germen asıllı ostrogotlar kavmininin kralları büyük teoderik yönetimi altına italya'ya göçüp yerleşip kurduğu ve 493-553 döneminde italya'da ve kuzeybatı balkanlarda hüküm süren krallık.
tarihostrogotlar krallığı'nın kurulmasıkonstantinopolis'te bizans sarayında bulunup yetiştirilen diğer bir ostrogot diplomatik rehine ostrogot kaviminin lideri olan teodemir'in oğlu büyük teoderik 472'den beri doğu roma için devamlı büyük tehlike arzediyordu. imparator zeno ostrogotların konstantinopolis üzerine yürümelerini engel olmak için yüksek yıllık tazminat sağlamakla birrlikte ona patrici olma şerefi, magister militum rütbesi ve hatta roma konsülü unvanı vermişti.
481'de ostrogotlar kavmi kralı olan teodemir ölünce ostrogotlar kavmi kralı olarak oğlu teodorik seçildi.ilk işi kavmıne oturacak ve gelişecek bir arazi ve ülke aramaya başladı ve balkan yarımadasında doğu roma imparatorluğu için çok büyük tehlike kaynağı olduğu anlaşıldı. 487'de bizans ımparatoru zeno bu tehlikeyi önlemek için uygun bir tedbir buldu. bir barbar germen heruli kavimi lideri olan odoacer italya'da batı roma imparatoru romülüs augustus'u 476 yılında tahttan indirip batı roma imparatorluğu'nu yıkıp, kendine italya kralı ünvanı alarak italya'nın tümünü yönetmeye başlamıştı. bu kendini tüm roma imparatoru olarak gören doğu roma impoaratoru zeno'yu tedirgin etmekteydi. 488'de büyük teodorik bir bizanslı elçi olarak bir diplomatik heyet ile tarafından italya'ya gönderildi. bu diplomatik heyetin amacı italya'da kendine italya kralı unvanı verip italya'nın tümünü yöneten odoacer'a gözdağı vermek ve o'nun bu görevden ayrılıp italya'nın yönetimini esas yönetim hakkı olan doğu roma imparatorluğu'na terketmesini istemekti.
beklendiği gibi odoacer bu teklifi kabul etmedi ve imparator zeno böylece ostrogot kralı olan teodorik'i odoacer ile savaşıp italya'yı almasını; bu bölgeye ostrogotların göç etmesini ve bizansa tabi olacakn yeni bir ostrogot krallığı kurmaya tesvik etti. teodorik 488'de bu hedefe erismek için bir askeri kampanyaya başladı. ostrogotlar önce gepid kavimini mağlup edip panonya'yı istila ettiler ve padanıya'ya girdiler. ostrogot ordusu julian alplerini geçip italya'ya girdi. 28 ağustos 490'da ile odoacer'in italya ordusuna karşı isonzo muharebesi'nde galip geldi. odoacer verona'ya kaçtı; oranın surlarını pekiştirip savunma mevzileri yaptırdı. fakat ostrogotlar ordusu surlar önüne geldiğinde, şehir kalesine kapanacağına, kale önüne çıkıp ostrogotlar ordusuya bir meydan muharebesi yapmayı tercih etti. 30 eylül 490'da verona muharebesi'ne girişti ve bunda da odoacer mağlup oldu. odoacer başkenti ravenna'ya kaçtı. teodorik ostrogot ordusu ile kuzey italya'ya yürüdü ve mediolanum (milano) ve pavia'yi eline geçirdi. mediolanum'da odoacer'in italya ordusunun büyük bir kısmı komutanları general tufa tarafından teodorik'e teslim edildi. tufa'ya inanan teodorik teslim olan tufa komutasında en iyi askeri birliklerini revanna üzerine gönderdi. fakat tufa tam bu şehir önünde iken yine taraf değiştirdi ve emrine verilmiş en iyi ostrogotlar birliklerine saldirip onlari elimine etti. teodorik elindeki ostrogot birlikleri ile ticinum (pavia)'a sığındı. odoacer ise ravenna'dan çıkıp teodorik'i ticnium'da kuşattı.
teoderik ve odoacer böylece birbirleri ile savaşmaktayken german asıllı barbar germen kavimlerden olan "burgundililer" kuzey-batı italya'da bulunan ve savunmasiz kalan ligürya'ya akın yaparak bu arazileri tahrip edip, büyük ganimet topladılar ve resmen romalı vatandaşı olan birçok kişiyi köle olarak esaret altına aldılar.
ağustos 490'da vizigot kralı ıı. alarik tarihte pek nadir görülecek şekilde ticinumda muhasara altında bulunan ostrogotlar kralı teodorik'e askeri yardım birlikleri gönderdi. bu kenti kuşatan odoaker bunun üzeriene kuşatmayı bırakmak zorunda kaldı. teodorik ve ostrogotlar ordusu ticimnum'dan çıkıp odoacer ordusu peşine düştü. iki ordu 11 ağustos 490'da addo nehri muharebesi'ne giriştiler. bu muharebede de teoderik galip geldi ve odoaker ravenna'ya çekildi. onu takip eden teodorik ve ostrogotlar ordusu revanna'yı kuşatma altına aldı. fakat ravenna etrafında bataklıklar ve göller bulunan ve bu nedenle ikmal ve tedariki nisbetten kolaylıkla sağlanan çok koronaklı bir savunma mevkii idi. kuşatma uzadıkça uzadı ve üç yıl kadar sürdü. ancak 2 şubat 493'da ravenna piskoposu'nun aracılığı ile iki taraf birlikte müzakerelere girip bir barış antlaşması imzaladilar. italya teoderik'in ostrogot kralığı ve odoaker'in italya krallığı arasında ikiye bölündü ve ravenna her iki kısmın da başkenti olacaktı.
15 mart 493'de her iki tarafta barışı kutlamak için "ad laurentum" sarayında bir ziyafete gittiler. bu ziyafet sırasında yemekler yendikten sonra şerefe kadehler kaldırıldığı zaman toeodorik kılıcını çekip odoaker'in boğazına saplayıp onu şahsen katletti. aynı gün teoderik'in verdiği emirler üzerine kan gövdeyi götüren büyük bir katliam uyguladılar. ostrogotlar ordusu ravenna'da bulunan tüm odoaker ordusu askerlerini teker teker arayıp öldürdü. odoaker'in karısı, kardeşi ve diğer akrabaları da öldürüldü.
üç yıl süren savaştan sonra 100,000-200,000 kadar ostrogotlar italya'ya göç ettirildi. ravenna başkentli olarsk yeni ostrogotlar kralliği kuruldu.
büyük teoderik dönemiostrogotla kavmı kralı olan teoderik, itlkaya merkezli ostrogot krallığı'na ilk kral oldu ve "büyük teoderik" olarak da anılmaya başlandı. teoderik'in ostrogot krallığı italya, sicilya, dalmaçya ve italya'nın kuzeyindeki bazı arazilerde iyice yerleşmiş oldu. teodorik ostrogot krallığı tebaları üzerinde tam hükmü olmakla beraber hukuken roma vatandaşlığı taşıyan italya'lar için konstantinopolis'de bulunan doğu roma imparator'un naibi olarak hükümet etmekte idi. teoderik gerçekte tüm italya üzerinde mutlak hükümdar olmakla beraber hayatının sonuna kadar hukuki olarak roma vatandaşlarına karşı hukuken bir "naiplik" görevi olduğunu devamlı ilan etmekten vazgeçmedi. böylece teoderik hukuken aynı topraklar üzerinde yaşayan değişik hukuki statülü, değişik hukuklu, değişik dili olan, hristiyanlığın iki ayrı mezhebinden olan iki değişik halk kütlesi üzrinde değişik iki hukuki statü ile hüküm sürdü. bu iki değişik statülü halk arasında nikah huküne yasaktı. teoderik aynı zamanda toulouse şehrinde başkentleri olarak galya (fransa) ve iberik yarımadası'nın üzerinde hükümdarlık yapan vizigot krallığı'nın da teodeorik'in damadı olan kral ıı. alarik'in ölümüyle onun yerine vizigot kralı ilan edilen teoderik'ik torunu amalrik için teoderik naiplik görevini taşıyıp hukuken bu arazileri de yönetimi altında idi.
teoderik hükümetinin son yıllarında franklar ve burgundililer krallıkları ile yakın müttefiklik kurmak için bir seri diplomatik evlenmeler organize etti. teoderik boylece tüm germen kaviminden halklar üzerinde bir tek güç olmak istmekteydi. onun bu hedefi ona gayet önemli diplomatik güçler kazsndiracak diye bizans ımpartorluğu yarafından endişe ile karşılanmaya başlandı. bizans imparatoru, franklar kralı olan ı. clovis ile müttefiklik görüşmelerine başladı. bu görüşmelerden ortaya çıkan ittifak teoderik öldükten sonra ostrogotların italya'da yenilip oradan atılmalarına ufak da olsa bir etki yapmıştır.
athalarik dönemi 526-534büyük teodorik ağustos 526'da öldü. onun yerine ostrogotlar kralligi tahtina kral olarak torunu athalarik tahta geçirildi. fakat athalarik dah 10 yaşında idi ve daha yetişkin olmadigi kabul edilmekte didi. ostrogotlar kralligi'nin gercek yonetimi bir kral naibi eline birakildi. athalarik'a ral naibi olarak da annesi amalasuntha tayin edildi. amalasuntha büyük teoderik'in kızı idi ve boylece buyuk teoderik'in kurulus prensiplerine gore ostrogotlar kralligi devletini idareye koyuldu.
amalasuntha babasi buyuk teoderik gibi gayet derin ve iyi bir yüksek dogu romalı eğitimi almıştı. ıdare ettigi devletin yonetiminde uyguladigi politika stratejisi konstantinopolis'de bulunan doğu roma imparatoru ve doğu roma senato'su ile daha yakınlaşma amaclı idi. bu stratejiye uygun olarak oğlu olan genc kral athalarik'e iyi bir romalı eğitimi vermek için buyuk cabalar gostermeye basladi.
fakat amalasuntha bu politika stratejisi ve tutumu ostrogotlar yüksek asiller sınıfının ve devletin ostrogotlar ileri gelenlerinin hoşuna gitmedi. halbuki ostrogot devlet idarecilerinin ve devlet yonetim burokrasisinin cogu romali vatandasi ve ozle hukuk gore dogu roma ımparatorlugu tebalari idi. boylece ostrogotluk kralligi icindeki sistemik ikilik ortaya cikan celiskiler dolayisiyla devleti islemez hale getirdi. once ostrogotlara asillerin talepleri kabul edildi. genc kral athalarik'e hoca olarak annesi ve taht naibi amalasuntha tarafindna tayin edile roama vatandasi olan hocalara gorevlerindne alindi ve onlarin yerine ostrogot'lar asilli hocalar tayin edildi. boylece fazla dogu roma egitimi almasi onlendi. fakat bu ostrogot egitimi hic basarilari olmadi ve ostrogotlar ileri gelenlerinin tesviki ile kral athalarik gayet cok alkol kullanan ve gayet sefih bir jhayat yasayan kisye donusturuldu.
ostrogotlar kraligi yonetiminin bir kadinin eline gecip zayiflamasi dolayisiyla buyuk teoderik'in ostrogotlar kralligi etrafindan bulunan batida ve kuzeydeki komsu barbar kavimler ile kurdugu muttefikler agi sistemi bozulmaya basladi. teoderik'in olumu ile onun vizigotlar kralligi kral naipligi sona erdi ve vizigotlar kralligi otonomi kazandi. ostrogotlar kraligi ile vandal kralligi arasındaki iliskiler gittikce daha dusmanca olmaya basladi. franklar bir genisleme stratejisi uygulamaya basladilar. buna uygun olarak thuringinleri ve burgundililer'leri tekrar egemenlikleri altina aldilar. vizigotlar kraligi'na savas acarak vizigotlar kralligi'nin elinde bulunan guney galya arazilerini cogunu ellerine gecirip vizigotlari hemen hemen galya'dan attilar. boylece bati avrupa'da ostrogotlar kralligi'nin diplomatik alanda guclu durumu ortadan kalkti ve frankalr bu bolgede en onemli politik guc oldular.
ostrogot ilerigelenleri bu basarilarindan cesarate alarak kralin annesi amalasuntha'yi taht naipliginden ve ıtalya gercek idareceligininden uzaklatirma icin komplolar yapmaya başladılar. amalasuntha bu komploların oğlu ve kendinin hükümet rejimine büyük bir tehdit oluşturduğuna karar verdi ve bu komplolarin onunu almak icin bu ostrogot soylularindna olan komplocuların üçünü idam ettirdi. tam bu sırada kendini pek güvenlikli hissetmeyen amalasuntha yeni bizans ımparatoru olan ı. justinianos bir mektup göndererek ostrogot asilleri tarafından iktidardan ve italya'dan uzaklaştırılırsa konstantinopolis'e sığınma imkanı olup olmadığını sormuştu.
gerçekten bu ihtimal ortaya çıkmadı. 2 ekim 534'de yasadigi sefih hayat ve alkolizm dolayisyla kral athalarik genc yasta oldu.
theodahad dönemi 534-536kral athalarik'in 534'de ölümünden sonra amalasuntha kraliçe-naip olarak ostrogotlar krallığı'nı ve italya'yı de facto olarak idare etmeye devam etti. fakat kendi aleyhinde komplolar hazırlamakta olduklarını bildiği ostrogot asillerine karşı kendine destek sağlamak için bir erkek ortak ostrogotlar kralı seçmeye karar verdi.
bunun için kuzeni olan theodahad'ı seçti. theodahad o zaman yetişkin ve tecrübeli, ostrogotlar yönetici hanedaniı olan amal sülalesi mensubu idi ve büyük teoderik'in kızkardeşi amalafrida'nin oğlu idi.
amalasuntha theodahad'i ortak ostrogotlar kralı olarak 534'de tahta geçirdi. fakat bu doğru bir tedbir olmadı; çünkü iktidar gücü kazanan theodahad ya kendi emri ile ya da diğer asillerin komplolarına müsaade ederek amalasuntha'yı kraliçelikten atarak toskana'da bolsena gölü üzerinde bulunan "martana" adasına hapse gönderdi. 30 nisan 534/535'de amalasuntha sürgünde iken bu adada hamamda iken boğularak öldürüldü.
ı. justinianos italya'yı tekrar doğu roma imparatorluğu'na katma stratejisi uygulamak için önce amalasuntha taht naibi iken general belisarius komutasında sicilya'ya donanma ve asker göndermişti. amalasuntha sicilya'da çok az sayıda ostrogot asıllı vatandaş bulunduğu ve nüfusun çoğunluğu roma vatandaşlığı statülülerden oluştuğu için imparatorluk birliklerinin sicilya'ya çıkmasına izin vermişti. imparatorluk birlikleri hemen hemen hiç direniş görmeden sicilya'yı ele geçirmekte iken theodahad karısını tutuklatmıştı. ı. justinianos bunu kınadı. fakat 30 nisan 534/535'da amalasuntha öldürülünce ı. justinianos bunu bir casus belli (savaş nedeni) olarak kullanıp belisarius'un askerlerini italya anakarasına geçirmesine emir verip ostrogotlar krallığı ile doğu roma imparatorluğu arasında 535-554 döneminde sürecek olana uzun gotlar savaşı'nı başlattı.
belisarius ordusu ile italya anakarasına geçip ciddi direniş görmeden ilerlemeye başladı. napoli şehri belisarius eline geçti. buna karşı kral theodahad'ın tutumu general vitiges komutasindaki dogu romalara karşı koyan ostrogotlar ordusu tarafından korkak ve gayriaktif olarak görülmeye başlandı. belisarius ordusu roma'ya yaklaşdıkça ve theodahad'ın ciddi bir karşılıkta bulunmayacağı daha da açıklaşınca, ostrogotlar ordu mensupları, theodahad yerine, ostrogotlar kralı olarak kendi generalleri olan vitiges'i kral ilan ettiler. vitiges theodahad'ın uzerine roma'ya yürüdü, ama thodahad oradan başkenti olan ravenna'ya doğru kaçmıştı. kaçmakta olan theodahad "vatreus çayı"'nin dar vadisinde yakalanıp hemen idam edildi.
ostrogotlar krallığı'nda özel hukuk: ostrogot ve roma vatandaşı ayrımı
ostrogotlar kralligi kurucusu buyuk teoderik hukuken o zamana kadar görülmemiş statülü bir devlet kurmustu. bu devletin arazileri ve halkı hukuken (konstantinopolis'de baskenti olan) (doğu) roma imparatorluğu yüksek yönetimi altında idi. ama aynı arazilerde yaşayan iki değişik ozel hukuk statülü halk bulunmaktaydı. roma vatandaşı olanlar italya'ya hüküm eden büyük teoderik'i roma ımparatorlugu icin ıtalya'da taht naibi ve ıtalya'da ordu komutanı (magister militum) olarak kabul etmeleri gerekmekteydi. ostrogot kavimine dahil olan halk üzerinde ise teoderik ostrogotlar kralı olarak hükümdarlık yapmaktaydı. bu aynı arazi üstünde yaşayan iki değişik halkın birbirleriyle evlenmeleri yasaklanmıştı. bu devletin yasama organı sadece eski usulde (doğu) roma imparatorluğu idi; devlet yönetimi de yine antik roma imparatorluğu esaslarına göre yapılmaktaydı ve devlet memurlarının hemen hemen hepsi roma vatandaşları idi. böylece italya, tek yöneticili (ya taht naibi ya da kral) ve iki değişik halktan oluşan bir devlet halinde idi.
ama bu devletin ordusu sadece ostrogotlardan oluşmaktaydı ve bu ordunun kendi ostrogotlar kullanışlarıns uyan hukuku, kaideleri, organizasyonu ve subayları bulunmaktaydı.
bu devletin halkı din bakımından ikiye ayrılmıştı. her iki halk da hristiyan olmakla beraber ostrogot halk genel olarak ariyanizm mezhebine inanmaktaydı. roma vatandaşları ise "kalsedon prensipleri"'ne uyan katolik mezhepli idiler. fakat ülkede genel olarak büyük bir dinsel tolerans atmosferi hakimdi. bu kompleks dual devlet idare sistemi büyük teoderik'in yetenekli ve güçlü krallık idaresi döneminde gayet etkin olarak işledi. teodorik kendi istediği tedbir ve politikaları romalı vatandaşlarını hiç incitip gocutmadan ve böylece onlarda hiç ayrılık hıssi doğmasına neden olmadan uygulamayı gayet iyi başardı. ancak hayatının sonuna doğru aldığı bazı politika tedbirleri iki halk arasında hafif sürtüşmelere yola açtı.
teoderik'i takip eden ostrogotlar kralligi krallari idaresi altında ise bu devlet idare sistemi gittikçe bozuk işlemeye başladı. sonunda gotlar savaşı döneminde bu devletin ozel hukuk sistemi iyice laçka olup hiç işlemez hale girdi.
kaynakbury, john bagnell (1923). history of the later roman empire cilt. ı & ıı, macmillan & co., ltd.