pepeçura

• dogu karadeniz’e özgü nefis bir muhallebi.sadece o bölgede yetisen kara ve hos kokulu, kalin kabuklu uzumlerden yapilir.butun karadeniz tatlilari gibi cok hafiftir. kara uzumun sirasi cikarilir. misir unu ve biraz nisasta karistirilir, atese koyulur.icine azar azar ve az miktarda seker ilave edilir.sekli kakaolu pudingi andirir.cocukluk halinizle tatli yapilirken üzüm sirasini cok icerseniz hafif kafa ve bol ishal yapar.
• ilk defa karadenizli bir arkadaşımın evinde tattığım, ilk kaşıkta aşık olduğum lezzet. derhal annesinden tarifini istedim fakat öyle her üzümle yapılamayacağını, bunun üzümünün özel olduğunu, buralarda bulamayacağımı söyledi. (bkz: insanın içini bir anda acıtan sözler)
• gurbette yapacagim tatli. an itibariyle amerika'da karadeniz'in kokulu uzumunun cok yaygin oldugunun fark etmemle birlikte ise koyuldum. evet, uzumun adi concord! bildigimiz karadenizin kokulu kara uzumu. hatta burada suyunu sikip satiyorlar, ondan suyunu sikmaya bile ugrasmaya gerek yok. su aralar passover oldugu icin, ve ogrendigime gore passover'da da bu uzum ve ondan yapilan kosher sarap yaygin oldugu icin, burada her yerde bulmak mumkun. bu arada passover'in turkcesi hamursuz bayrami imis, onu da simdi ogrendim.
• pepeçura denen laz muhallebisi, bilinen belli bir kara üzüm türünden yapılıyor. üzüme de pepeçura denmiyor, isimleri kokulu üzüm, muhacir/macir üzümü, izabella üzümü, çilek üzümü, favli üzümü. pepeçuraya katılan, normal üzüm gibi yenmezmiş. taneyle beraber içi emilip kabuğun içindeki aromaya ulaşılır ve onu emdikten sonra kabuk atılırmış. zor yendiği halde o üzüm alışan-tanıyana bağımlılık yaparmış. aroması yoğun olduğu için pepeçuranın suyu, likörü çok lezzetli olur deniyor. üzümün aromasını koruyacak işlemler yapıldığında şarabının çok güzel olabildiğini duydum. karadenizli bir arkadaşımın iddiasıyla bu üzümü italyanlar buradan götürmüş, yetiştirmiş. adına isabella üzümü demişler. kdz. ereğlisi'ne kadar bilinen bu üzüm bileni tarafından aşırı özlem ve iştahla anılıyor. isabella'yı doğru sayarsak bu üzüm avrupa kökenli vitis vinifera ile kuzey amerika kökenli vitis labrusca l. asmalarının melezi.
  
  pepeçura lazca değilmiş, sözcük lazların değilmiş. bu laz muhallebisinin adı termon veya termoni. lazcada üzüme "urzeni" deniyor. pepeçura adı genelde çayeli'nden batı yönde bulunan rize ve ilçelerinde kullanılıyor. yani bu rizelilerin laz termonuna verdikleri kökeni belli olmayan bir ad. bir arkadaş yorumuna göre gürcüce olabilir. rumcası olan moustalevria rumcaya benziyor tamam, mustafa'ya^* da çok benziyor. gürcü tanışlarımdan pepeçuranın gürcüce olup olmadığını öğrenemedim, ama yaklaşık aynı tatlının onlarda pelamuşi adıyla yapılageldiğini öğrenmiş oldum.
  
  eskiden istanbul salı pazarına gelirmiş. pepecura yaparken kabuğu kullanılmaz, süzgeçten geçen kısmı mısır ununa katılırmış. artık herkese yetmediğinden pepecuraya su ve şeker ekliyorlarmış. aslında şeker konmaz; çok az su, süzgeci temizlemek için. çok yoğun olup alışık olmayan böylesini yiyemezmiş.
  
  (bkz: üzüm/@ibisile)
  (bkz: kara üzüm/@ibisile)
  (bkz: sugolo)
  (bkz: malez/@ibisile)
• 28 black markalı acai üzümü aromalı enerji içeceğini içerek biraz olsun tadına yaklaşıp özlem giderebileceğiniz enfes karadeniz tatlısı.
• annemlerin de köyünde yapılan ve çok sevilen bir tatlı türü. ve evet, annemin köyü de eski rum köyüdür. yerleşim isimleri bile benzerdir "poliçeroz", "sağmeyoz" gibi. nitekim anneannem rahmetli de uzun zamandır görmediği birisini gördüğünde "hayırdır neden kalimerayı kestin" derdi. `::`
  
  tatlıya dönecek olursak ben karedeniz mutfağı diye bir mutfak kabul etmiyorum. bu insanlar yemeği çalışmaya enerji olsun diye yerler. o yüzden yörelerinde ne yetişirse basitce yemeğe dönüştürmüşler. lahana çorbası, muhlama, kabak sütlüsü, tavali, minci gibi kolay yemekleri vardır. pepeçura da üzümler ziyan olmasın tatlısıdır. o yörenin insanı haricinde tadıp da seveni bilmedim.
• kokulu üzüm çıksa da kavuşsak kendisıyle dedigim önemli mutluluk sebeplerimden.
  
  pepeçura, pepeçi olarak da bilinen doğu karadeniz'de yetişen mis kokulu kara üzüm^* ile yapılan muhteşem tatlı. çerkes tatlısından sonra dünya üzerinde tadına doyamayacagim ikinci tatlım diyebilirim. ilk hatırladığım bebeklik/çocukluk anılarımda sağlam yeri var bu tatlının... ve en son kokulu üzüm zamanı annemin kaseler dolusu sürpriziyle kendisine kavuşali yil olmak üzere neredeyse. . . pepeçura yine burun sizlatti...
  
  notepapa^*:
  laz tatlisi demişler başlık altında arkadaşlar ama bence hayır arkadaşlar; pepeçura tam bir bölge/yöre tatlisidir, bu yuzden karadeniz'in çok etnili yapısında pepeçura tüm bölge insanının mutfağında bilinir, sevilir, pişirilir. büyük kentlere göç hikayesi 60 yılı aşsa bile damak tadı, mutfak kültürü direnişinde bu nadide tatlı da nesilden nesile aktarılır. ısmi aslında pepe/papa batumlu gürcülerin kullanisiyla yöreye aktarilmistir. ama batum'dan rize'ye göç eden çerkesler ve gürculer yapmiyor bu tatliyi; bölgedeki türkler de ^*...
  bu güzelliği hemşinliler de bilir, rumlar da pişirir^*. kisaca bu nadide tatli tam bir bölge/yöre tatlisidur, etni tanımaz tıpkı karadenizlilerin birbiri icin tanimadiklari gibi.
  
  pepeçura
  mis kokulu kara üzüm/ isabella üzümü :
  mis gibidir, rengi bi icim su zaten, sağlıga yararları saymakla bitmez.. tabi isabella üzümü kolay yenilmez, çekirdeklidir ve sert kabukludur.
• kara üzüm suyu ile mısır ununu karıştırarak yapılan tatlımsı lezzetli şey.
• (bkz: en güzel bir şey)
• kokulu üzüm şırasının enfes rayihasını kaybetmemek için fazla şeker katılmadan pişirilmesi elzem olan tatlı. ayrıca usulüne göre hazırlandığında inanılmaz güzellikte bir renge bürünür.