• tarihci, mecelle-i umur-i belediye, istanbul yanginlari, istanbulun şehreminleri en bilinen çalışmalarıdır.
  • (bkz: nuri ergin)
  • 1934'te hazirlanmıs olan istanbul sehir rehberi isimli, istanbul'un en eski sehir rehberinin yazari. sozu edilen kitabin tipkibasimi istanbul buyuksehir belediyesi tarafından yapildi.
  • 1883 pötürge doğumlu. darüşşafaka mezunu.daha sonra istabul darülfünun-ı şahane edebiyat şubesini bitirdi.mecelle-i umur-i belediye yanında türkiye maarif tarihi de önemli eserlerindendir.1961 de vefat etmiştir.
  • kadıköy sahrayicedit mahallesinde bir sokaktır. atatürk caddesini kireçhaneler sokaka bağlar, girişinde emiroğlu baklavacısı ve garanti bankası atm si vardır. şehit ilhanlar sokakla kesişir
  • ismail kara'nın dediğine göre, 1927'de ilk nüfus sayımına karar verildiğinde istanbul sokaklarını onun isimlendirilmesi istenmiş, ve kendileri 5 ay içinde 6214 sokağa ad vermişlerdir. şeyhefendinin rüyasında türkiye kitabında kendisine müstakil dört sayfa ayırmış sayın kara.
  • osman nuri ergin malatya’da pütürge kazasının imrûn köyünde 1883 tarihinde dünyaya geldi.

    dokuz yaşına kadar köyünden dışarı çıkmayan, köyde çiftçilik ve çobanlık yapan osman, 1892’de istanbul’a geldi. zeyrek rüştiyesi’ne kayıt oldu. bu okuldan sonra bir akrabasının vesilesiyle zeyrek’te hacıkadın mahallesinde numûne-i mekteb-i osmânî’ye kayıt oldu. burada talim ve kıraat dersleri aldı. daha sonra, aksaray’da sultan aziz’in validesi tarafından yaptırılan pertevniyal (mahmudiye) rüşdiyesi’nin birinci sınıfına nakledildi. bu mektep, talebesine maddî refah da sağladığı için ailesinin yükü biraz olsun hafiflemiş oldu. mahmudiye rüşdiyesi’ne devam eden osman nuri, bir yandan da sakalık ve kahvehanecilik yapan babasına yardım ediyordu.

    kahvehanede olumsuz şartlar içinde ders çalışmak zorunda kalan osman nuri, sonraları “veli-nimetim” diye yâd ettiği darüşşafaka mezunlarından sosyolog mehmed izzet bey’in yardımıyla mahmudiye rüşdiyesi’nden ayrılarak dârüşşafaka’ya girdi.

    1901 yılında darüşşafaka mektebi’nden üstün başarıyla mezun oldu. aynı yıl istanbul şehremâneti’nde on altın maaşla işe başladı. buradan gelen maaşı sayesinde biraz olsun evin maddi yükünü azaltarak, biriktirdiği küçük
    paralarla kitap toplamaya başladı. böylece ileride oluşturacağı büyük kütüphanesinin de temelini atmış oldu. osman nuri 1901-1904 yılları arasında istanbul şehremâneti’ndeki görevine devam ederken, boş zamanlarında arkadaşı ebu’l-ûlâ mardin ile birlikte medrese derslerine devam etti.

    kültürel ortamlardaki hocalarının da teşvikiyle 1904’te istanbul darülfünunu edebiyat fakültesi’ne girdi. 1907
    yılında bu fakülteden birincilikle mezun oldu. üniversite yıllarında arapça ve fransızca öğrendi. bu yıllarda sahaflar çarşısının müdavimleri arasında yer almaya başladı. kültürel mekânlarda sık sık bulunan osman nuri, bu yıllarda şehbenderzâde ahmed hilmi, babanzâde ahmed naim, muallim cevdet inançalp, elmalılı m. hamdi yazır, ahmed avni konuk, ismail fennî ertuğrul mehmed akif ersoy, ismail hakkı izmirli, m. şerafettin yaltkaya gibi tanınmış kişilerle dostluk kurdu.

    ikinci meşrutiyet'in ilânından sonra belediye memurları arasında açılan imtihanı kazanarak "müessesât-ı hayriyye-i sıhhiyye idaresi" umumi kâtipliğine atandı. bu görev ona belediye hizmetlerini yakından tanıma ve inceleme imkânı verdi. 1912’de bu kurum tasarruf maksadıyla lağvedilince görevi merkez emanete kaydırıldı ve burada emanet muamelelerini takibe başladı. bu görevini sürdürürken eski kanun ve mahalli idare çalışmalarını da yakından inceleme fırsatı buldu. burada çalışırken birçok bilgi ve belgenin gün yüzüne çıkmasına vesile oldu.

    osman nuri ergin istanbul şehremâneti arşivinin kuruluşunu da bu vesileyle gerçekleştirmeye muvaffak olmuştur. memurluğunda incelemiş olduğu binlerce evrak ona, daha sonraki yıllarda kazanacağı şehir ve belediye tarihçisi kimliği için sağlıklı bir zemin hazırlamış oldu.

    osman nuri, 1927’de ilk nüfus sayımına karar verildiğinde istanbul sokaklarına isim vermekle görevlendirildi. beş ay içinde 6214 sokağın birçoğuna türk büyüklerinin adlarını vererek otuz sekiz haritadan meydana gelen bir şehir rehberi hazırladı. bu rehberle istanbul’un nüfusu başarılı bir şekilde sayılmış oldu. 38 haritadan oluşan bu eser, 1934 yılında istanbul şehir rehberi adıyla basıldı.21 bu eseri hazırlarken birçok mahalleyi de sokak sokak gezmiştir. bu vesile ile yaşadığı şehri iyi şekilde öğrenmiştir.

    osman nuri, 1928’de istanbul şehremâneti mecmuası’nı çıkarmaya başladı. belediyedeki görevinden ayrılıncaya kadar bu derginin yöneticiliğini yaptı. fuat köprülü, a.süheyl ünver, hayreddin nedim gibi önde gelen fikir adamları ile istanbul belediye müzesi ve kütüphanesi’nin kuruluşunda yer aldı. "istanbul vilâyet mektupçuluğu" görevini sürdürürken istanbul’un fethinin 500. yıl dönümü hakkında bazı neşriyatta bulunmak üzere bir kısım çalışmalar yaptı. şehremâneti’ndeki son görevi belediye mektupçuluğudur. osman ergin 1929 yılında ispanya’da düzenlenen milletlerarası belediyeler kongresinde türk belediyeciliğini temsilen bu toplantıya
    katılmıştır.24 bu toplantıdaki gözlemlerini ve sunumlarını içeren bir dizi makaleyi, editörlüğünü yapmış olduğu istanbul şehremâneti mecmuası?nda yayımlamıştır.

    46 yıl hizmetten sonra yaş haddi dolayısıyla 1947 temmuz’unda emekli oldu. osman nuri ergin 1947 yılında istanbul muallimler birliği tarafından hizmetlerinden ötürü fahri üyelik ile ödüllendirildi.

    emekliliğinden sonra vakitlerini evinde, ailesi ile ilgilenerek geçiren osman nuri ergin, 1956 yılına kadar da öğretmenlik yaptı. zamanla bozulan sağlığı için uzun süre hastanede tedavi gördü. son günlerini evinde hasta olarak geçiren osman nuri ergin, 5 temmuz 1961 tarihinde istanbul’da vefat etti. beyazıt camiî’inde kılınan cenaze namazının ardından edirnekapı mezarlığı’na defnedildi.
  • türkiye'de misline nadir rastlanan kıymetli bir adamdır. "mektupçu osman bey" adıyla da anılır. istanbul'a, istanbul'un ve belediyenin tarihine büyük vukufu ve hizmeti vardır. böyle adamlar nadir yetişir. beş ciltlik "mecelle-i umur u belediye" bile başlı başına çok değerli bir çalışmadır. ayrıca "istanbul şehreminleri" adlı eseri de kuruluşundan itibaren vazifeye gelen istanbul şehreminlerinin hal tercümeleri ve şehreminlikleri sırasında yaptıkları hizmetleri detaylarıyla anlatmaktadır. bugün hu konuda böyle toplu ve detaylı ikinci bir eser yoktur. istanbul'u onun kadar iyi tanıyan bir isim bulmak zordur. darüşşafaka'nın tarihçesini yazmıştır ve ayrıca muallim cevdet'e dair büyük bir eser vücuda getirmiştir.

    istanbul için ömrünün sonuna kadar yorulmadan çalışan ve birçok kıymetli eser vücuduna getiren bu adamın hak ettiği değeri görememesi, tanınmaması üzücüdür.
  • istanbul üniversitesi edebiyat fakültesi'ni birincilikle bitiren osman nuri ergin şöyle söyler: "hayatta en büyük emelim ya kitapçı ya da kütüphaneci olmaktı. fakat memuriyet bağları ve maişet(geçim) dertleri beni bunlara tamamı ile bağlayamadı."

    birbirinden değerli onlarca eseri bizlere kazandıran osman nuri ergin, belediyelerdeki çeşitli görevlerinin yanında ayrıca darüşşafaka, vefa lisesi, amerikan kız koleji, ameli hayat mektebi ve polis meslek okullarında; türkçe, edebiyat, felsefe, içtimaiyat, tarih, beledi bilgiler derslerine girerek öğretmenlik de yapmıştır.

    eserlerine gelecek olursak;

    belediye hakkındaki eserleri
    1- kavanin, nizamat ve talimat-ı belediye (1912)
    2- imtiyazat ve mukavelatı belediye (1915)
    3- evamir ve mukarreratı belediye (1915)
    4- mecelle-i umur-u belediye (5 cilt-1924)
    5- küçük mecelle-i umur-u belediye (1924)
    6- belediye vergi ve resimleri (1924)
    7- kitap ve kitapevleri klavuzu (1937)
    8- sivil belediye kongresi (makaleler/1929-30)
    9- beledi ve içtimai mevzular (makaleler)
    10- beledi bilgiler (1939)

    eğitim ve tarih konusundaki eserleri
    11- tarih-i teşkilat-ı belediye(1922)
    12- türkiye’de ilk halk mektebi (1927)
    13- türkiye’de şehirciliğin tarihi inkişafı (1936)
    14- türk tarihinde evkaf, belediye ve patrikhaneler(1937)
    15- türk şehirlerinde imaret sistemi (1939)
    16- türkiye maarif tarihi (5 cilt-1939-1943)

    istanbul hakkındaki eserleri
    17- istanbul şehri rehberi(1934)
    18- istanbul tıp mektepleri, enstitüleri ve cemiyetleri (1940)
    19- istanbul hayır ve sıhhat müesseseleri (1912)
    20- istanbul’da 5 asırlık imar ve iskan hareketleri (1938)
    21- cumhuriyet ve istanbul mahalli idaresi(1933)
    22- fatih imareti vakfiyesi
    23- fatih’ten sonra istanbul’da kurulan vakıf vergi sistemi
    24- fatih sultan mehmet zamanında istanbul belediyesi ve belediye idaresi
    25- tarih-i feth-i konstantiniyye
    26- istanbul’da 5 asır içinde kurulan ilim, terbiye ve sanat müesseseleri ve teşekkülleri

    biyografileri
    27- istanbul şehreminleri (1928)
    28- muallim m. cevdet’in hayatı, eserleri ve kütüphanesi (1928)
    29- abdülaziz mecdi tolun’un hayatı şahsiyesi (1942)

    bibliyografları
    30- ibn-i sina bibliyoğrafyası (1937)
    31- dr. süheyl ünver bibliyoğrafyası(1941)

    izah ve ilavelerle basılan eserleri
    32- abdülaziz mecdi tolon’un divanı
    33- hüseyin kazım kadri’nin insan hakları beyannamesi
    34- ismail fenni ertuğrul’un hakikat nurları
    35- ismail fenni ertuğrul’un büyük filozofları
    36- islamda temellük ve tasarruf hakkının dokunulmazlığı
    37- osmanlıcada yanlış kelimeler ve ibareler sözlüğü
    38- kolay elif ba
hesabın var mı? giriş yap