:^*
  
  «herkesin bilinmesini istemediği bir gizi olur. ömer'inki de bu üzüm salkımı. doğuştan beri taşıdığı bu et salkımını kimsenin görmesini istemez. ama büyük bir kusurmuş gibi örtbas etmeye çalıştığı bu, çoğumuzun gizlerinin en masumudur. en zararsızıdır. sen de bunu unut, olmaz mı?»
  
  merak edip hemen ömer rıza doğrul'un google'daki fotoğraflarına baktım; gerçekten de gömleği ve kravatını sıkı sıkıya bağlamış hepsinde: görsel, görsel, görsel, görsel, görsel.
  
  1952'de ölen ömer rıza, vasiyeti üzerine kayınbabasının yanına, edirnekapı şehitliği'ne gömülmüş görsel. bu arada gömülürken bazı karışıklıklar yaşanmış. yukarıda bahsettiğim gene aynı tangolar kitabında elif naci'nin anlattığına göre, mevtayı tam gömeceklerken cemaatten birinin uyarısıyla mehmet akif'in mezarının başka bir yerde olduğu anlaşılmış ve tabut tekrar omuzlanıp doğru yere defnedilmiş. bu karışıklığa ilişkin elif naci dalgasını geçmeyi ihmal etmemiş:
  - ömer rıza, dün akşam fazla kaçırdı, yolu şaşırdı.
• "islamiyet ve dinler tarihi üzerine yaptığı incelemeler ve araştırmalarla tanınan gazeteci yazar . 1893 yılında kahirede doğdu.1952 de istanbulda öldü.
  el-ezher medresesinde din öğrenimi gören doğrul;1925’te istanbul’a geldi. tasvir-i efkar’da başladığı yazı hayatının ilk yıllarında islamcılığı savunan yazılar yazdı. cumhuriyet’in ilanından sonra ikdam, akşam, tan, cumhuriyet gazetelerinde islam tarihi, dinler tarihi, türk ve arap edebiyatlarıyla ilgili makaleler, siyasi yazılar kaleme aldı. 1950 genel seçimlerinde dp listesinden konya milletvekili seçildi. 1951’de pakistanın başkenti karaçi'de toplanan islam konferansı’nda türk heyetine başkanlık etti. istiklal marşı şairi m. akif ersoy'un damadı olan doğrul, çağdaş türkiye’yi ve devrimlerini islam dünyasına tanıtmak için çaba gösterdi. kuran’ı tanrı buyruğu (1934) adıyla türkçe’ye çevirdi; islam tarihi (10 cilt, 1928-1935), yeryüzündeki dinlerin tarihi (1938), islam’ın özü ve kuran’ın ruhu (1946) gibi incelemeler kaleme aldı."
  
  not :alıntı olmakla birlikte düzeltilmiştir.
• halil cibran'ın the prophet'ini de çevirmiştir.
• islam ve dinler tarihi üzerine çalışmalarıyla olduğu kadar rakıcılığıyla da tanınan gazeteci ve yazar. aynı zamanda şair mehmet akif ersoy'un damadıdır.
  sağlam içermiş rahmetli öyle ki hatta bir ara, islamın aslında içkiye izin verdiğini savunması dikkat çekmiştir.
  tan gazetesinde dış politika yazarı olarak çalıştığı sırada her akşam küçük bir şişe rakı getirtir, konyalı'dan yemek ister, odasında hem çalışır, hem demlenirmiş.
  
  cumhuriyet gazetesine girdikten sonra da pembe köşk'ün ikinci katındaki geniş odasında aynı düzeni
  sürdürmüş. yaz aylarında hademeye bir kova getirtir, buz aldırır, rakıyı buz konulmuş kovada
  soğutarak akşam keyfini çıkartırmış. bbc'yi dinler, kahire radyosunda arapça yayını dinleyerek not
  alır ve yazısını hazırlarmış.
  
  bütün bunları nereden mi biliyoruz?
  rakı ansiklopedisi
  kemal sülker "bâbıâli'nin içkicileri: ömer rıza doğrul" cumhuriyet, 6 temmuz 1982
  erdal alova- içki ve edebiyat âlemi
  fuat bozkurt -türk içki geleneği
• bugünden bakıldığında (yarın n'olur kim bilir), hayatı boyunca, islam dini ile cumhuriyet fikrini öyle veya böyle bağdaştırmaya çalışmış çok yönlü kültür adamı. bu etkinliklerinin büyük bir kısmını büyük bir ihtimalle atatürk'ün bilgisi dahilinde yaptığı anlaşılıyor (atatürk'ün ölümüne kadar). zamanında, bir ara, herhalde, bir şanssızlık eseri istiklal mahkemelerinde de yargılanmış, ancak hüküm giymemiştir.
  
  günlük gazete yazarlığı da yapan (bkz: #7279132), doğrul, 1946 yılında selamet dergisini çıkarır; derginin gözde konusu, günümüzde yine güncel olan, filistin davasıdır; anti-semitizm yaptığı söylenir.
  
  velud bir yazar olan doğrul (bkz: #7279132) aynı zamanda hasan sabbah'ın cennet fedaileri adlı romanın yazarıdır (can kitabevi (mustafa can), konya, 1981; zamanının yeni baskısı) (bkz: #24568689). şu anda piyasada dolaşan - benim bildiğim - yedi sekiz hasan sabbah kitabının arasında (aralarında bir tane türk yazarın kitabı yok) bu kitap yoktur.
  
  ayrıca bir de "tasavvuf" adlı kitabı vardır (kaknüs yayınları, 2008, yeni baskı).
  
  doğrul hakkında, tamamlayıcı (ve daha geniş) bilgi için "tasavvuf" kitabındaki özgeçmişe bakılabilir. doğrul'a magazin açısından bakmak isteyenler, gürkan hacır'ın 11.09.2011 tarihli akşam gazetesindeki yazısına bakabilirler.
• rakı dostu nüktedan şahsiyet.
  
  kendisi rakıya su katmaz, yudum yudum içer sonra da bardağından bir yudum su alırmış. ona göre içmek inanca aykırı değilmiş. sanat olan içmeyi bilmekmiş.
  
  kuran çevirisi yaptığı sıralarda teslim ettiği bölümlerin telif ücretini alır almaz arkadaşlarına rakı ziyafeti çekermiş.
  
  rivayet odur ki bir gün ömer rıza çıkagelir ve arkadaşlarına "bu akşam son" der; son surenin çevirisini teslim etmiştir.^*
• necatibey mezarlığı'nda ebedi istirahatindedir.